Có những ban mai làng quê ngủ vùi dưới tấm khăn voan sương khổng lồ. Đó là lúc mẹ choàng dậy loay hoay bắc nồi cháo heo lên bếp lửa rực hồng, hâm lại xoong cá để cha ăn cơm nguội vác cuốc ra đồng, để con trẻ có cái lót dạ trước khi cắp sách tung tăng đến trường. Còn mẹ thì vốc đại vốc cơm ngụi ăn với mắm cái rồi quày quả gồng gánh rau dưa cho kịp phiên chợ sớm.
Sương sớm làng quê bủa giăng thứ ánh sáng kỳ ảo, người đi trong sương như chấp chới, huyền hoặc, làm nên gương mặt tươi rói cho ngày mới. Sương mê hồn những nghệ sĩ đa mang, chắp cánh cho họ bay cao bằng mạch nguồn cảm xúc, nhưng vô tình trước cái rét sướt mướt của mẹ già, thiếu nữ tát nước canh khuya.
Sương sớm làng quê tăng thêm sức quyến rũ cho giấc ngủ của em thơ cuốn tròn trong chăn ấm. Người mẹ nào trước lúc rời khỏi nhà đi làm sớm cũng nghĩ đến con trẻ. Đắp lại tấm chăn cho con, dừng lại vài giây âu yếm nhìn gương mặt thân yêu của con, không dám hôn đắm đuối sợ con không tròn giấc ngủ.
Sương sớm làng quê như chiếc áo mỏng mảnh bao trùm lên những chiếc xe ngựa lọc cọc đưa các mẹ, các chị đi chợ phiên với lộc ngộc rau dưa trong cái lạnh cắt da. Người đánh xe co ro trong chiếc áo vải bạc màu, đốt thuốc lá phì phèo lấy lại sự tự tin trước cái lạnh và con đường dài dằng dặc. Những tiếng cười rinh rích của các thôn nữ đội nón bài thơ, gánh mạ ra đồng cấy lúa như những tiếng chuông ngân nga trong trẻo, gieo vào ban mai sự tinh khôi, yên bình. Bất chợt một tiếng gà gáy muộn, một tiếng chó sủa vu vơ trong đường làng làm cho con người ta nghĩ đến trách nhiệm trước một ngày đang bắt đầu.
Trên cánh đồng có những đàn bò lệch đệch xuất hiện. Chúng thư thả ra đồng như ngày ngày, tháng tháng đã qua, chỉ có các bác nông dân nôn nóng vì hiệu quả của một ngày lao động nên huơ roi, gầm gừ: “Cộ! Mẫm... đi mau lên coi!”. Một vài người đi giở câu, giở lưới thoăn thoắt bước ngược chiều trở về, áo quần ướt bươm. Một vài cánh cò chao nghiêng trong sương mỏng làm nên bức tranh quê yên ả, sống động.
Phương đông le lói ánh vàng, sương tan lãng đãng, chiếc khăn voan sương khổng lồ kéo dần, hiện ra làng quê mượt mà như tranh vẽ. Những ngả đường quê có những dấu chân người là những dấu chân đất in chồng lên nhau. Nắng chạm vào sương qua từng chiếc lá óng ánh như kim cương, sương vỡ vụn chẳng thành một cái gì cả và cũng không một lời hờn trách nắng vô tình.
Tôi đã từng lúp xúp chạy theo chân mẹ đến chợ làng trong sương sớm lạnh căm, được mẹ mua cho những chiếc bánh bò còn nóng hổi. Những chiếc bánh bò ngọt thơm deo dẻo làm tôi quên đi cái lạnh nôn nao của thời thơ trẻ, nhưng lại khắc sâu vào tâm khảm tôi vẻ đẹp êm đềm, thơ mộng của làng quê vào cái thời đã xa xưa lắm!
TRẦN QUỐC CƯỠNG
