* Iran có thể công bố nguyên nhân rơi máy bay Ukraine trong ngày 11/1
Tối 10/1, sau cuộc họp khẩn của các ngoại trưởng Liên minh châu Âu (EU) về tình hình Trung Đông, Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell cảnh báo rằng có thể không cứu được thỏa thuận hạt nhân Iran.
Phóng viên TTXVN thường trú tại Brussels cho biết, phát biểu họp báo sau hội nghị, Đại diện cấp cao EU Borrell tái khẳng định châu Âu tiếp tục ủng hộ thỏa thuận, song cảnh báo nó có thể sẽ bị sụp đổ. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc đàm phán một văn bản mới sẽ rất phức tạp và mất nhiều thời gian.
Bên cạnh đó, ông Borrell cho biết hội nghị khẩn đã không thảo luận về việc kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp của thỏa thuận, tiến trình mà có thể dẫn đến việc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tái áp dụng các biện pháp trừng phạt Iran.
Hiện, châu Âu đang nỗ lực để cứu thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký với Iran năm 2015, vốn bị suy yếu nghiêm trọng sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi vào năm 2018 và tiếp theo Iran cũng dần hủy bỏ các cam kết của mình, hiện đã ở bước thứ 5.
Ba nước châu Âu tham gia thỏa thuận là Anh, Pháp và Đức đều nhấn mạnh cam kết cứu thỏa thuận, bất chấp việc tổng thống Mỹ Donald Trump gây sức ép kêu gọi châu Âu tiếp bước Mỹ.
Trong chương trình nghị sự, các ngoại trưởng EU cũng đã đề cập đến cuộc khủng hoảng ở Libya, quốc gia đang bị chia rẽ giữa chính quyền GNA được Liên hợp quốc công nhận tại thủ đô Tripoli và Quân đội Quốc gia Libya (LNA) của Tướng Khalifa Haftar hiện kiểm soát miền đông đất nước.
Cùng ngày 10/1, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã công bố các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào 8 quan chức hàng đầu của Iran mà Washington cáo buộc đang gây mất ổn định khu vực, đồng thời cũng trừng phạt hơn 10 nhà sản xuất kim loại hàng đầu tại nước Cộng hòa Hồi giáo này. Phát biểu với báo giới, ông Mnuchin nói: "Chúng tôi sẽ cắt giảm hàng tỉ USD tiền hỗ trợ cho chính quyền Iran”.
Trong diễn biến khác, hãng tin Fars của Iran ngày 10/1, dẫn nguồn tin thân cận, cho biết nguyên nhân vụ rơi máy bay chở khách của Ukraine khiến toàn bộ 176 người trên máy bay thiệt mạng ở nước này có thể sẽ được công bố trong ngày 11/1 sau khi một ủy ban điều tra nhóm họp với sự tham dự của các đại diện trong và ngoài nước.
Thông tin trên được đưa ra sau khi Chính phủ Ukraine cho biết nhóm chuyên gia nước này cử đến Iran để điều tra nguyên nhân vụ việc đã được tiếp cận với các hộp đen ghi lại dữ liệu hành trình chuyến bay. Phát biểu họp báo tại Kiev, Ngoại trưởng Ukraine Vadym Prystaiko cho biết nước này đã cử khoảng 50 chuyên gia đến Iran.
Ngoài hộp đen, nhóm chuyên gia cũng được tiếp cận các cuộc trao đổi qua radio giữa phi công máy bay và trạm kiểm soát không lưu Tehran, đồng thời nhận được "sự phối hợp đầy đủ" từ Iran. Nhóm chuyên gia Ukraine cũng được quyền tiếp cận các mảnh vỡ máy bay và hiện trường vụ việc. Cũng tại cuộc họp báo, Ngoại trưởng Prystaiko đã thận trọng về nguyên nhân vụ rơi máy bay, nhấn mạnh mọi khả năng đều được cân nhắc.
Trong khi đó, cùng ngày, người đứng đầu cơ quan hàng không dân dụng Iran Ali Abedzadeh đã bác bỏ cáo buộc của phương Tây cho rằng hệ thống phòng không của Iran đã mắc lỗi nghiêm trọng và đã bắn hạ máy bay của Ukraine. Theo ông Abedzadeh, giả thuyết này là "không đúng về mặt khoa học", do máy bay không thể tiếp tục bay khoảng 60 đến 70 giây sau khi trúng tên lửa. Bên cạnh đó, các mảnh máy bay thu thập được cũng chỉ ở một khu vực rất hạn chế.
Ông Abedzadeh cũng cho hay Iran đã mời đại diện các nước Mỹ, Ukraine, Canada, Pháp, Thụy Điển, và những bên khác, như Boeing, cùng tham gia điều tra. Hiện các cơ quan hữu quan của Mỹ và Canada cho biết đã nhận lời mời và sẽ tham gia.
Cũng trong ngày 10/1, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov khẳng định Nga không thấy căn cứ nào để đổ lỗi cho Iran về vụ rơi máy bay của hãng hàng không quốc tế Ukraine gần thủ đô Tehran. Trong tuyên bố được hãng thông tấn TASS đăng tải, Thứ trưởng Ryabkov cũng kêu gọi giới chức cấp cao các nước kiềm chế đưa ra những bình luận công khai cho đến khi mọi chi tiết được làm rõ.
Cùng ngày, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đề nghị hỗ trợ Ukraine trong cuộc điều tra vụ máy bay rơi tại Iran, đồng thời gửi lời chia buồn về các nạn nhân đã thiệt mạng. Về phần mình, Tổng thống Zelenskiy đánh giá thông tin do Mỹ cung cấp sẽ giúp cho công tác điều tra vụ rơi máy bay.
H.T (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
