Chương trình phòng, chống bệnh phong của tỉnh trong thời gian qua đã mang lại những hiệu quả tích cực. Cùng với đó, ngành Da liễu Phú Yên tiếp tục vượt qua những khó khăn, thử thách để duy trì kết quả loại trừ bệnh phong cấp tỉnh, tiến tới đạt tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong cấp huyện.
Tổ chức khám, phát hiện bệnh phong tại Đông Hòa - Ảnh: V.DŨNG
DUY TRÌ LOẠI TRỪ BỆNH PHONG
Với công tác điều trị bệnh phong, trong nhiều năm qua gần 1.000 bệnh nhân phong ở Phú Yên được khám phát hiện và điều trị, trong đó hơn 800 bệnh nhân phong được điều trị khỏi hoàn toàn, tái nhập tốt trong cộng đồng, 156 bệnh nhân phong sau khi điều trị khỏi còn khuyết tật đang được giám sát săn sóc, phục hồi chức năng. Nguồn lây bệnh được kiểm soát và khống chế mức thấp: năm 2012 tỉ lệ lưu hành bệnh còn 0,024/10.000 dân, năm 2013 là 0,035/10.000 dân, số bệnh nhân phong mới bị khuyết tật nặng như ở thập kỷ 90 không còn nữa. Hàng năm, có từ 5 đến 10 bệnh nhân phong khuyết tật được phục hồi chức năng, tái hòa nhập cộng đồng.
Công tác tuyên truyền - giáo dục - truyền thông được đẩy mạnh. Trung tâm Da liễu Phú Yên đã phối hợp với các đơn vị thực hiện tuyên truyền về bệnh phong trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền trong giáo viên, học sinh, tuyên truyền qua pano, tranh bướm tờ rơi. Vì vậy, nhận thức về bệnh phong trong cộng đồng được nâng lên rõ rệt, không còn hiện tượng kỳ thị xa lánh bệnh nhân phong như trước. Bản thân bệnh nhân phong không còn mặc cảm. Nhiều bệnh nhân tự phát hiện bệnh và đến các cơ sở y tế để khám và điều trị.
Ngoài công tác điều trị, truyền thông, công tác đào tạo, tập huấn phòng, chống phong luôn được chú trọng. Mỗi năm, tỉnh tổ chức 20 lớp trang bị kiến thức bệnh phong, phòng chống khuyết tật cho cán bộ y tế thôn bản, y tế xã, phường; các lớp nâng cao kỹ năng quản lý chương trình cho cán bộ chuyên khoa tuyến tỉnh và huyện, thị, thành phố.
Sau khi Bộ Y tế kiểm tra và công nhận loại trừ bệnh phong trên quy mô toàn tỉnh năm 2000 và phúc tra năm 2007, Chương trình phòng, chống phong Phú Yên tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng loại trừ bệnh phong đạt được, đồng thời hỗ trợ các huyện, thị, thành phố phấn đấu đạt các tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong cấp huyện.
HIỆU QUẢ XÃ HỘI CAO
Nhìn chung, hiệu quả về kinh tế - xã hội mang lại từ Chương trình phòng, chống phong của tỉnh hết sức to lớn.
Đối với hiệu quả điều trị và cải thiện kiến thức về bệnh phong, các dịch vụ y tế của Chương trình phòng, chống phong đã triển khai đến tận thôn, buôn, nên bệnh nhân phong được phát hiện và điều trị kịp thời, nguồn lây được kiểm soát và khống chế. Bệnh nhân phong khuyết tật tiếp cận dịch vụ chăm sóc đặc biệt, cải thiện hình ảnh khuyết tật ở bệnh nhân. Bệnh nhân được theo dõi, giám sát chặt chẽ trong quá trình điều trị, chăm sóc khuyết tật tại nhà. Nguồn thuốc điều trị luôn sẵn có, cung cấp đầy đủ và thuận tiện, linh hoạt cho bệnh nhân phong. Sự hiểu biết về bệnh của bệnh nhân cũng được cải thiện giúp họ ít mặc cảm và tự ti hơn, hòa nhập cộng đồng tốt hơn.
Chương trình phòng, chống phong làm giảm gánh nặng cho cộng đồng do bệnh phong mang lại như: phòng chống khuyết tật cho bệnh nhân phong, giúp họ có khả năng lao động kiếm sống tốt hơn; hiểu biết về căn bệnh của cộng đồng cũng được cải thiện, giảm sự kỳ thị, xa lánh… Đối với bệnh nhân, họ chăm sóc bản thân tốt hơn. Họ tự phát hiện bệnh và biết nơi cần đến, không còn sợ hãi để phải giấu bệnh; thành kiến không đúng về bệnh phong trước đây được cải thiện rõ rệt.
Đối với chuyên ngành Da liễu trong tỉnh, chương trình hỗ trợ phương tiện đi lại, phương tiện chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân phong, xây dựng mạng lưới hoạt động gắn kết từ tỉnh, huyện, xã và cán bộ y tế thôn bản. Kiến thức chuyên môn của cán bộ y tế cũng nâng lên rõ rệt.
Tuy nhiên, Chương trình phòng, chống phong vẫn còn những khó khăn, thách thức. Mặc dù đã đạt tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong nhưng do tính chất của bệnh có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 5 đến 10 năm có khi 20 năm, lây lan chậm nên chắc chắn bệnh nhân phong mới vẫn còn tiếp tục phát hiện nhiều năm sau nữa. Hầu hết bệnh nhân phong có khuyết tật, ít có cơ hội tìm kiếm việc làm hơn người bình thường, nên đa số họ đều thuộc diện hộ nghèo. Vì vậy, họ cần sự miễn phí các dịch vụ y tế của Chương trình phòng, chống phong cung cấp. Về dịch tễ học của bệnh phong, một số y văn đánh giá còn phức tạp, mặc dù những thành tựu khoa học về bệnh phong của thế giới là hết sức to lớn. Sự hiểu biết của cộng đồng về căn bệnh này nâng lên rõ rệt nhưng chưa đạt đến độ bền vững.
Những năm tới, Phú Yên tiếp tục thực hiện kiểm soát và giảm tỉ lệ lưu hành bệnh phong; duy trì và nâng cao chất lượng loại trừ bệnh phong quy mô toàn tỉnh đã đạt được, tiếp tục đẩy mạnh công tác loại trừ bệnh phong tiến tới loại trừ bệnh phong trên quy mô cấp huyện theo Thông tư số 17 ngày 6/6/2013 của Bộ Y tế về việc quy định tiêu chí và hướng dẫn, kiểm tra công nhận loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh và cấp huyện.
BS LÊ VĂN THUẬN
Giám đốc Trung tâm Da liễu Phú Yên
