Hết tháng Giêng, khi cái nắng vàng mật đong đầy cũng là lúc lúa đông - xuân quê tôi trổ bông tỏa hương dịu ngọt và phơi màu xanh non như tấm lụa trải rộng làm sáng lóa cả cánh đồng. Hương thơm của lúa không thể lẫn với hương một loài hoa nào khác, nó dịu nồng, ngọt ngào thanh tao, dung dị đậm chất đồng nội.
Chầm chậm đi trên bờ vùng giữa cánh đồng vào kỳ lúa trổ bông trong nắng nghiêng chiều quyện với ngọn gió nồm mát rượi, cảm giác lòng người thật nhẹ nhàng. Khe khẽ lướt nhẹ trên đầu những bông lúa cảm thấy nhồn nhột lòng bàn tay và tự cười khẽ vô duyên một mình. Ngắt một vài hạt lúa non đưa vào miệng, cảm nhận vị sữa ngọt dịu nơi đầu lưỡi, căng lồng ngực hít sâu hương sắc đồng quê mà cảm thấy sự yên ả thanh tịnh trong lòng.
Đi trong mùi thơm của lúa trổ bông, giữa cánh đồng mênh mông bát ngát, nhìn những bông lúa trắng ngần tôi cảm nhận “vòng đời” của cây lúa bó bện vào đời người và đời người lại chan hòa gửi gắm vào đời của lúa. Rồi mai đây, lúa không phụ công người, khi trổ bông những hạt lúa non “hé miệng” đón phấn vào ban ngày và “ngậm miệng” khi về đêm... Theo thời gian, những hạt lúa non sẽ no tròn trĩu nhánh và cả cánh đồng chuyển màu vàng óng mật báo hiệu một vụ mùa bội thu. Từ bao đời nay, cây lúa là người bạn chung thủy không thể thiếu được ở làng quê Việt và trong đời sống của người nông dân quê tôi. Cây lúa luôn gần gũi, là người bạn có thể chia sẻ nỗi niềm, thấm đẫm tình người, tình làng nghĩa xóm.
Đi trong mùi thơm của lúa mà nhớ chuyện ngày xưa khi tôi chín mười tuổi, lần đầu theo ba mẹ ra đồng thăm lúa trổ. Thấy ba ngắt hai ba nhánh lúa trải trên lòng bàn tay, nhẩm đếm từng hạt và đưa cho mẹ, mẹ vừa nhìn vừa xòe chùm lúa, nói: Lúa năm nay “đóng thóc” dài và ít lép - mùa này ngon đó ông!
Còn riêng tôi nay đã trưởng thành, những dịp đồng lúa sau nhà trổ là thả lòng mình để tìm không khí trong lành của đồng quê. Khi cây lúa còn non đã tạo nên mùi hương khởi nguyên, tinh khiết. Cùng với thời gian, cây lúa đẻ nhánh như thời con gái óng ả tặng cho đời mùi hương đan thanh ngọt ngào. Khi lúa làm đòng thì tỏa mùi hương nồng nàn ngọt sâu. Và khi lúa chín vàng trĩu hạt, phủ sắc vàng tràn ngập cánh đồng cũng có nghĩa hương thơm đã đủ đầy, mãn nguyện. Hương thơm của cây lúa lúc này là sự hòa quyện diệu kỳ của chút gió, chút nắng, chút mưa, của ngày ngày vất vả bón phân, nhổ cỏ của người nông dân. Hương thơm ấy pha lẫn ánh mắt rạng ngời chan chứa niềm phấn khích bởi mùa màng bội thu.
Cuộc sống người dân quê tôi bây giờ đã no đủ. Cánh đồng sau nhà mang một diện mạo mới, người dân biết làm ruộng bằng quy trình kỹ thuật từ khâu chọn giống, chăm sóc bằng phân thuốc vi sinh để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp... nhưng mùi thơm nồng hương lúa quê tôi vẫn như ngày nào.
Chiều nay đi trong hương lúa trên cánh đồng, trong tôi như nghe hương lúa thì thầm nhắc nhở: Sinh ra và lớn lên từ “gốc rạ”, cơm ngày hai bữa từ hạt gạo đồng lúa quê nhà, dù có đi đâu về đâu, hương lúa thơm nồng quê tôi vẫn đan thanh bên tôi mãi mãi...
HOÀNG HÀ THẾ
