Đã thành truyền thống, cứ đến ngày 12 tháng 5 âm lịch hàng năm, bà con làng biển ở huyện Sông Cầu lại tổ chức lễ hội cầu ngư. Tùy theo điều kiện kinh tế và kết quả làm ăn của năm trước mà lễ hội được người dân tổ chức lớn, nhỏ khác nhau. Lễ hội cầu ngư năm nay diễn ra tưng bừng tại thôn Hoà An, xã Xuân Hoà từ 26-30/6, tức 12-15 tháng 5 âm lịch.
Rước Ông vào lăng - Ảnh: X.HIẾU
Có mặt tại làng biển Hoà An khi mặt trời chưa nhô lên khỏi mặt biển, chúng tôi đã thấy đông đảo người dân trong thôn và từ Hoà Phú, Hoà Thọ… kéo nhau về họp mặt trên bãi cát dài ven bờ, mắt hướng ra khơi chờ đợi. Trưởng thôn Hoà An Huỳnh Văn Thu cho biết, từ mấy ngày trước, Ông (tức Ông Nam Hải- cách gọi cá voi của người dân biển) đã vào gần bờ, “dẫn” theo nhiều đàn cá nục, cá ồ…. Trúng cá ngay trong mùa trăng, chuyện rất ít khi xảy ra, bà con cho đây là điềm lành, là “lộc” của Ông ban. Còn có niềm vui khác, Hoà An vừa được trên công nhận là Thôn Văn hoá 5 năm liền (2002-2006) nên bà con ngư dân ai nấy đều rất phấn khởi, mong sớm đến ngày lễ hội.
Khi mặt trời vừa bừng lên, tiếng kèn, trống, đàn tế lễ cũng rộn vang trên mặt biển. Từ ngoài khơi xa, ba chiếc thuyền được gắn cờ xí, trang hoàng rực rỡ chở đội nhạc - lễ đang tiến dần vào bờ theo hướng lăng thờ Nam Hải Đại Thần. Lạch trưởng Đoàn Học cho biết: Từ trước 5 giờ sáng, những chiếc thuyền này đã ra tận ngoài khơi làm lễ Nghinh Ông, rước Ngài vô lăng. Nhờ sóng yên, biển lặng, nên chẳng mấy chốc đoàn rước Ông đã vào bờ trong sự tiếp đón tôn kính và hoan hỷ của bà con ngư dân. Lão ngư Bùi Nghĩ, năm nay đã 96 tuổi, là một trong những người lớn tuổi nhất của làng biển này cũng ra tận mép nước đón rước. Ông cho biết, lễ cầu ngư là một hoạt động văn hoá truyền thống có từ lâu đời và không thể thiếu đối với người dân làng biển Hoà An, Xuân Hoà nói riêng, những làng biển khác nói chung. Tổ chức lễ là để cảm tạ Ngài Nam Hải và cầu Ngài phù hộ cho ngư dân đánh bắt được mùa, tai qua nạn khỏi, mưa thuận gió hoà, trời yên biển lặng... Năm qua, nhờ có Ngài phù hộ nên bà con ngư dân Hoà An và các thôn trong xã đều làm ăn khấm khá hơn trước, ai cũng có “của ăn của để”. Vì vậy, lễ hội năm nay được tổ chức lớn hơn mọi năm.
Sau phần lễ được tiến hành trang nghiêm theo các nghi thức truyền thống, phần hội bắt đầu bằng các trò chơi dưới nước. Mở đầu là đua thuyền rồng (12 người), tiếp đến là thi bơi, thi lắc thúng chai và thi kéo co. Ở các phần thi này không chỉ có người trong thôn tranh tài mà các thôn bạn như Hoà Phú, Hoà Thọ cũng cử đội tuyển là những chàng trai, cô gái khoẻ mạnh tham gia. Phần thi nào cũng diễn ra hào hứng, được sự cổ vũ nồng nhiệt của các cổ động viên. Nhưng vui nhất là môn thi bơi. Do nước thuỷ triều rút xuống nhanh, trên đường bơi, mực nước chỉ còn khoảng 1m, nên tình huống bất ngờ đã xảy ra. Thay vì bơi, các vận động viên lại quạt quạt hai tay xuống nước và… chạy. Những vận động viên có chiều cao được lợi thế nên chạy về đích trước. Người thấp hơn phải chịu thiệt, không được xếp hạng cao. Tuy nội dung thi này chưa đánh giá đúng thực chất, nhưng cả người thắng và người thua cuộc đều rất vui. Những cổ động viên trên bờ thì được một phen cười ra nước mắt vì chưa chứng kiến một cuộc thi chạy dưới nước bao giờ.
Trên bờ chỉ tổ chức một môn thi đấu duy nhất là đá bóng trên cát. Là trò chơi mới, nhưng môn này cũng thu hút sự tham gia và cổ vũ nhiệt tình của đông đảo bà con ngư dân không kém các môn thi truyền thống, nhất là nam nữ thanh niên.
Phần cuối cùng của lễ hội và cũng là điều chờ đợi của nhiều người là hát lăng. Khi tiếng trống tuồng cất lên, từ những cụ già tóc đã bạc phơ đến các em bé đều hướng về nơi đó. Bốn đêm hát ròng rã nhưng không lúc nào sân lăng thưa vắng khán giả. Không chỉ có người trong thôn, trong xã mà dân các xã biển lân cận cũng “cơm đùm cơm nắm” đến xem và ngất ngây theo nhịp trống tuồng, theo từng lời ca của các nghệ sĩ Đoàn nghệ thuật tuồng Hoà-Yên, thành phố biển Nha Trang.
HIẾU THANH
