Chúng tôi về buôn Lé A, xã Krông Pa, huyện Sơn Hòa, trong những ngày đầu năm mới, được thưởng thức tiếng đàn Goong lúc rộn ràng, cao vút, lúc trầm lắng, nhẹ nhàng của Ma B’Hoa (SN 1957), người dân tộc Ê Đê.
Người dân ở xã Krông Pa hiện còn gìn giữ những nhạc cụ truyền thống như: Cồng chiêng, đàn Goong, đàn T’ní, kèn Đinh Năm, trống đôi… Theo Ma Thân, Trưởng Buôn Lé A, khi xuân về Tết đến, buôn làng tổ chức lễ hội mừng mùa màng đã thu hoạch xong. Âm thanh cồng chiêng, trống đôi vang vọng khắp núi rừng, cùng với tiếng đàn Goong của Ma B’Hoa tạo thêm niềm vui, niềm hứng khởi đón mừng năm mới. Tiếng đàn Goong của anh như dòng suối chảy róc rách, dịu êm như nắng chiều vàng trên đồi nương, lúc rì rào như hạt mưa rơi.
Ma B’Hoa cho biết: “Lúc tôi mới 15, 16 tuổi đã mê say tiếng đàn Goong, bởi âm thanh của nó ngọt ngào như lời ru của mẹ, như chim K’Puc thanh lảnh tiếng hót, nhẹ nhàng như làn khói chiều trên mái nhà sàn, bay cao xa như con chim G’rư. Từ đó, tôi theo Ma K’Rer học đàn Goong. Từ tuổi niên thiếu cho đến giờ, tôi coi chiếc đàn Goong như người bạn tâm tình của mình”.
Chúng tôi đến thăm chơi nhà Ma B’Hoa nhân dịp đầu năm mới, thủ tục không thể thiếu của đồng bào Ê Đê đó là anh tiếp đãi chúng tôi một ché rượu làm bằng nếp quạ, ủ lâu ngày bằng men rừng hương vị nồng nàn và cho chúng tôi thưởng thức tiếng đàn Goong của anh. Ma B’Hoa vừa đàn vừa hát bằng tiếng Ê Đê bài “Yàng h’roi đang đí”, có nghĩa là “Mặt trời đang lên”: Mặt trời đang lên lũ làng ơi. Con trai, con gái cùng lên rẫy. Vui thú với ruộng nương, đủ đầy mùa lúa, bắp. Mặt trời đã thức dậy rồi buôn làng ơi. Mau ra rừng lượm củi, để tối về nhóm lửa lên tỏa ấm ngôi nhà rông. Ta cùng đàn ca hát, kết đoàn dựng xây buôn làng ta ngày mai ấm no…. Và một bài hát nữa là “Pe dyam”, có nghĩa là “Hái rau” với đại ý: Khách đến nhà thăm, ra suối, lên rẫy hái rau, hái cà về nấu canh đãi người anh em đi đường xa mới đến…
Chúng tôi quây quần bên bếp lửa, trong cảm giác lâng lâng của rượu ngon, nghe tiếng đàn Goong phát ra từ trái bầu khô như tiếng suối reo, thánh thót, thiết tha sâu lắng, truyền cảm. Bàn tay của Ma B’Hoa điệu nghệ lướt từng phím đàn trên ống lồ ô. Âm thanh ấy, giai điệu ấy như cách nói của đồng bào Ê Đê chân chất, gần gũi tạo nên không khí mùa xuân ấm áp. Già làng Ma Noan không giấu niềm vui, ông nói: “Tiếng đàn Goong của Ma B’Hoa nó ngân xa đến suối Len, sông T’Lúi, bay cao đến tận núi H’Đê. Nghe tiếng đàn Goong của Ma B’Hoa vui cái tai, ưng cái bụng mình lắm”.
Cây đàn Goong không chỉ là người bạn tâm tình của Ma B’Hoa để anh giải trí thư giãn trong những ngày mùa lao động vất vả mà còn là nhịp cầu giao duyên hạnh phúc lứa đôi, đem đến niềm hứng khởi cho mọi người trong những ngày xuân về Tết đến. Điều đáng quý hơn là Ma B’Hoa đã ra sức gìn giữ nhạc cụ truyền thống của người xưa.
TRẦN LÊ KHA
