* Châu Âu yêu cầu điều tra độc lập về thảm kịch tại Odessa
Kênh tin tức RT của Nga ngày 4/5 dẫn nguồn tin từ lực lượng tự vệ địa phương cho biết đêm 3/5, quân đội Ukraine đã mở chiến dịch quân sự tấn công những người ủng hộ độc lập ở TP Mariupol vùng đông nam Ukraine và thị trấn Konstantinovka thuộc vùng Donetsk.
Quân đội Ukraine đã nhanh chóng tiến vào bên trong Mariupol và bao vây tòa nhà chính quyền thành phố, vốn đang bị người biểu tình chống chính phủ chiếm giữ. Những người biểu tình nói với kênh RT rằng có khoảng vài trăm người bên trong tòa nhà và họ đã nhận được cảnh báo từ lực lượng quân đội Ukraine yêu cầu rời khỏi tòa nhà nếu không sẽ bị tấn công bằng vũ lực. “Tôi ở trung tâm thành phố. Tôi thấy có nhiều xe cứu thương ở bên ngoài tòa nhà chính quyền thành phố, súng máy đang đặt ở phía trước tòa nhà, xe thiết giáp đã tiến vào thành phố và đang đi vào khu vực trung tâm”, bà Tatyana, một cư dân địa phương nói với RT qua điện thoại.
Trong khi đó, một người có tên Mikhail Krutko từ trụ sở của lực lượng tự vệ cho hãng tin Interfax biết: “Các cư dân không có vũ trang đã chặn các con đường vào trung tâm thành phố và xây dựng các rào chắn bằng lốp xe cùng những thứ khác và đốt cháy chúng". Một nguồn tin địa phương cho biết, một tòa nhà ngân hàng ở Mariupol đã bị phóng hỏa. Hiện chưa có thông tin thương vong về chiến dịch quân sự do quân đội Ukraine tiến hành ở Mariupol.
Cùng thời điểm, tại thị trấn Konstantinovka, gần với tỉnh Donetsk, các xe thiết giáp của quân đội Ukraine đã vượt qua các trạm kiểm soát do lực lượng ly khai dựng lên. Ít nhất 2 người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công trên. Trụ sở truyền hình địa phương đã bị quân đội Ukraine chiếm giữ đồng thời bị ngừng phát sóng. Trong khi đó, quyền Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, Arsen Avakov, đã xác nhận rằng quân đội nước này đang tiến hành một loạt các hoạt động đặc biệt tại thị trấn Konstantinovka đồng thời cho biết một số binh sĩ đã bị thương.
Trước đó, theo Itar-tass, 15 người đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ giữa các phần tử cấp tiến và những người ủng hộ liên bang hóa ở thành phố miền đông Ukraine Slavyansk, ngay sau khi các quan sát viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) rời khỏi. Một đại diện lực lượng tự vệ nói với hãng tin Itar-tass rằng trong 15 người chết có 4 người được vũ trang và 1 dân thường. Cảnh sát địa phương cho rằng các thành viên dân tộc cực đoan của cánh Hữu đang "kích động một vòng xoáy thù địch mới”. Trong khi đó, ở làng Andreyevka, ngoại ô Slavyansk, các chiến binh cánh Hữu đã đụng độ với người dân địa phương, giết chết 10 người và làm bị thương 40 người.
Trong khi đó, quân đội Ukraine đã chiếm được phần lớn thành phố miền đông, Kramatorsk, tọa lạc ở phía Nam Slavyansk. Chiến dịch tấn công Kramatorsk là một phần của chiến dịch quân sự do lực lượng an ninh Ukraine tiến hành tại miền đông Ukraine. Chiến dịch này được đẩy mạnh vào sáng thứ 6 (2/5) khi quân đội Ukraine tấn công thành trì của những người chống chính phủ ở Slavyansk. Thành phố này đã bị quân đội với hàng chục xe thiết giáp và 20 máy bay trực thăng bao vây.
Đặc phái viên Vladimir Lukin của Tổng thống Nga cho biết nhóm quan sát viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) bị lực lượng ly khai bắt giữ ở miền đông Ukraine đã được trả tự do. Đặc phái viên Vladimir Lukin được dẫn lời nói: ''Toàn bộ 12 người theo danh sách của tôi đã được tự do”. Bộ Ngoại giao Nga ngày 3/5 ra tuyên bố khẳng định việc trả tự do cho các quan sát viên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) thể hiện “sự dũng cảm và lòng nhân ái” của những người bảo vệ Slavyansk. Theo bộ trên, động thái này được thực hiện “trong bối cảnh một thị trấn yên bình đang hứng chịu một cuộc tấn công trực tiếp và vô cớ. Chắc chắn đây là minh chứng về sự dũng cảm và lòng nhân ái của những người bảo vệ thị trấn này. Họ trước tiên đã thể hiện sự lo lắng đối với an toàn của người nước ngoài”.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cùng ngày đã hoan nghênh việc trả tự do cho các quan sát viên quân sự của OSCE, song nhấn mạnh cần có thêm những bước đi để xoa dịu khủng hoảng.
Tin từ Bộ Ngoại giao Đức cũng như truyền thông nước này, tối 3/5, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier đã cảm ơn Nga vì giúp giải cứu nhóm quan sát viên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) bị bắt giữ cuối tuần trước ở đông Ukraine. Phát biểu tại Berlin, Ngoại trưởng Steinmeier cho biết chiến dịch giải cứu toàn bộ nhóm quan sát viên OSCE, trong đó có cả các sĩ quan Ukraine, đã thành công tốt đẹp. Ông nhấn mạnh Chính phủ liên bang Đức chân thành cảm ơn cá nhân ông Vladimir Lukin, đặc phái viên đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin phái tới điểm nóng Slavyansk giúp giải cứu các con tin bị bắt cóc 8 ngày qua, trong đó có 4 con tin người Đức.
Trong diễn biến khác, ngày 3/5, Liên minh châu Âu (EU) bày tỏ thương cảm những nạn nhân trong các vụ đụng độ trước đó 1 ngày giữa những người biểu tình ủng hộ và phản đối chính phủ ở TP Odessa của Ukraine, đồng thời hối thúc “tất cả mọi người” hãy kiềm chế tối đa. Trong một tuyên bố, Cơ quan Đối ngoại châu Âu nhấn mạnh cần mở một cuộc điều tra “độc lập” để xác định nguyên nhân xảy ra thảm kịch khiến hơn 40 chết và trên 170 người bị thương này và đưa những kẻ chịu trách nhiệm ra công lý. Tuyên bố cho rằng “tất cả các lực lượng chính trị nay phải gánh vác trách nhiệm của mình và tiến hành cuộc đối thoại hòa bình bao gồm tất cả thành phần để tìm ra lối thoát chung cho cuộc khủng hoảng”. Trong tuyên bố, EU cũng hối thúc tăng cường các nỗ lực để thực hiện Tuyên bố chung Geneva ký ngày 17/4, trong đó kêu gọi xoa dịu căng thẳng ở Ukraine.
Tại Odessa những ngày qua đã diễn ra đụng độ giữa người ủng hộ và chống đối chính quyền thân phương Tây ở Kiev. Nga cáo buộc các phần tử cực đoan Pravy Sektor là thủ phạm gây nên vụ cháy trên. Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Odessa cho biết 31 người đã thiệt mạng trong vụ cháy tòa nhà công đoàn ở thành phố điểm nóng thuộc miền đông nam Ukraine này. Theo truyền thông Nga thì các phẩn tử cực hữu Pravy Sektor là những thủ phạm gây nên thảm họa đẫm máu nhất kể từ khi cuộc khủng hoảng tại Ukraine bắt đầu.
H. TRỌNG (Vietnam+)
