Nhạc sĩ Văn Cao sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng trong một gia đình nghèo, học nhạc trong một trường dòng. Ông bắt đầu viết nhạc từ năm 1940, khi mới 17 tuổi. Ca khúc đầu tay của ông được nhiều người biết đến là Thiên thai (nguyên là bài Trên sông Hương).
Sinh thời, một trong những hình ảnh ông vô cùng yêu thích là sông nước. Trong nhiều sáng tác của ông, đặc biệt là Suối Mơ, sông nước đã trở thành hình tượng chính trong giai điệu, lời ca. Theo nhạc sĩ Trương Quang Lục, sau khi sáng tác Suối Mơ vào năm 1942, cùng năm đó ông bắt tay vào viết Trương Chi 1, trong đó ông đưa bài Suối Mơ vào. Nhưng về sau, nhận thấy bài Suối Mơ được phổ biến rộng, ông đã tách bài Suối Mơ ra và viết đoạn khác thay vào làm thành Trương Chi 2 (1945) – bản đang lưu hành hiện nay.
Ca sĩ Ánh Tuyết, người thể hiện thành công "Suối mơ"
Suối Mơ là một ca khúc trữ tình lãng mạn, bay bổng. Nét nhạc nhẹ nhàng, tinh tế như nét cọ của một họa sĩ tài năng vẽ nên những hình ảnh nên thơ “bên rừng thu vắng, dòng nước trôi lững lờ ngoài nắng”. Ca từ trau chuốt gọt dũa như thơ, giàu nhạc điệu. Với khúc thức ba đoạn ABA, giai điệu từ giọng la thứ nhẹ nhàng, thơ mộng chuyển sang giọng la trưởng bay bổng thiết tha, rồi lại trở về giọng la thứ, tái hiện âm hình chủ đạo ban đầu để rồi kết thúc trọn vẹn ca khúc. Suối ơi nghe rừng heo hút/ Dòng êm đưa lá khô già trút/ Còn như lưu hương đưa dấu/ Với suối nơi xưa trôi đâu?
HIẾU THANH
