Mùa xuân năm 2004, bà Lê Thị Phương Chi (vợ cố thi sĩ Vĩnh Mai) đã có chúc thư dặn rằng “Sau khi tôi qua đời thì thiêu xác cho vào hai bình: Một bình đưa về khuôn mộ gia đình chung với cha mẹ anh em tại Do Thôn huyện Hậu Lộc tỉnh Thanh Hóa. Bình thứ hai cháu Nhất Lâm đưa về đồi thông Từ Hiếu thành phố Huế nơi có phần mộ cố nhà thơ Vĩnh Mai.

 

Bia tưởng niệm thi sĩ Vĩnh Mai Phương Chi tại đồi Từ Hiếu  – Ảnh: NHẤT LÂM

Thế là sau 4 năm, khi Hội Nhà văn làm lễ kỷ niệm 90 năm ngày sinh của nhà thơ Vĩnh Mai (1918 – 2008), bà còn khỏe mạnh và minh mẫn. Rồi chỉ qua tết bà đi viện nằm trọn ba tháng và đến ngày 2/6/2009 này thì ra đi. Mọi nghi thức tang lễ, cùng những gì bà yêu cầu Viện nuôi dưỡng người có công cách mạng Hà Nội đã làm đúng yêu cầu cho người đã khuất (vợ chồng nhà thơ không có con, nên cuối đời bà Phương Chi vào ở viện nuôi dưỡng này đã 10 năm).

 

Sau khi hóa thân ở đài hóa thân hoàn vũ Văn Điển (Hà Nội), hai bình tro được đưa về hai nơi, một ở quê nhà Thanh Hóa, một đưa về đồi thông Từ Hiếu TP Huế để nhập chung vào ngôi mộ nhà thơ Vĩnh Mai đã yên nghỉ tại đây từ năm 1983.

 

Nhà thơ Vĩnh Mai qua đời năm 1981 an táng tại Văn Điển, năm 1983 cải táng về đồi Từ Hiếu TP Huế. Vậy là từ đây ông bà Vĩnh Mai Phương Chi cùng chung mộ.

 

Sự kiện này dân văn nghệ và bà con ở Huế cho rằng: Ngày trước ở đồi thông Đà Lạt có cuộc tình đi vào tình cảm mọi người và đó là chuyện tình “Đồi thông hai mộ”. Còn hôm nay tại Huế trên đồi thông Từ Hiếu lại có chuyện tình mới keng: Đồi thông chung mộ. Nhà thơ Vĩnh Mai vốn là nhà cách mạng đã bị đày lên Buôn Mê Thuột từ năm 1940. Cùng với các đồng chí Nguyễn Chí Thanh, thiếu tướng Lê Nam Thắng, ông nổi tiếng thông minh nói chữ Tây hơn cả Tây, viết báo tiếng Pháp không cần sửa chữa.

 

Năm 1945 vượt ngục (trước khi Cách mạng Tháng 8 nổ ra) và đồng chí Nguyễn Chí Thanh đã phân công từ trong tù: “Vĩnh Mai hoạt động ở Tuy Hòa”. Và sau này quả thật Vĩnh Mai làm Trưởng ty Văn hóa thông tin tuyên truyền Phú Yên kiêm Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân lâm thời phủ Tuy Hòa.

 

Các nhà thơ: Lâm Thị Mỹ Dạ, Ngô Minh, Vĩnh Nguyên, Nguyễn Khắc Phê, Nhất Lâm, Thành Ngọc, Lê Tấn Quỳnh... ngày tạ mộ gắn bia   – Ảnh: NHẤT LÂM

 

Nói về mối tình thủy chung của Vĩnh Mai và Phương Chi thì nhiều báo đã đề cập nhiều. Nhưng có một điều ít ai biết là sau khi chồng qua đời, bà Phương Chi đã âm thầm làm việc, tìm trong những di cảo của Vĩnh Mai để in tiếp các tập thơ Đất đen hoa thắm, Tiếng hát, Thơ trào phúng với cái tên Búa tạ, Tuyển tập thơ văn Vĩnh Mai. Còn bà đã tự viết tập hồi ký: Sống với nhà thơ Vĩnh Mai, Chuyện tình các thi nhân, Bản lĩnh thi nhân, Thơ tình Vĩnh Mai. Và bà đang còn dở dang một tập ký về giới văn nghệ sĩ trong giai đoạn 1957 đến năm 1960 thì kiệt sức và ra đi. Đã là mệnh trời thì chẳng ai dừng được.

 

Ngày 24/8/2009 này, Chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên gồm nhà văn Nguyễn Khắc Phê, các nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, Ngô Minh, Vĩnh Nguyên... cùng các văn nghệ sĩ  của Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã có mặt tại đồi Từ Hiếu thắp một nén hương cho một mối tình chung thủy trọn đời.

 

Cháu nhà thơ Vĩnh Mai, nhà thơ tóc bạc Nhất Lâm xúc động đặt bình tro xuống lớp đá trắng phau dưới ngôi mộ nhà thơ Vĩnh Mai vừa được xây lại khang trang hơn.

 

 

NHẤT LÂM