Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, việc thay đổi hình thức phục vụ để bắt kịp xu hướng, đáp ứng tốt nhu cầu bạn đọc là yêu cầu bắt buộc đối với ngành xuất bản và thư viện. Trong đó, đẩy mạnh số hóa, tổ chức những sự kiện thúc đẩy văn hóa đọc... đã và đang mang lại những tín hiệu tích cực cho sự chuyển đổi phát triển của các ngành.

Theo số liệu thống kê, số tựa sách mới năm 2021 giảm 14,12% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 17,09% so với năm 2019, cho thấy sự đầu tư bản thảo mới, xuất bản, tái bản của các đơn vị có phần giảm.

Tăng cường xuất bản nhiều sách mới

Vừa qua, Công ty CP Sbooks liên kết với NXB Văn học cho ra đời 2 cuốn sách thể loại ký - ghi chép Khi đại dịch thế kỷ COVID-19 qua đi của nhà văn Sương Nguyệt Minh và COVID-19 và cuộc chiến sinh tử (nhiều tác giả). Nếu Khi đại dịch thế kỷ COVID-19 qua đi là góc nhìn cá nhân của nhà văn Sương Nguyệt Minh sau gần 2 năm thế giới và Việt Nam đối mặt với đại dịch toàn cầu qua gần 30 bài viết, thì COVID-19 và cuộc chiến sinh tử là cái nhìn đa chiều của các nhà báo, nhà văn về những chiến sĩ áo trắng, những người lính ở mọi miền Tổ quốc, những nhà báo xông pha tuyến đầu, những nhà hảo tâm và cả những bệnh nhân đã được chữa khỏi cùng chung sức chống dịch...

Nhà văn Võ Thị Xuân Hà - người tổ chức bản thảo cho cuốn COVID-19 và cuộc chiến sinh tử, chia sẻ: “Chúng tôi vừa làm vừa lo lắng, chia sẻ về tình hình đại dịch. Vì thế, tôi mong độc giả đọc được cuốn sách này hãy giữ tinh thần lạc quan, hãy bình tĩnh sống, thay đổi thái độ sống. Đây chính là thời điểm chúng ta sống chậm, sống khác một cách tích cực nhất có thể...”.

Bên cạnh đó, nhằm đáp ứng nhu cầu của bạn đọc trong và sau đợt dịch COVID-19 bùng phát mạnh, các nhà xuất bản, đơn vị phát hành sách đã ra mắt hàng loạt đầu sách hay, đậm tính thời sự, nhưng vẫn có giá trị lưu giữ lâu dài. Điển hình, NXB Kim Đồng đã giới thiệu các sách mới đến bạn đọc như: Dũng cảm thử lại lần nữa, Vùng trời thơ ấu, bộ sách Bụi kí. Hay cuốn sách Gửi quá khứ một Hộp Thời Gian được xuất bản trước đó gồm 190 trang, tập hợp bài viết của 38 tác giả, là những cá nhân ở nhiều độ tuổi, hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau và ghi dấu ấn trong lĩnh vực của mình. Các tác giả viết thư cho chính mình ở tuổi 16 - độ tuổi ở ngưỡng cửa trưởng thành, nhiều hoài bão và cũng nhiều băn khoăn. Trong cuốn sách, độc giả gặp những trang viết của nhà ngoại giao Phạm Sanh Châu; nhà bảo tồn động vật hoang dã Nguyễn Thị Thu Trang (Trang Nguyễn); PGS, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu; TS y khoa Nguyễn Chí Long; nhà ẩm thực Phan Anh Esheep... Cuốn sách cũng chứa đựng những câu chuyện gửi về quá khứ của các nghệ sĩ nổi tiếng như: Ca sĩ, nhạc sĩ Võ Việt Phương (nhóm Da LAB); nghệ sĩ Vũ Đinh Trọng Thắng (nhóm Ngọt); nhạc trưởng Đồng Quang Vinh; nghệ sĩ piano Trịnh Mai Trang (Trang Trịnh); họa sĩ Đào Hải Phong; họa sĩ, đạo diễn phim hoạt hình Trịnh Lâm Tùng; đạo diễn Lương Đình Dũng; nhà văn Phan Việt; nhà thơ Nguyễn Phong Việt...

Ngoài ra, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh còn phát hành các sách: Người lữ hành lặng lẽ, Rừng xa, Dưới ánh sáng thiên đường, Doanh nhân Việt Nam trong lịch sử, Điệp viên không không thấy và Đại Văn Mỗ... Tương tự, NXB Đồng Nai đã phát hành nhiều đầu sách mới, trong đó tập trung vào các sách về lịch sử đảng bộ các địa phương, sách văn học nghệ thuật như: Đấng thiêng của K’Min, Những đóa hoa rừng...

Hướng đến chuyển đổi số

Dịch bệnh khiến các hoạt động thư viện, xuất bản, phát hành... gặp nhiều khó khăn. Để tồn tại và phát triển, các đơn vị đã và đang tìm cách chuyển mình bằng việc thúc đẩy chuyển đổi số. Chẳng hạn, NXB Chính trị quốc gia sự thật đã phát triển trang điện tử stbook.vn, thuviencoso.vn, ứng dụng Stbook để cung cấp hàng trăm ấn bản điện tử cho bạn đọc. Một số sách điện tử được cung cấp miễn phí, một số sách có thu phí qua các hình thức thanh toán điện tử tiện lợi. Hay NXB Phụ nữ Việt Nam tiến hành rà soát dữ liệu đề tài để số hóa các xuất bản phẩm, thử nghiệm phát triển sách điện tử...

Theo Giám đốc Thư viện tỉnh Phạm Thị Kim Anh, trong năm 2021, thư viện đã đẩy mạnh hoạt động số hóa các dữ liệu để phục vụ bạn đọc. Tại website của thư viện có gần 7.500 trang được số hóa dữ liệu toàn văn. Bên cạnh đó, Thư viện tỉnh còn đưa sách đến bạn đọc thông qua các hoạt động như: tổ chức trưng bày gần 3.000 bản sách theo 18 chuyên đề; luân chuyển sách và phục vụ sách lưu động 23 lần; giới thiệu sách nhân các ngày lễ, các sự kiện lịch sử quan trọng... qua trang thông tin điện tử thư viện; bổ sung 268 đầu sách; phục vụ 73.698 lượt bạn đọc với 120.073 lượt tài liệu. “Dữ liệu được số hóa sẽ giúp mở rộng không gian hoạt động của thư viện trên môi trường số. Nói cách khác, cùng với sách, tài liệu dạng giấy, các ấn bản sách, dữ liệu được số hóa sẽ được bạn đọc tiếp cận thuận tiện và dễ dàng trong mọi hoàn cảnh”, bà Kim Anh nhìn nhận.

Hiện nay, Thư viện tỉnh và các nhà sách, cửa hàng sách... trên địa bàn tỉnh đã mở cửa trở lại phục vụ người dân. Những điểm này đều tuân thủ nghiêm các quy định phòng, chống dịch, thực hiện các biện pháp 5K, hạn chế tiếp xúc trực tiếp, có mã QR. Riêng các nhà sách online như: tiki.vn, vinabook.com, nhanam.vn, sachchonloc.vn... cũng tung ra nhiều ưu đãi hấp dẫn dành cho bạn đọc. Sách online hầu hết được giảm giá từ 10-80% so với giá bìa kèm nhiều quà tặng hấp dẫn.

THIÊN LÝ