Liên hoan Quốc tế phim nhân học 2012 với chủ đề Xã hội hiện đại và các tiểu văn hóa do Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam phối hợp Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Nghệ thuật và Lưu trữ điện ảnh tại TP Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức sẽ diễn ra tại TP Hồ Chí Minh từ ngày 10-14/11. Đây là lần đầu tiên Liên hoan Quốc tế phim nhân học được tổ chức tại Việt Nam.
Cảnh trong phim “Một ngày của người đồng nát”.
Liên hoan thu hút 70 bộ phim đến từ 17 quốc gia trên thế giới tham dự, gồm Mỹ, Đức, Anh, Ý, Irland, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Serbia, Rumania, Estonia, Úc, Nhật, Trung Quốc, Nepal, Indonesia và Việt Nam. Riêng nước chủ nhà Việt Nam có 18 bộ phim của 15 nhà làm phim - đa số còn rất trẻ - tham dự. Các bộ phim xoay quanh cuộc sống hằng ngày như Chợ đêm, Một ngày của người đồng nát, Lễ hội làng Vân, Vịt ơi!... với những cảnh quay chân thực, sống động cùng giọng điệu của chủ thể (thay vì lời bình). Ban Tổ chức đã lựa chọn 55 phim để trình chiếu tại Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, Trường đại học Văn hóa TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Nghệ thuật và Lưu trữ điện ảnh tại TP Hồ Chí Minh.
Phim nhân học (phim dân tộc học) là thể loại phim tài liệu được các nhà làm phim phản ánh qua hình ảnh của các nền văn hóa khác nhau trên thế giới, hoặc về những tiểu văn hóa của các nhóm xã hội trong xã hội hiện đại.
Thời kỳ đầu, phim nhân học đơn giản chỉ mô tả sống động những bối cảnh văn hóa, những hành vi, phong tục kỳ lạ của những tộc người hay những nhóm người mà văn hóa của họ xa lạ với văn hóa phương Tây. Một loạt phim của thời kỳ này như Nanook của phương Bắc (đạo diễn Flaherty), sery phim về Người cung ở Tây Phi của J. Marshall hay bộ phim Chim chết của R. Gardner… đã trở thành những bộ phim tài liệu kinh điển ở lĩnh vực này.
Ngày nay, nhiều nhà làm phim nhân học đã hướng vào xã hội hiện đại mà họ đang sống, trong sự vận động và bằng chính cái nhìn của chủ thể văn hóa ấy.
Theo Ban Tổ chức, đây là một loại phim rất mới, do đó chưa thể có nhiều khán giả ở các tầng lớp khác nhau. Vì thế, mục đích đầu tiên của liên hoan là phát triển khán giả, trước mắt là sinh viên, giới nghệ sĩ và trí thức, sau đó mới đến học sinh và các tầng lớp khác.
Phó giáo sư - tiến sĩ Bùi Quang Thắng, Trưởng ban Điều hành liên hoan, nói: Phim nhân học vẫn còn khá mới mẻ đối với người dân, tuy nhiên đây là những thước phim miêu tả chân thực nhất về đời sống văn hóa xã hội.
Nét đặc biệt của thể loại phim này chính là khán giả nghe được lời thoại sống động của chủ thể nhân vật.
Trong khuôn khổ liên hoan, buổi thuyết trình về quan điểm và phương pháp làm phim nhân học cũng sẽ được tổ chức, nhằm giúp khán giả hiểu rõ hơn về mảng phim tài liệu này.
TRẦN THU (tổng hợp)
