Sự kiện cuốn “I am đàn bà” bị thu hồi khiến nhà văn Y Ban thấy bứt rứt. Chị nói, hơi ân hận khi không khuyến cáo bạn đọc trẻ… miễn đọc tác phẩm của mình vì chị viết văn dành cho phụ nữ trưởng thành. Y Ban cấm con gái đọc tác phẩm của mẹ, sợ con gái chưa đủ lớn để cảm nhận văn chương một cách khách quan.

"Tôi viết về sex vì bị ức chế về tình dục? Nếu bạn gặp chồng tôi, bạn sẽ không bao giờ hỏi tôi câu ấy". -Ảnh: VTC

Buông thả nhưng không buông tuồng

- Chị nói viết sex không cố tình, vậy thì phải chăng chúng ta vẫn chưa thực sự cởi mở với những trang nhục cảm trong văn chương?

- Tôi không khẳng định điều gì cả đâu. Người ta có quyền phê phán tôi. Nhưng tôi viết về sex trong logic của nó.

Tôi muốn nói là, đã đến lúc phải trả cho văn chương đúng vị trí của nó. Nó là bộ môn nghệ thuật và nhà văn được viết về mọi điều trong cuộc sống, miễn sao vẫn phải kiểm soát được mình không phạm pháp, không vi phạm các giá trị văn hóa và đạo đức.

- Chị có kiểm soát được mình không khi chị từng thú nhận rằng, với truyện “Tự”, chị đã buông thả mình để giải phóng ngòi bút?

- Tôi đã 46 tuổi, không còn bé dại nữa, tôi nhìn thấu tâm can mình rồi. Tôi đã có 15 đầu sách với hơn 100 truyện ngắn viết ra. Tôi tự chia được cuộc đời văn của mình. Thời gian đầu của “Bức thư gửi mẹ Âu Cơ” là hoàn toàn viết bằng bản năng.

Cho đến năm 1994 tôi chuyển qua làm báo, công việc ấy khiến tôi học được nhiều điều và ý thức hơn bao giờ hết về nghề văn. Tôi biết tôi là người thực dụng. Tôi tiết kiệm từng giấc mơ của mình, tôi đắn đo xem nó có mối liên hệ gì với đời sống của mình hàng ngày không. Nên khi đặt bút viết, tôi luôn tự hỏi, viết thế này có in ra được hay không? Đó là điều không hẳn đã hoàn toàn đúng với người viết.

Cho đến lúc này, tôi mới muốn viết một cách phóng bút, tôi không cắt xén chính mình cho vừa lòng người khác nữa. Tôi vẫn chưa buông thả hết. Tôi buông thả nhưng không buông tuồng.

- Chị nghĩ sao khi có nhiều người cho rằng, những trang viết, điển hình như trong truyện “Tự” quá đậm đặc về sex, khiến người ta cảm giác như Y Ban quá say mê với sex?

- Tôi học trường Y và tôi hiểu bản chất của vấn đề. Anh có thấy sex là xấu không? Sex là chuyện của đàn ông và đàn bà mà, ngàn năm nay như thế. Có điều, sex mà chúng ta đang nói đến khác với những bộ phim con heo ở chỗ, chúng ta đặt sex vào sự đối xử văn minh và có văn hóa của những con người có tri thức.

Tôi chỉ thắc mắc, đời sống bây giờ mỗi ngày rùng rùng biến động, nhà nghỉ mọc lên như nấm, sex tràn lan trên tivi, rạp chiếu phim mà không hề có bảng cấm nào với thiếu nhi cả. Mạng internet được mắc cả vào phòng ngủ của người ta mà không có tường lửa nào chặn nổi cả triệu trang web đen như thế. Tại sao lại cấm nhà văn viết về sex một cách logic và có văn hóa?

- Chị nói “sex một cách logic”? Sex là bản năng con người và sex thì không nên gắn cho nó quá nhiều nhãn mác chứ?

- Thì đó mới là vấn đề. Tôi nói sex một cách logic là như thế này, tôi không cố tình nhấn nhá vào sex như một cách khiêu dâm. Tôi không còn non tơ khờ dại như thế nữa. Tôi viết sex khi nhân vật cần phải như thế, câu chuyện nó đẩy nhân vật vào tình huống có sex. Hơn thế, sex phụ thuôc vào cao trào hormone chứ không phụ thuộc vào lý trí, nên nó diễn ra một cách tất yếu chứ không phải là một cuộc sắp đặt mây mưa như một số người chả hiểu gì về sex nhưng lại nói về nó quá nhiều.

Cấm con gái đọc văn của mẹ

Y Ban: "Tôi vẫn chưa buông thả hết. Tôi buông thả nhưng không buông tuồng". - Ảnh: VTC

- Tôi viết có chủ đích cụ thể. Truyện này với những người cùng lứa với tôi thì không có vấn đề gì đâu. Nhưng đừng đọc văn theo cách chặt khúc nó ra như thế. Tôi nói lại là viết sex rất khó. Tôi có hẳn dòng những truyện lãng mạn không có một chữ sex nào. Về sex, tôi không mới mẻ gì. Những câu chữ như “khu rừng rậm ẩm ướt” đâu mới mẻ gì, tôi mượn thơ của một vị tiền bối làng văn đấy chứ.  Khi viết truyện này tôi đã đắn đo nhiều. Chồng tôi đọc và bảo, viết cái này mà in ra kiểu gì cũng bị đập cho tơi tả, rồi đeo mo vào mặt. Rồi giấu diếm các con…

- Chị viết ra trước sau các con chị cũng có thể đọc được. Chị giấu chúng làm gì?

- Tôi cấm con gái tôi đọc truyện của mẹ. Nó 16 tuổi rồi và nó là đứa biết nghe lời. Trong mắt hai đứa con tôi, mẹ luôn là thần tượng, nếu nó đọc những truyện như thế này nó sẽ vẽ chân dung mẹ mình một cách cực kỳ méo mó. Ngay cả truyện thiếu nhi tôi viết đề tặng chúng, tôi cũng không cho chúng nó đọc. Tôi muốn khi lớn lên, chúng có đầy đủ sự nhận thức và sự khách quan của một bạn đọc nghiêm túc, chúng sẽ đọc để hiểu mẹ viết như thế nào và vì sao lại như thế.

- Chị cấm con gái, nhưng còn biết bao bạn đọc trẻ khác chứ. Chị có đọc trên mạng không? Nhiều bạn viết lên blog là họ thấy giống mục “truyện người lớn” trên các trang web khiêu dâm…

- Tôi đọc hết, cả ở diễn đàn, trên blog… Người ta nói tôi viết như “truyện người lớn”, rồi đủ thứ khác… Tôi đọc bằng sự bình tĩnh và hiểu vì sao họ nói thế. Tôi đã quên mất là tôi viết cho tuổi của tôi, nghĩa là những phụ nữ U40. Tôi quan niệm là trẻ viết cho trẻ, già viết cho già và cứ mặc định sách của mình chỉ có các phụ nữ chín chắn đọc thôi. Không ngờ các bạn trẻ quan tâm nhiều đến thế. Nên giờ thấy hơi ân hận, lẽ ra tôi cần có những dòng khuyến cáo trên sách, là sách này dành cho người lớn, như người ta phân loại phim cấm trẻ em ấy. Hoặc là tôi có thể lược bỏ những đoạn sexy trong “Tự” mà vẫn không ảnh hưởng gì đến nội dung. Nhưng khi cắt đi tôi nghĩ nó chẳng còn hấp dẫn nữa đâu.

Tôi đọc mọi thứ viết về mình và thật lòng tôi muốn bị đập một cái thật trúng vào mặt, để mình bớt ảo tưởng đi. Cái đập này tôi muốn nói đến phê bình văn học, từ sau 1975 là sự hời hợt và nửa vời với những bài phê bình nhợt nhạt để đăng báo chứ chưa có nhà phê bình nào mổ xẻ thật trúng các nhà văn xuất hiện sau 1975 như chúng tôi. Nên bạn đọc họ phê phán thì tôi tôn trọng quyền của họ, nhưng họ cũng chỉ là bạn đọc thôi. Cái tôi cần hơn là cái “cú đập” ấy, cú đập mang tính học thuật. Tôi chờ lâu quá mà chưa thấy...

Không đánh đu với... gái trẻ

- Nhiều người nói chị viết sexy là bởi giờ đây những gì liên quan đến đề tài này đều gây xôn xao. Chị nghĩ sao?

- Tôi không đánh đu với các cô trẻ. Như đã nói, tôi viết cho bạn đọc của mình. Tôi có đọc hết những tác phẩm mà được gọi là sexy, kể cả dòng văn học linglei như Miên Miên, Vệ Tuệ, Cửu Đan. Tôi thấy họ được tung hô là thế nhưng họ chưa chín một chút nào. Họ viết sex nhiều khi phi logic. Tôi nghĩ thế này nhé, ví như mỗi người Việt Nam thì đều có những niềm tin tâm linh và đều run rẩy trước bàn thờ tổ - một nơi linh thiêng, chứ trước bàn thờ tổ mà lại có thể làm tình hưng phấn thì quả là phi logic.

- Thế thì phải chăng là làng văn quá trầm lắng nên chúng ta cần một scandal để tạo nên sự xôn xao? Và vì thế mà “I am đàn bà” mang sứ mệnh châm ngòi?

- Có người bảo tôi, sau vụ này thì Y Ban nổi tiếng hơn nhiều. Tôi trả lời, tôi đã và đang nổi tiếng rồi và ở cái xứ này thì cũng nổi tiếng đến thế mà thôi, chứ còn nổi đến đâu được nữa? Tôi chả cần scandal. Tất cả các cuốn sách của tôi khi in ra đều nhận được dư luận tốt, riêng cuốn “I am đàn bà” thì có một chút sự cố thế thôi.

- Nhưng người nổi tiếng thì rất sợ công chúng lãng quên mình. Scandal cũng là cách để tên chị “nóng” trở lại chứ…

- Tôi vẫn đang viết được, viết như đi câu ấy, trăm bó đuốc sẽ bắt được một con ếch, nhà văn tồn tại bằng tác phẩm mà. Tôi không sợ ai quên mình nếu tôi vẫn sống hàng ngày với trang viết.

- Một bạn đọc của chị gửi tôi câu hỏi này, nhờ chị trả lời: Phải chăng nhà văn thường thích viết về những gì mình bị ức chế hay những ẩn ức trong đời sống?

- (Cười lớn) Ý anh là, tôi viết về sex có phải tôi bị ức chế về tình dục không chứ gì? Nếu anh gặp chồng tôi, anh sẽ không bao giờ hỏi câu hỏi ấy…

Theo Hoài Phố - VTC