Có dịp đi cùng đoàn làm phim Sông Ba xa xăm (River Ba is distant) do Đài Truyền hình Seoul Hàn Quốc thực hiện, chúng tôi có thêm được những câu chuyện trong thời gian lính đánh thuê của quân đội Park Chung Hee có mặt tại Phú Yên.

Tác giả (bìa trái) cùng ê kíp làm phim “Xuôi dòng sông Ba” qua địa phận Phú Yên - Ảnh: CTV

20 tập phim Sông Ba xa xăm của đạo diễn Hàn Quốc Lee Koon Hoon xoay quanh câu chuyện tình của Bích Thủy, một cô giáo dạy ở trường làng ven sông Ba, thuộc địa phận Phú Yên. Thủy rất yêu trẻ con, gắn bó với trường làng, bám trụ dạy học lúc những cuộc đụng độ giữa quân cách mạng và lính Park Chung Hee ngày một khốc liệt hơn. Dù gia đình chịu nhiều đau thương mất mát nhưng Thủy vẫn rất đôn hậu, mộc mạc, đồng cam cộng khổ, chia sẻ nỗi đau cùng nhiều gia đình. Chính vì điều này mà một hạ sĩ quan trong đội quân Park Chung Hee đã đem lòng yêu Thủy và luôn che chở cho cô. Vượt lên những rào cản về ngôn ngữ, tâm lý, cả sự phản đối của người thân, sự dèm pha của hàng xóm, mối tình Hàn - Việt này ngày một sâu nặng giữa bom rơi, đạn lạc. Và kết quả của mối tình này là một bé gái mang hai dòng máu Hàn - Việt ra đời. Chính từ sợi dây ràng buộc này, người lính đánh thuê cho Park Chung Hee bắt đầu không ưa chiến tranh, cảm thông được nỗi đau, sự tang tóc của người dân ven dòng sông Ba.

Trước khi đến với viên hạ sĩ quan trong quân đội của Park Chung Hee, Bích Thủy đã có mối tình đầu với người bạn cùng lớp. Anh hoạt động trong phong trào thanh niên địa phương rồi thoát ly lên núi và ra miền Bắc học tập, từ đó mất liên lạc luôn với Thủy. Cô giáo Bích Thủy đã trải qua những tháng ngày mòn mỏi đợi chờ, thương nhớ người yêu... Rồi cuộc chiến đến ngày kết thúc, cô con gái của Bích Thủy theo cha về Hàn Quốc, Thủy ở lại quê nhà, mãi sau này mới gặp lại người yêu cũ từ miền Bắc trở về. Cô con gái mang hai dòng máu Hàn - Việt lớn lên trở thành một ca sĩ nổi tiếng rồi trở về Việt Nam tìm mẹ. Họ đã gặp lại nhau, có cả người yêu cũ của mẹ, bên ngôi trường xưa ven sông Ba...

Đây là bộ phim truyện nằm trong xu hướng khép lại quá khứ, góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh do quân đội Park Chung Hee gây ra đối với người dân ở nhiều tỉnh miền Trung. Bối cảnh phim được quay khá rộng: vùng Sài Gòn - Nhà Bè, Long Hải (Bà Rịa - Vũng Tàu), Tây Nguyên, nhưng tập trung là các xã ven sông Ba của Phú Yên như Hòa Thắng, Hòa An. Vai cô giáo Bích Thủy được trao cho diễn viên Việt kiều Phạm Linh Đan. Sinh ra tại Sài Gòn, theo gia đình sang Pháp sống trước 1975, Phạm Linh Đan được khán giả biết đến vai diễn đầu tiên Camille trong phim Đông Dương của đạo diễn người Pháp Deneuve (phim đoạt 5 giải Ce’sars 1993). Khi tham gia phim Sông Ba xa xăm, Linh Đan phải bỏ cả giảng đường Y khoa tại Pháp mà cô đang theo học. Sau Sông Ba xa xăm, Linh Đan còn tham gia phim Djamilia của đạo diễn người Đức Monica Tueber và phim Lai Đại Hàn của đạo diễn Hàn Quốc Seo Yoon Meo... Linh Đan nói thông thạo tiếng Anh, Pháp, Việt nên khá thuận lợi trong những ngày làm phim ở Phú Yên...

Sông Ba bắt nguồn từ tỉnh Kon Tum, chảy qua Gia Lai rồi xuôi về Phú Yên ra biển Đông bằng cửa sông Đà Rằng. Vì vậy, sông Ba ở Phú Yên còn có tên gọi sông Đà Rằng. Đây là con sông lớn nhất miền Trung với nhiều truyền thuyết, huyền thoại. Trong chống Mỹ, cứu nước, sông Ba nổi tiếng với chiến thắng Đường 5, quân cách mạng đã bẻ gãy cánh quân tháo chạy của địch từ Tây Nguyên rút xuống đồng bằng. Hạ lưu sông Ba ngày nay là vùng trồng lúa phì nhiêu và vùng chuyên canh rau, hoa Ngọc Lãng, Ngọc Phước nổi tiếng...

Hành trình từ nguồn ra biển của sông Ba là một câu chuyện dài của sự kỳ vĩ và đơn độc, của hùng tráng và lặng lẽ, của hung dữ và dịu êm và khơi nguồn cảm hứng để từ đó, nhiều tác phẩm ra đời và đi vào lòng công chúng yêu nghệ thuật.

TRẦN THANH HƯNG