Trước nguy cơ bệnh lao có chiều hướng gia tăng, từ năm 1994, Đảng và Nhà nước ta đã đẩy mạnh công tác phòng chống lao thành một chương trình y tế trọng điểm. Cùng với hoạt động của Chương trình phòng chống lao quốc gia, Trạm chuyên khoa Lao Phú Yên trong những năm qua đã được củng cố và từng bước kiện toàn, hằng  năm đã phát hiện và điều trị thành công nhiều ca mắc bệnh. Bác sĩ Hoàng Khắc Linh, Trưởng trạm chuyên khoa Lao Phú Yên cho biết:

 

Bệnh nhân lao được chăm sóc chu đáo tại bệnh viện – Ảnh: T.THỦY

- Theo đánh giá của Chương trình chống lao quốc gia, bệnh lao đang ngày càng lan rộng và sự gia tăng bệnh lao kháng thuốc là mối hiểm họa lớn. Bên cạnh đó, đại dịch HIV/AIDS đang làm trầm trọng thêm bệnh lao. Một người mắc lao không có vi khuẩn kháng thuốc thì tỷ lệ điều trị khỏi là 90 –100%, nhưng ở người mắc phải vi khuẩn trên thì tỷ lệ điều trị khỏi chỉ còn 20 –30%. Đại dịch HIV/AIDS đã làm cho số bệnh nhân lao tăng lên 30% và làm giảm khả năng điều trị bệnh lao. 

 

Hiện nay ở Việt Nam nói chung, Phú Yên nói riêng, bệnh lao vẫn còn lan rộng, chưa có xu hướng giảm. Trong vòng 10 năm (từ năm 1996 đến nay) số bệnh nhân lao ở Việt Nam đã tăng gần gấp đôi, từ 55.000 người lên gần 99.000 người. Ở Phú Yên, tỷ lệ này cũng xấp xỉ từ 400 bệnh nhân (năm 1996) đã lên đến 885 bệnh nhân (năm 2006). Hiện tại Việt Nam đứng thứ 13 trong 22 nước có số bệnh nhân cao trên thế giới; đứng thứ 3 trong khu vực Thái Bình Dương (sau Trung Quốc và Philippines). Theo số liệu của Bệnh viện Lao và bệnh phổi trung ương, Việt Nam có 44% dân số bị nhiễm lao. Hằng năm có 154.000 người mắc bệnh lao mới và có 69.000 người có vi khuẩn là nguồn lây nguy hiểm. Có 232.000 người mắc lao ở một thời điểm và hơn 20.000 người chết mỗi năm. Như vậy một ngày ở Việt Nam có gần 400 người bị mắc lao và 56 người chết do lao. Đó là một con số đáng báo động mà chúng ta phải thực sự quan tâm!

 

Ngày Thế giới phòng chống lao 24/3 năm nay được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Hiệp hội chống lao và Bệnh phổi quốc tế lấy chủ đề là: “Bệnh lao có ở một nơi thì sẽ có ở khắp mọi nơi”. Thông điệp này nhấn mạnh rằng cho dù bệnh lao là bệnh có thể phòng và chữa được nhưng nó vẫn còn mang tính khẩn cấp toàn cầu.

Tại Phú Yên, hằng năm 1.500 bệnh nhân lao được quản lý và điều trị, trong đó có từ 850 –900 bệnh nhân mới, tỷ lệ điều trị khỏi đạt trên 90%. Con số bệnh nhân lao được phát hiện trong cộng đồng đã đạt so với mục tiêu Chương trình chống lao quốc gia đề ra (phát hiện 70% tổng số bệnh nhân hiện có trong cộng đồng và điều trị khỏi trên 85%). Tuy nhiên, đây mới chỉ là con số thống kê được, trên thực tế, số người mắc lao trong cộng đồng còn cao hơn nhiều.

 

* Để phòng chống lao, công tác khám - phát hiện, quản lý điều trị và truyền thông nâng cao nhận thức của người dân ở Phú Yên được thực hiện như thế nào?

 

- Cùng với Chương trình phòng chống lao quốc gia, Phú Yên trong những năm qua đã có nhiều cố gắng củng cố và từng bước hoàn thiện mạng lưới phòng chống lao. Trạm chuyên khoa Lao phối hợp với trung tâm y tế dự phòng các huyện, thành phố triển khai thực hiện chương trình phòng chống lao, triển khai  Chiến lược DOTS (điều trị có kiểm soát) đến tận xã, phường; 100% dân số được chương trình phòng chống lao bảo vệ. Hiện tại 100% xã, phường, thị trấn đều có cán bộ phòng chống lao chuyên trách có nhiệm vụ điều tra, phát hiện và triển khai thực hiện chương trình DOTS, trực tiếp theo dõi, điều trị người bệnh tại địa phương theo đúng phác đồ. Hoạt động truyền thông được lồng ghép vào các chương trình tuyên truyền, chiến dịch tuyên truyền nhân ngày thế giới phòng chống lao được phát động, với việc cấp phát sách báo, tờ rơi đến tận người dân.

 

Khi người có các triệu chứng sốt nhẹ về chiều, mệt mỏi, gầy sút, kém ăn; đổ mồ hôi trộm, ho, khạc đờm kéo dài hơn 2 tuần lễ kèm theo đau tức ngực, khó thở, ho ra máu nên đến khám tại trạm y tế xã, phòng khám bệnh viện huyện, phòng khám của tổ chống lao huyện thuộc Trung tâm Y tế dự phòng huyện; phòng khám bệnh viện tỉnh, Trạm chuyên khoa Lao Phú Yên số 270 Trần Hưng Đạo, TP Tuy Hoà.

Biện pháp phòng chống sự lây truyền bệnh lao chính ở Phú Yên hiện nay là phát hiện người bệnh, động viên họ điều trị theo phác đồ, cắt nguồn lây lan trong cộng đồng bằng cách chữa khỏi bệnh cho họ. Tiêm BGC phòng ngừa bệnh lao cho trẻ em; vận động người bệnh giữ gìn sức khoẻ, tránh suy giảm sức đề kháng như không để nhiễm HIV, không để suy dinh dưỡng và làm việc quá sức; luôn giữ gìn vệ sinh môi trường, nhà ở thông thoáng đủ sáng...

 

Phòng bệnh lao bằng cách phát hiện sớm và điều trị bệnh sớm là phương pháp phòng bệnh tốt nhất vì phát hiện được nguồn lây và cắt đứt nguồn lây cho cộng đồng. Người bệnh cần giữ để không lây cho người khác như tích cực uống thuốc, khạc đờm vào bô có nắp, sau đó đốt đi, thường xuyên giặt đồ, phơi đồ dưới ánh nắng mặt trời.

 

 * Lao là bệnh lây truyền. Đẩy lùi bệnh lao là công việc hết sức bền bỉ, cần có sự quan tâm không chỉ của ngành y tế mà của toàn xã hội. Trong thời gian tới, theo ông, cần làm gì để ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này?

 

- Trong những năm qua, chương trình phòng chống lao tỉnh Phú Yên đã nhận được sự quan tâm rất lớn của UBND tỉnh, UBND huyện, xã, các tổ chức xã hội, đoàn thể... song bệnh lao vẫn đang trầm trọng và nguy hiểm. Do đó theo tôi, chiến lược lâu dài trong phòng chống lao ở Phú Yên là tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe cho nhân dân, cung cấp thông tin, kiến thức về bệnh cho mọi tầng lớp xã hội qua nhiều hình thức như hội họp, truyền thông, mít tinh, đồng thời động viên giúp đỡ bệnh nhân lao tích cực điều trị, giúp họ nhận thức được lợi ích của sức khỏe cộng đồng. Cần đầu tư thêm về con người, trang thiết bị, cơ sở khám chữa bệnh. Hiện nay ở Phú Yên cơ sở điều trị bệnh lao còn tách riêng điều trị nội trú và điều trị ngoại trú. Nếu thành lập được Trung tâm phòng chống lao và bệnh phổi hay Bệnh viện Lao phổi thì bệnh nhân lao sẽ kết hợp được điều trị nội trú và ngoại trú, nâng cao được chất lượng chẩn đoán và điều trị, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của nhân dân.

 

* Xin cảm ơn ông!

 

NGUYÊN NHẠN (thực hiện)