Làm lại nhạc cho bài hát đã đi vào lòng công chúng dưới nhiều hình thức đang ngày càng phổ biến trong làng giải trí Việt. Mặc dù ở một góc độ nào đó, bản làm lại có thể giúp khán giả có thêm cơ hội lựa chọn mới với cùng một ca khúc, nhưng nếu bị lạm dụng sẽ khiến âm nhạc trở nên phản cảm.
Thực tế cho thấy, thời gian qua, việc ca sĩ trẻ làm lại bài hát người khác đã trở thành trào lưu và là đề tài tranh luận với nhiều ý kiến trái ngược. Mới đây, nữ ca sĩ trẻ Han Sara đã có màn trình diễn tại chương trình The Heroes - Thần tượng đối thần tượng 2021 (một chương trình truyền hình thực tế được giới trẻ yêu thích, phát sóng lúc 21 giờ 15 chủ nhật hàng tuần trên VTV3 từ ngày 23/5/2021) gây tranh cãi trên mạng xã hội.
Gây phản cảm
Cụ thể, trên nền nhạc điện tử, Han Sara đã làm lại ca khúc Cô gái mở đường, một ca khúc truyền thống cách mạng vô cùng nổi tiếng do nhạc sĩ Xuân Giao sáng tác trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, tôn vinh sự hy sinh, kiên cường của các nữ thanh niên xung phong. Chuyện đáng nói là bản làm lại của nữ ca sĩ Hàn Quốc này khác quá nhiều so với phiên bản gốc quen thuộc. Lời rap và cả trang phục biểu diễn của Han Sara cũng không phù hợp với tinh thần của ca khúc gốc. Do vậy, phần trình diễn của Han Sara tại The Heroes đã và đang nhận về rất nhiều ý kiến chỉ trích trên mạng xã hội. “Giống như giám khảo cuộc thi âm nhạc ấn nút vàng ngay sau khi nghe câu hát xuất thần đầu tiên của thí sinh, mình cũng đã ấn ngay một nút sau khi nghe câu Em đi lên rừng cây xanh mở lối... - Đó là nút dừng!”. Hay một ý kiến khác: “Đỉnh điểm sai lầm lần này là khi đội bạn đã “xào nấu” quá đà một nhạc phẩm cách mạng - một bài ca đi cùng năm tháng nổi tiếng đã đi vào lòng khán giả”...
Bạn Nguyễn Thị Loan, một khán giả thường xuyên theo dõi chương trình The Heroes - Thần tượng đối thần tượng 2021 ở xã An Chấn (huyện Tuy An), bày tỏ: “Tôi nghĩ, Cô gái mở đường vốn là một ca khúc cách mạng gắn liền với bao thế hệ Việt Nam, ca ngợi nữ thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nên việc biến tấu như Han Sara rất dễ gây phản cảm. Bên cạnh đó, trang phục quá gợi cảm trong lúc trình diễn ca khúc Cô gái mở đường của nữ ca sĩ người Hàn Quốc thật sự không phù hợp với bài hát”. Còn anh Phan Xuân Danh ở xã An Phú (TP Tuy Hòa), chia sẻ: “Đổi mới, sáng tạo là điều rất cần thiết trong tư duy của mỗi người, nhất là trong âm nhạc thời mở cửa hiện nay. Tuy nhiên, điều đó cũng là con dao hai lưỡi. Nếu làm tốt thì sẽ được mọi người yêu thích và nhớ đến, ngược lại sẽ bị chỉ trích và lên án”.
Có lẽ, đây cũng là cơ hội để những người làm âm nhạc nhìn nhận lại đứa con tinh thần của mình. Mục đích cuối cùng của sản phẩm âm nhạc là truyền tải cảm xúc, thông điệp và ý nghĩa tới khán giả. Vì vậy, người biểu diễn dù là làm mới đi chăng nữa thì cũng phải nghĩ xem cuối cùng điều mình truyền tải tới khán giả là gì.
Giữ nguyên tinh thần bản gốc
Từng mang ca khúc Cô gái mở đường làm nền nhạc cho phần chào sân của mình tại chương trình Sàn đấu vũ đạo trên kênh HTV7, nhưng Hậu Hoàng lại nhận được cơn mưa khen ngợi từ khán giả. Bởi khác với Han Sara, màn trình diễn của Hậu Hoàng quá đáng yêu. Quan trọng hơn đó là màn biểu diễn vẫn giữ nguyên tinh thần của tác giả, mang nguồn năng lượng tích cực đến với mọi người. Được biết, trước khi tham gia Sàn đấu vũ đạo, Hậu Hoàng được khán giả yêu thích qua chương trình truyền hình thực tế Sao nhập ngũ. Vì vậy, khi tham gia Sàn đấu vũ đạo, Hậu Hoàng đã quyết định thể hiện màn nhảy hip hop trong trang phục chiến sĩ, cổ quấn khăn rằn quen thuộc trên nhạc nền remix Cô gái mở đường, rất vui tươi, yêu đời và tràn đầy năng lượng lên sân khấu.
Cũng trong chương trình The Heroes, ở tập 7, Quân AP đã ghi điểm với khán giả bằng màn đọc rap kết hợp dân ca quan họ Bắc Ninh trong tiết mục Giao duyên - Ngồi tựa mạn thuyền. Bản phối ca khúc nhiều lớp khi kết hợp âm thanh của trống, sáo, đàn dây với nhạc điện tử. Đoạn rap của Quân AP, khách mời Weeza cũng đan xen hợp lý với phần hát của hai liền chị. Thậm chí, trên youtube, nhiều khán giả không tiếc lời khen ngợi Quân AP và nhận xét tiết mục là một trong những màn trình diễn xuất sắc của chương trình.
Thành công nhất trong việc làm mới chất liệu xưa trong âm nhạc phải kể đến Hoàng Thùy Linh. Năm 2016, nữ ca sĩ đã tạo ra bản hit đình đám khi biểu diễn bài Bánh trôi nước trên sân khấu The Remix. Phần nhạc bắt tai, vũ đạo đẹp khiến ca khúc trở thành hit lớn của cô, tạo tiền đề cho album Hoàng - sản phẩm giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Năm 2020, trong show nhạc đình đám Rap Việt, R.Tee được khen khi rap trên nền nhạc xẩm, còn thí sinh Ricky Star “gây sốt” khi kể câu chuyện dân gian Bắc kim thang.
Từng nói về việc làm mới chất liệu xưa trong âm nhạc, nhạc sĩ Hồ Hoài Anh - người đứng sau nhiều bản hit như Bánh trôi nước, Tứ phủ, cho rằng: Khi vận dụng các chất liệu cũ đã được công nhận về giá trị văn hóa, mỗi nghệ sĩ cần có ý thức học hỏi, nghiên cứu, tìm hiểu rõ bản chất âm thanh và nhạc cụ của dân tộc, phân biệt chúng với nhạc cụ của các nước có nền văn hóa gần gũi, chẳng hạn như Trung Quốc. Theo anh, một số làn điệu dân ca ba miền, ca trù, bolero... là mảnh đất màu mỡ để giới làm nhạc khai thác. Khán giả vẫn mở lòng đón nhận những sản phẩm sáng tạo được thực hiện chu đáo, cẩn trọng.
THIÊN LÝ
