Vẫn biết mùa đông rồi sẽ đến và những cơn mưa dầm dề sẽ về. Vẫn biết những gì của quá khứ thì hãy để cho chúng ngủ yên trong lòng, mãi là những kỷ niệm về ký ức một thời tươi đẹp... Nhưng mỗi khi đông về, nghe tiếng mưa đêm lào xào ngoài hiên, trong tôi như có một cơn mưa của ngày tháng xưa cũ, kéo tôi về lại những miền ký ức miên man sâu thẳm.
Đêm nay, càng về khuya mưa càng nặng hạt và xối xả hơn, phía sau nhà bên góc bếp trong ánh sáng vàng nhạt của bóng điện “trái ớt”, mẹ tôi lụm cụm chỉnh sửa thạp mắm cá ồ, mấy hũ cá nục muối và thùng cá hố khô... Đó là những món ăn không thể thiếu trong mùa mưa mà mẹ tôi đã chuẩn bị trước mấy tháng. Trong tiếng khua lụp cụp, tiếng mẹ tự nói một mình: “Tháng mười rầu (rồi) còn gì, phải mưa và có lụt để chết rạ dễ làm ruộng mùa tháng ba chớ!”.
Thương cho mẹ, suốt đời lo toan cho gia đình, nhất là từ khi ba tôi qua đời sớm, ngày đưa ba tôi “về với đất” cũng mưa tầm tã, trắng trời, trắng đất, trắng bạc mặt người. Và chợt nhớ lúc nhỏ đâu có phân biệt mùa hạ, mùa thu hay mùa đông... Cảm nhận chỉ có mùa nắng và mùa mưa, và anh em chúng tôi mong sao mau đến mùa mưa để thỏa thích cùng lũ bạn chạy nhảy, dầm mình tắm mưa hay để được theo mấy anh lớn trong xóm cho đi bè chuối trên vùng ruộng rộc Nghị sau nhà.
Có một nhà văn nào đó đã trải lòng về mưa đêm mùa đông “...Tiếng mưa như tiếng lòng một người thiếu nữ muốn tìm một người biết lắng nghe, biết sẻ chia những ưu tư, trăn trở đang giấu kín trong lòng...”. Ngẫm lại cũng có phần đúng với tâm trạng tôi, nhiều lúc ngỡ như đã quên theo thời gian, đêm nay lắng trong tiếng mưa thì những kỷ niệm ngày xưa như còn hiện hữu, đúng thật là càng quên thì ta càng nhớ.
Nhớ thời gia đình khốn khó, nhà chật, con đông... theo thời gian mái nhà hư hỏng lõm trũng. Đêm mưa, nhà dột, ba và mẹ phải căng che mấy tấm nhựa cũ để anh em chúng tôi có chỗ nằm khô ráo. Cuộn tròn trong chiếc mền cũ ấm áp nhưng không sao ngủ được, tôi lắng nghe, đếm từng tiếng mưa long tong xuống những cái thau gang, hứng dột khắp nhà. Mỗi giọt mưa vang lên âm thanh khác nhau, dội vào đầu, vào tâm trí. Những tiếng mưa thời khốn khó vẫn ám ảnh mãi cho đến bây giờ.
Nhớ thời còn là thanh niên xung phong khai thác lòng hồ thủy điện Sông Hinh (Trung đoàn 30/4 thuộc Huyện đoàn Tuy Hòa cũ), trời mưa dầm dề vài ba ngày, con suối vắt ngang qua đơn vị ngập lụt, anh nuôi không đi chợ được, cả trung đoàn ăn cơm nóng với muối ớt thôi, chẳng cần thịt cá gì, vậy mà vẫn ngon làm sao.
Mưa dầm mấy ngày liền thế này, nếu ngày xưa chắc rằng sẽ được theo chân ông nội ra xứ đồng rộc Đăng để đặt lờ bắt cá rô, cá sặc và chiều đó y rằng sẽ có một bụng cơm no nê với cá rô nướng mắm ngò, hay cá sặc kho lá gừng với rau lang luộc... Những hình ảnh bây giờ chỉ còn là chuyện kể ngày xửa ngày xưa. Những sản vật bình dị ấy bây giờ rất hiếm trên đồng ruộng, những món ăn dân dã ấy ít còn xuất hiện mà ngược lại nó được lên ngôi có mặt ở nhà hàng đặc sản...
Rồi cơn mưa sẽ tạnh, ngày mai trời sẽ lại sáng. Với tôi, nghe tiếng mưa đêm không chỉ gợi sự bình yên, thanh thản, suy nghĩ về cuộc sống hiện tại mà tiếng mưa đêm còn gợi về những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ yêu dấu ngày xưa.
HOÀNG HÀ THẾ
