Vy ở phố đã tròn mười năm trời. Đó là quãng thời gian đủ dài để chiếm trọn tuổi thanh xuân của một đời người. Mọi đam mê, mất mát đều được phố gói ghém vứt trong một chiếc kho đầy ứ hự nào đó, lẫn lộn trong số phận của nhiều người trẻ khác. Giống như một quy luật của sự trưởng thành, qua quãng đời ồn ào, con người ta bắt đầu sống lặng lẽ trong suy tư chiêm nghiệm. Vào một buổi sáng nào đó thức dậy, Vy thấy mình rơi tõm vào cái khoảng lặng đó mà không vùng vẫy hay căng cựa. Thôi những buổi chiều cuối tuần mê đắm trôi đi trong điệu nhạc Rumba cùng anh bạn nhảy có nụ cười hoang dại. Thôi những đêm khuya la cà phố xá nhậu nhẹt cùng đám bạn học cũ. Thôi hò hét điên rồ trong quán bar “Cây sồi già” có tông màu lạnh. Vy thấy yêu những thứ ở xung quanh mình hơn. Lặng lẽ quan sát nó và tự hỏi những điều này đã tồn tại bên đời mình suốt mười năm qua sao bây giờ mình mới thấy? Chỉ có tiếng gió luồn qua bức tường rào đáp trả, gió mang theo mùi rêu ngai ngái, mùi dầu gió của cụ bà quyện với mùi nước sơn hăng hắc. Cái thứ mùi đặc trưng mà mỗi năm Vy đều phải ngửi một lần. Mùi của lớp vỏ bọc không hoàn hảo…
Có dịp đứng từ trên cao nhìn xuống Vy thấy thành phố giống như một bức tranh chắp vá, lộn xộn đến tủn mủn. Xen kẽ giữa những ngôi nhà rộng lớn thò ra, thụt vào là vài dãy trọ bị kẹt cứng trong khoảng không gian bức bí. Nói đúng hơn thành phố cũng biết cách tạo cho mình cái vỏ bọc đoàng hoàng thanh lịch. Trông thì gọn gàng tươm tất đấy nhưng bên trong thì lôi thôi, nhếch nhác như một cái kho cũ với đủ thứ hỗn tạp mà từng ấy con người thi nhau đút nhét. Ấy vậy mà lòng phố vẫn đủ rộng để bao bọc những phận người nổi trôi tứ xứ quy tụ về đây. Chẳng khác nào người mẹ nghèo với đàn con nheo nhóc, nên làm sao có đủ bộ cánh đẹp cho tất cả. Đứa nào khôn ranh thì có tất, đứa nào gà tồ thì chẳng có gì, nhà nào chẳng có đứa khôn đứa dại. Bọn bạn vẫn bảo Vy dại lắm, bao nhiêu năm bon chen ở chốn này mà không có nổi một chỗ trú chân tử tế. Vy cũng xinh đẹp, thông minh có thua kém gì ai mà sao giờ vẫn ở nhà thuê, vẫn ăn cơm hộp. Ừ thì Vy tồ tệch, chẳng biết toan tính điều gì nhưng suy cho cùng chỗ trú ngụ trong tâm hồn mỗi con người mới là thứ đáng lo. Cũng may Vy chẳng đánh đổi thứ gì cho cái vẻ hào nhoáng giàu sang, nếu không bây giờ chắc là ân hận lắm. Phụ nữ khi bước sang ngưỡng cửa tuổi ba mươi đôi khi thấy mọi giá trị đều thay đổi. Nhiều thứ phải đánh đổi tuổi trẻ để nắm chặt trong tay giờ lại muốn buông. Thứ từng ruồng rẫy buông bỏ giờ bỗng nhiên tha thiết. Để rồi nhận ra phần lớn thì chúng ta chỉ có cái vỏ bọc của hạnh phúc mà thôi.
* * *
Thành phố dành cho Vy một chỗ đi về trong xóm nhỏ chật chội, như thế cũng là quá bao dung. Nhà ông bà chủ nằm kế bên, cũng khá rộng rãi nhưng vẫn không đáp ứng được một vài thú vui của hai con người đang ở tuối gần đất xa trời. Ngăn cách giữa nhà chủ với xóm trọ là bờ tường và hàng rào sắt. Những nhánh cây ngâu mọc thò ra, xe cộ đi qua quệt vào cành lá xác xơ. Trên hàng rào thường treo vài chiếc lồng chim. Thỉnh thoảng có một con chết đi mang theo cả tiếng hót lảnh lót và bộ lông óng mượt, chỉ để lại vài ánh nhìn nuối tiếc trong cái lồng trống rỗng. Đôi chim mới nhất ông chủ mới mua về là loài cu gáy, chúng được tách ra mỗi con một lồng. Vy thường ngó ra nhìn chúng gọi đàn khản giọng như muốn phá tan chiếc lồng mắc trên hàng rào có những thanh sắt nhọn nhô lên đâm nát hoàng hôn màu huyết dụ. Ông chủ cũng ngồi đó nhưng không phải để ngắm lũ chim, ánh mắt già nua ấy lúc nào cũng gắn chặt vào bức tường rào. Đã bao năm sống ở đây Vy đều thấy cứ đến gần tết là nhà chủ sẽ quét vôi lại tường và sơn lại hàng rào. Mùi vôi vữa nồng nặc quyện với mùi sơn hăng hắc khiến đầu óc Vy quay cuồng. Hàng rào xanh lè và tường vôi trắng toát.
Vy ở trọ nơi đây cũng đã được bốn năm. Khi mới chuyển đến, nhà chủ có ba thế hệ sống cùng nhau. Những người trẻ đi kiếm tiền còn ông bà già ở nhà chợ búa cơm nước ngày ba bữa. Nhưng qua vài năm, từng thành viên trong nhà cứ rơi rụng đi dần. Không cãi vã, không tranh chấp, cũng không thấy cuộc tiễn đưa mùi mẫn, bi lụy hay ồn ã nào. Họ cứ lặng lẽ biến mất như chưa từng tồn tại. Năm xưa, cũng vào dịp cuối năm, Vy tỉnh dậy sau một giấc trưa ngột ngạt như chú dế bị cầm tù. Ngó qua kẽ hở cửa sổ, thấy người cháu trai nhà chủ đang bặm môi nhấc từng chậu cây cảnh xếp gọn vào một góc để lấy lối dắt xe. Lúc sau, hai ông bà lại ra ì ạch bê cây xếp vào chỗ cũ, tràn ra lấn cả lối đi. Cảnh tượng này diễn ra thường xuyên suốt thời gian dài sau đó, một ngày không biết bao nhiêu lần kê đi xếp lại. Nhiều hôm người cháu đi chơi về khuya va phải chậu cây ngã dúi dụi, lũ chó tỉnh giấc sủa dấm dẳng cả đêm. Rồi một sớm, Vy nhìn qua khe cửa thấy cây lá ngổn ngang, rũ rượi. Từ đó ông bà chủ không trồng cây nữa mà chuyển sang chăm cá cảnh, nuôi gà tre. Tết đó nhà chủ vắng đi một tiếng người.
Những chú gà tre nhỏ xíu nhảy loi choi trong lồng chật hẹp được ông chế ra từ cái giàn bát cũ xin được ở nhà bên. Chiều đến ông thả gà ra cho chúng nhặt lúa và nhảy lên bể cá cảnh bằng xi măng soi bóng. Hai người già ấy có vẻ thích đàn gà lắm, nhưng với người ở trọ như Vy thì ngán ngẩm mùi phân gà bốc lên tanh nồng nhức óc trong những buổi trưa nắng gắt. Xóm trọ lụp xụp càng chật chội tù túng hơn nhiều. Ban ngày nghe lũ gà gáy đôi ba bận cũng vui tai. Nhưng đêm đến nghe tiếng gà gáy ráo riết sắc lạnh như xé toạc cả màn đêm yên tĩnh thật là một nỗi ám ảnh với nhiều người, nhất là cô con dâu nhà bà chủ. Mờ sáng khi tiếng gà chưa dứt đã thấy tiếng dép loẹt quẹt như cố mài mạnh xuống đất, tiếng chổi quét đầy hằn học, tiếng vung xoong rơi loảng xoảng. Được vài tháng, bỗng một hôm thấy cô con dâu sang phòng Vy xin nắm muối. Cô bảo để làm bộ lòng gà mua ở chợ cho thật sạch xào dứa mới ngon nhưng tiện tay xúc đầy cả bát muối. Mấy ngày sau thấy đàn gà tre đứng lù rù xung quanh bể cá cảnh thi nhau uống nước. Rồi thì không bao giờ còn nghe thấy tiếng gà báo canh giữa đêm khuya nữa. Tết năm ngoái, thấy nhà chỉ còn hai ông bà lụi cụi với tường rào. Ông quét vôi vàng, bà quét lại bằng vôi trắng. Tường rêu cũ mốc bao năm có quét lại vài lớp vôi trắng bóc đi nữa thì chỉ cần gió khua vài hôm là bong tróc từng mảng nhỏ. Hàng rào sắt cũng vậy, nước sơn mới nhưng sắt đã cũ rỉ, giòn như chiếc bỏng gạo, vịn hờ tay cũng gãy.
* * *
Năm nay ông cụ yếu hẳn, không còn thấy ông ra hiên nữa. Nhà không còn nuôi gà, không trồng cây, không cá cảnh thành ra rộng rãi lọt thỏm có một mình bà. Cuối năm bà lại lụi cụi với công việc sơn rào, quét tường. Thứ mùi hỗn độn đáng sợ ấy đã lôi Vy ra khỏi xóm trọ, trôi trên đường phố. Chiếc xe bỗng nhiên dở chứng, đã giảm ga mà vẫn lồng lên phi như ngựa khiến Vy suýt mấy lần lao vào xe phía trước. Vy vừa bò đi chậm chạp trên đường vừa đưa mắt kiếm tìm một quán sửa xe. Vy dừng lại bên chiếc biển “sửa xe” bằng sơn đỏ viết cẩu thả lên bìa carton dựng ở lề đường. Vy đưa mắt tìm kiếm, thấy tút hút trong ngõ nhỏ có chiếc quán sửa xe nằm kẹt cứng. Buổi chiều lang thang dạo phố của Vy thành ra cũng mắc kẹt ở nơi này.
Quán sửa xe chắc tầm bảy mét vuông. Vừa là chỗ bày đồ nghề sửa chữa, kê thêm cái tủ bán thuốc lá vừa là chỗ ăn ở của cả một gia đình. Mùi dầu mỡ bốc lên, dưới sàn nhà vương vãi các loại ốc vít, giấy kẹo, đầu mẩu thuốc lá. Hai đứa con nhỏ, một đứa chừng ba tuổi tay lăm lăm cái tô vít khua khoắng liên hồi. Còn một bé gái chừng chín tuổi vừa trông em vừa phụ ba bóc ni lông của mấy chiếc yếm xe, khách mang đến thuê dán lại. Dưới đất, chỗ nào cũng thấy toàn rác và giẻ lau đầy dầu mỡ. Vy nhìn theo dáng chị vợ khom lưng leo lên mấy bậc thang tự chế bắc tạm bợ vào tường để leo lên chiếc gác nhỏ chất đầy săm lốp và đống quần áo nhăn nhúm vứt lung tung.
Vy ngồi co người lại để tiết kiệm diện tích. Chị vợ nhìn khách cười chữa ngượng khi thấy thằng con trai ba tuổi hồn nhiên đứng vạch quần tè ngay góc nhà, cạnh đó là bàn thờ ông địa lem nhem bụi. Anh chồng tay còn dính đầy dầu mỡ lục túi áo đưa cho thằng nhỏ tờ mười ngàn giục “qua nhà bà Hạnh mua chuối chiên”. Đứa lớn nghe tiếng chuông đồng hồ quả lắc vọng ra từ ngôi nhà to lớn đối diện vội đứng dậy lôi từ gầm giường ra một đôi giày để đến trường. Tâm trí Vy bị hút vào đôi giày đó, nó trắng tinh tươm, trắng như cổ tích giữa một căn phòng chật nhội và nhem nhuốc. Đứa bé gái lôi từ túi mình ra một chiếc khăn nhỏ, lau sạch sẽ hai bàn chân rồi cẩn thận đi vào từng chiếc giày, nâng niu như một thứ nghi lễ, như là hoàng tử ướm giày vào chân cô bé Lọ Lem. Và Vy thấy cuộc đời bỗng đáng yêu đến lạ.
