Cuối năm 2013, UNESCO chính thức vinh danh nghệ thuật Đờn ca tài tử Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đã trở thành niềm tự hào, khích lệ lớn lao cho các loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc. Mùa xuân này điều đó đã gây hưng phấn không ít cho giới đàn ca nhạc cổ và bài chòi dân gian ở TP Tuy Hòa.
Một buổi sinh hoạt của CLB Đờn ca tài tử và dân ca bài chòi phường 4 (TP Tuy Hòa) - Ảnh: T.VĂN
Lần theo những âm thanh rôm rả của tiếng đàn lục huyền cầm, đàn sến, đàn nhị, đàn kìm… và giọng ca chập chờn lúc rõ, lúc không, tôi tìm đến tụ điểm đờn ca cổ số 180 Lê Trung Kiên (TP Tuy Hòa). Đây là “bản doanh” của nhóm đờn ca tài tử Sông Ba TP Tuy Hòa. Trước mắt tôi, cả chục thành viên trạc tuổi ngũ tuần trở lên quây quần bên nhau, người đờn kẻ hát say sưa như ru hồn cùng làn điệu cổ chào xuân.
Khi tôi hỏi thì được anh Đoàn Cương (còn gọi là anh Kim Cương), trưởng nhóm cho biết: Nhóm này hình thành đã mấy năm nay. Anh chị em trong nhóm sống bằng nhiều ngành nghề khác nhau, do yêu thích dân ca bài chòi Khu 5 và vọng cổ cải lương nên đã tự nguyện mỗi ngày nhín ít thì giờ đến đây để được đờn, được hát. Qua trò chuyện, tôi được biết các giọng ca ấn tượng là chị Mỹ Lệ bán nước, anh Kim kinh doanh tự do, anh Trai bán bảo hiểm, chị Điệp kinh doanh hải sản, anh Bốn Châu nghề nông, anh Thơ cựu cầu thủ bóng đá… Người gần thì ở phường 1, phường 2, phường 5, phường 9; xa thì phường Phú Đông, Phú Thạnh, xã Hòa Kiến… Có khi tụ điểm còn thu hút giới mộ điệu dân ca nhạc cổ từ các huyện về đây giao lưu. Anh Cương còn cho biết, năm qua tham gia Liên hoan Dân ca - bài chòi 3 tỉnh Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa, nhóm đờn ca tài tử Sông Ba TP Tuy Hòa đã đạt giải thưởng tập thể, riêng giọng ca Mỹ Lệ đạt giải cá nhân xuất sắc.
Lại theo dòng người du xuân, tôi tìm đến Câu lạc bộ (CLB) Đờn ca tài tử và dân ca bài chòi phường 4, ngụ tại khu phố 6, do lão nghệ nhân Trần Văn Phước làm chủ nhiệm. CLB này đã duy trì sinh hoạt khá lâu với lượng người tham gia đông đảo lên đến trên 20 thành viên. Cao tuổi nhất là 80, trẻ nhất cũng đã 45. Từ đầu mùa xuân năm 2002, CLB do Hội Người cao tuổi phường 4 thành lập, quy tụ nhiều người có niềm đam mê, yêu mến nhạc cổ, dân ca bài chòi đủ thành phần ở địa phương tham gia. Họ sinh hoạt thường xuyên định kỳ với nhau vào tối thứ bảy hàng tuần. Nơi đây vừa là sân chơi, vừa là lò rèn luyện cho các ngón đờn, giọng hát kế thừa, đồng thời triển khai luyện tập những bài, bản mới. Cầm chịch ban nhạc này là cụ Trần Văn Phước, 76 tuổi, thường chơi đờn kìm (nguyệt cầm) với nhịp gõ song loan; nghệ nhân Dương Kim Hoàng phụ trách đờn sến; anh Nguyễn Thành Viễn chơi guitar phím lõm (lục huyền cầm). Những giọng ca trưởng thành từ CLB này suốt 12 năm qua không phải là ít, trong đó các giọng hát làm mùi mẫn nhiều lứa tuổi lâu nay như: Thanh Thừa, Xuân Phương, Bích Loan, Ngọc Mỹ… đặc biệt là giọng ca Thái Xuân Bình (thể loại ca cổ) và cụ Trần Chà (thể loại bài chòi). Điều đáng quý là cụ Chà xuân này đã 80 tuổi (người lớn tuổi nhất đang sinh hoạt tại CLB). Mười mấy năm qua, CLB Đờn ca tài tử và dân ca bài chòi phường 4 đã đóng góp tích cực vào việc xây dựng phong trào văn nghệ qua các dịp lễ hội, phục vụ các đợt sinh hoạt chính trị địa phương, qua các kỳ liên hoan văn nghệ mừng Đảng mừng xuân, hội thi tiếng hát người cao tuổi…
Ở TP Tuy Hòa, phong trào đờn ca tài tử - dân ca bài chòi Khu 5 đã lan tỏa ra nhiều phường, xã và ngày càng thu hút đông đảo khán thính giả, từng bước khôi phục lại chỗ đứng trong lòng công chúng. Đây là tín hiệu vui khi sắc xuân đang trở về với các bộ môn văn nghệ cổ truyền đậm đà bản sắc dân tộc.
NGUYỄN TƯỜNG VĂN
