Cuối tuần, hai mẹ con về ngoại chơi, đúng vào dịp ruộng đồng đang vào vụ sạ. Sáng thứ bảy, con trai thấy ông ngoại dậy sớm ra ruộng, trưa về thì cầm theo con cua cái ốc, chú chàng rất phấn khởi, nằng nặc đòi theo.
Ông cháu dắt nhau ra đồng, tôi theo “hộ giá”.
Con trai thắc mắc sao trời lạnh lại đi làm đồng, ông ngoại bảo, qua tháng mười một thì ngoài đồng sẽ có nắng, đó là thời điểm để cày, băm, bang… cho đất ruộng phẳng phiu, chuẩn bị kịp gieo sạ vụ lúa đông xuân.
Hôm ấy là một ngày trời quang đãng, những tia nắng yếu ớt rọi qua màn mây dày, mặt ruộng sóng sánh nước, cánh đồng bừng lên lấp lánh khi bác nông dân vãi đều những hạt lúa căng mẩy, nảy mầm trắng nõn. Một vài cánh chuồn chập chờn thể như đang đùa bỡn với những mầm lúa bung sớm. Mấy chú bù nhìn đứng nghiêm trang, tay đu đưa theo điệu nhảy của gió. Trong lúc ông ngoại sửa lại chiếc mũ thì cháu trai huơ tay anh bù, hất tới hất lui như đang tập thể dục. Loay hoay giỡn với anh bù thì trượt chân té nhào xuống ruộng, ông ngoại xuýt xoa, không phải vì chân cháu đẫm bùn mà vì cái lỗ chân bị bệt ra quá to trên thửa ruộng mới sạ. Dấu chân ấy sẽ là chỗ sau này cần phải dặm, dặm lúa cực lắm nên ngoại áy náy với chủ ruộng, dặn cháu đi đứng cẩn thận, kẻo hư đám ruộng mới sạ mà tội nghiệp.
Rồi ông cháu cũng ra tới thửa ruộng mới sạ hôm qua. Ông ra để thăm giống mọc đều không, mở trổ xả bớt nước. Cháu thì lăng xăng, háo hức nhìn tới nhìn lui tìm cua, ốc. Thấy một con cua lổm ngổm bò mé mương thì mừng rỡ, cu cậu nhảy ào xuống như chú trâu con gặp nước, ông ngoại hù, lội mương coi chừng có đỉa. Chú chàng mỉm cười thách thức “Cháu của ngoại là ai cơ chứ ?”, rồi nghênh ngang sục tìm con cua có cái càng to bự. Nhìn mình mẩy con ướt nhẹp, bết tràn bùn đất, tôi sợ con nhiễm lạnh nhưng lại không nỡ bảo con dừng. Vì ngay lúc ấy, ký ức tuổi thơ tôi hối hả ùa về.
Ngày nhỏ tôi cũng có niềm vui được ra đồng. Hồi ấy làm ruộng phải cày bò, khi trời còn chưa sáng thì ba đã vác cày đi, tôi có nhiệm vụ đem cơm. Tôi cá là không phải đứa trẻ cùng trang lứa nào cũng có được niềm vui này. Đoạn đường từ nhà tôi ra đồng, đi bộ qua năm cái bờ lô nhưng tôi vẫn hăng hái xin mẹ, xin chị cho mình được đem cơm ra đồng. Chắc bạn sẽ tò mò? Còn phải hỏi, đem cơm ra đồng cho ba, niềm vui của tôi là lại cầm cày, huơ con cộ bước tới, đặc biệt vui sướng hơn là được ăn cơm ngoài ruộng. Tuyệt lắm bạn ạ! Tôi cũng chẳng hiểu vì sao cũng cơm trắng, trứng vịt kho nhưng ra đồng ngồi ăn thì ngon khủng khiếp, tôi tin là nó ngon hơn bất cứ một món sơn hào hải vị nào ở nhà.
Nhớ lại vẫn còn thấy thèm đây nè!… Và còn thương lắm cảnh ba loay hoay mắc lại cày khi con gái tranh thủ phá bĩnh lúc ba ăn cơm. Còn thương hơn khi biết sáng nào đi cày ba cũng bóp bụng nhường con gái niềm vui được ăn cơm ngoài ruộng. Hồi ấy “ăn chưa no, lo chưa tới”, có biết gì về giá trị của lao động, của tình thương. Bây giờ nhìn cảnh con trai đùa nghịch trên đồng, tôi bỗng có một niềm tin là, mai này lớn lên, ký ức con sẽ có cảnh ngày nhỏ theo ông ra ruộng, và con cũng sẽ có những chiêm nghiệm cho riêng mình, hy vọng là sẽ không muộn màng như tôi.
BÍCH NHÀN
