Buổi lễ trao giải Cánh Diều Vàng năm nay vừa diễn ra tại Hà Nội và tường thuật trực tiếp trên sóng VTV3 được người dẫn chương trình Lại Văn Sâm tuyên bố “thành công tốt đẹp”, nhưng dư luận lại có nhiều phản ứng khác nhau. Cơ cấu giải thưởng chia đều cho hai bộ phim Chuyện của Pao và Sống trong sợ hãi phải chăng là một giải pháp an toàn của một sân chơi vui vẻ?
Một cảnh trong phim “Chuyện của Pao”
Khác với các đêm tôn vinh trước đây long trọng quá khiến người ta cảnh giác “y phục bất xứng kỳ đức”, không khí lễ trao giải Cánh Diều Vàng tẻ nhạt và đơn điệu, phản ánh đúng thực trạng của các tác phẩm điện ảnh năm vừa qua. MC Lại Văn Sâm duyên dáng ở đâu không biết, chứ riêng cuộc hội ngộ điện ảnh này lại thấy anh quá căng thẳng đến mức ngang bằng những câu cảm ơn khuôn sáo và hình thức của các nghệ sĩ đoạt giải. Thật buồn khi một Hội Điện ảnh VN mấy trăm hội viên, lẽ nào không tìm ra được một gương mặt dẫn chương trình cho ra tấm ra món, cho có chất xi-nê? Chưa kể, phần đề cử rất nhàm chán và khiên cưỡng. Thế nhưng, điều ấy cũng chưa quan trọng bằng chính các giải thưởng. Có lẽ chỉ ở nước ta mới có những bộ phim nhiều người chưa từng biết mặt, chưa từng nghe tên, lại đàng hoàng giành giải cao nhất một kỳ tổng kết và đánh giá chuyên môn điện ảnh. Chuyện của Pao hay dở đến đâu chỉ có vài người trong ban giám khảo biết, thế thì tính xã hội hóa điện ảnh bị trôi dạt về phương nào rồi. Điện ảnh là môn nghệ thuật đặt nặng ảnh hưởng công chúng nhất, không thể có siêu phẩm bí mật tung hoành ở các đỉnh cao! Chuyện của Pao bao giờ ra rạp, không ai biết và cũng không ai dám đoán sẽ bán được mấy vé. Tuy nhiên, nhìn ở góc độ khác có thể thông cảm cho ban tổ chức, biết đâu trao vương miện cho một cô gái vô danh để thiên hạ nhìn thấy ở đó một nhan sắc hoa hậu? Chẳng thể nào hiểu được, Hội Điện ảnh VN có cái lý riêng, và nền điện ảnh VN cũng có cái lý riêng để lẽo đẽo đi sau ngành nghệ thuật thứ bảy của nhân loại ngót nghét nửa thể kỷ!
Cái giải duy nhất trao cho Chuyện của Pao ít nhiều khiến giới chuyên môn đồng tình là giải quay phim xuất sắc nhất. Chuyện của Pao có nhiều cảnh quay đẹp, nhưng diễn xuất của các diễn viên trong phim cũng bình thường thôi. Được dàn dựng dựa theo truyện ngắn Tiếng đàn môi sau bờ rào đá của nhà văn trẻ Đỗ Bích Thúy, cách đặt tên Chuyện của Pao có vẻ phản ánh trực diện hơn mà cũng có vẻ…Tây hơn, nhưng lại mất đi không gian văn hóa vùng cao trong nguyên tác. Đôi khi một cái tên giàu chất văn học cũng vớt vát ít nhiều giá trị thẩm mỹ cho bộ phim đấy chứ! Ở đây cho thấy đạo diễn trẻ Ngô Quang Hải hơi tự tin nên quên mất rằng rất ít tác phẩm chuyển thể văn học trở nên nổi danh mà lại… đổi tên gốc, bởi vì chữ nghĩa mà tác giả trầm tích sáng tạo nên, không dễ một sớm một chiều có sự thay đổi đạt chất lượng cao hơn. Các phim nước ngoài như Cuốn theo chiều gió, Đèn lồng đỏ treo cao hay các phim trong nước như Thương nhớ đồng quê, Ngọc trong đá… đều bám chặt vào tên tác phẩm của nhà văn!
Dù giành được giải thưởng kịch bản hay nhất và đạo diễn xuất sắc nhất, nhưng bộ phim Sống trong sợ hãi chỉ được sự tôn vinh của các nhà báo và các nhà phê bình, còn Cánh Diều Vàng thuộc về bộ phim Chuyện của Pao là một sự “nhường nhịn” hay phân chia giải thưởng cho vui vẻ cả làng? Nếu cứ lấy tiêu chí “hòa khí sinh tài” để ứng xử với ứng viên tranh tài thì bao giờ Cánh Diều Vàng mới cất cánh khỏi đường băng những bộ phim thường thường bậc trung hiện nay? Câu hỏi này chỉ có những người thực sự tâm huyết cho sự phát triển của điện ảnh nước nhà mới giải đáp được. Và khán giả có quyền tin rằng, một ngày không xa nào đó Cánh Diều Vàng sẽ không còn bay lẩn quẩn trong khán phòng lễ trao giải, mà bay cao, bay xa trên bầu trời nghệ thuật thứ bảy!
LÊ THIẾU NHƠN
