Ở Phú Yên, Tết vừa đến đã có lễ hội và lễ hội kéo dài cho đến hết tháng Giêng. Đó là một nét văn hóa đặc sắc không phải vùng đất nào cũng có được.

Các tay đua nữ đang gắng sức về đích trước - Ảnh: Nguyên Lưu

Khởi đầu cho lễ hội Tết là Hội đua thuyền trên sông Ngân Sơn ở huyện Tuy An. Ngay sớm tinh mơ mồng một Tết, hội đua thuyền này đã làm rộn rã cả khúc sông Ngân Sơn. Ngay khi người ta còn say giấc nồng của buổi sớm đầu năm, tiếng trống hội đã vang lên từng hồi dài, báo hiệu Tết mới đã đến, đánh thức sự rộn ràng trong lòng, thúc giục người ta sớm đi hội mùa xuân. Bởi vậy, khi ánh nắng chưa xiên qua được đám sương mù dày đặc, thì ở hai bên bờ sông Ngân Sơn đã đông đúc người đi xem hội. Cho đến khi nắng lên, bóng người đổ xuống đất còn nghiêng thì hội đua thuyền đã kết thúc. Người ta trở về nhà, kịp ăn bữa sáng, mặc đồ đẹp và bắt đầu đi chúc tết.

Có thể nói lễ hội sông nước ở Phú Yên khá đặc sắc và đa dạng. Kể từ sau hội đua thuyền trên sông Ngân Sơn, tính cho đến 12 Tết, khá nhiều địa phương tổ chức đua thuyền. Không chỉ ở miệt đồng bằng, các huyện miền núi Sông Hinh, Đồng Xuân cũng tổ chức đua thuyền trên hồ, trên sông. Ngày mồng 7 Tết, hội đua thuyền rồng trên sông Đà Rằng cũng đã tạo nên một không khí sôi động và hấp dẫn không chỉ đối với người dân địa phương mà cả những du khách đến với thành phố trẻ này. Hoặc như lễ hội Sông nước Tam Giang của Sông Cầu, diễn ra hai ngày đêm với nhiều hoạt động đậm chất văn hóa dân gian như đua thuyền, kéo co dưới nước, thả hoa đăng, hát tuồng... Và điểm nhấn sáng nhất trong lễ hội sông nước Phú Yên ngày xuân là Hội đua thuyền đầm Ô Loan – hội đua có tầm toàn tỉnh, trở thành một sinh hoạt văn hóa nổi tiếng.

Không chỉ đặc biệt ở lễ hội sông nước, Phú Yên còn có “đặc sản” là hội thơ. Đêm thơ núi Nhạn đúng Nguyên tiêu đã được khắp nơi biết đến trước khi Ngày Thơ Việt Nam ra đời. Gió mát, trăng thanh, dưới tháp Chăm cổ kính, tiếng thơ bát ngát ngân lên... Cảnh tượng đó, không khí đó không phải nơi nào cũng có được. Đêm thơ đó đến Tết Đinh Hợi này đã bước sang tuổi thứ 27. Đâu chỉ có vậy, bây giờ gần như địa phương nào cũng tổ chức đêm thơ riêng, như Phú Hòa mồng 6, TP Tuy Hòa mồng 7, Đông Hòa mồng 10, rồi Sông Cầu, Sơn Hòa... cũng đều có hội thơ riêng...

Mùa lễ hội trong tháng Giêng ở Phú Yên còn gắn với nhiều hoạt động văn hóa độc đáo. Đó là các lễ hội văn hóa truyền thống Lê Thành Phương, đập Đồng Cam, chùa Đá Trắng... Và một điểm nhấn độc đáo khác của mùa lễ hội Phú Yên là Hội đua ngựa An Xuân. Khi những ngọn cỏ trên gò Thì Thùng còn vướng sương mai, vó ngựa đua đã tung lên trong tiếng trống hội rộn ràng. Ngựa đua không chuyên, người đua không chuyên, đường đua cũng... không chuyên nốt nhưng hàng chục năm nay, hội đua ngựa này vẫn lôi cuốn dòng người từ khắp nơi đổ về vùng núi An Xuân để thưởng lãm.

Tết đến, mùa xuân về, Phú Yên lại rộn ràng với mùa lễ hội...

DUY NGUYỄN