* Mỹ và đồng minh xem xét biện pháp trừng phạt mới chống Nga

Quyền Tổng thống Ukraine Oleksandr Turchynov khẳng định quân đội nước này đã giành lại quyền kiểm soát một sân bay nhỏ gần thành phố Kramatorsk ở miền đông bị các tay súng ủng hộ Nga chiếm giữ trước đó.

Quân Ukraine đã kiểm soát sân bay quân sự gần TP Kramatorsk. - Ảnh: Reuters

Đây là hành động quân sự đầu tiên của chính phủ sau khi ông Turchynov công bố một “chiến dịch chống khủng bố” nhằm vào những người biểu tình đã chiếm nhiều tòa nhà ở miền đông Ukraine. Nhiều tiếng súng hạng nặng ngày 15/4 đã vang lên tại sân bay này nhưng hiện chưa có xác nhận về con số thương vong.

Trong khi đó, Nga cùng ngày đã bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những thông tin về thương vong ở miền đông Ukraine, nơi chính quyền Kiev đã tiến hành chiến dịch nhằm vào những người biểu tình ủng hộ Moscow. Hãng thông tấn RIA dẫn lời ông Konstantin Dolgov, đại diện nhân quyền thuộc Bộ Ngoại giao Nga, nói: “Những thông tin mà chúng tôi nhận được đang gây quan ngại sâu sắc. Có vẻ như các sự kiện đang bắt đầu diễn tiến theo kịch bản xấu nhất”.

Cùng ngày 15/4, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cảnh báo Thủ tướng Đức Angela Merkel rằng Ukraine đang bên bờ vực nội chiến sau khi chính quyền Kiev điều quân chống những phần tử ly khai ở miền đông nước này. Trong tuyên bố về cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Đức, Điện Kremlin nêu rõ: “Tổng thống Nga đã bình luận rằng sự leo thang chóng vánh cuộc xung đột trên thực tế đã đẩy Ukraine đến bờ vực nội chiến”.

Tuy nhiên, cả 2 nhà lãnh đạo đều “nhấn mạnh tầm quan trọng” của cuộc đàm phán bốn bên về Ukraine sẽ diễn ra vào ngày 17/4 tại Geneva với hy vọng cuộc họp có thể phát đi một tín hiệu rõ ràng để đưa tình hình trở lại khuôn khổ hòa bình. Điện Kremlin cũng cho hay trong cuộc điện đàm trước đó cùng ngày với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon, ông Putin đã hối thúc Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế lên án việc chính quyền Ukraine sử dụng vũ lực ở miền đông nước này, gọi đó là những hành động trái với hiến pháp.

Cũng trong ngày 15/4, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã bày tỏ quan ngại về tình hình căng thẳng ở miền đông Ukraine. Theo ông, mọi hành động khiến căng thẳng tại đây leo thang sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đối với tất cả các bên liên quan. Vì vậy, các bên cần hợp tác để tìm ra giải pháp ngoại giao và hòa bình cho Ukraine. Người đứng đầu Liên Hợp Quốc bày tỏ tin tưởng rằng người dân Ukraine có quyền tự do trình bày quan điểm của mình mà không bị đe dọa vũ lực và kêu gọi các bên tham gia vào cuộc đối thoại chính trị. 

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cũng từ chối đề nghị của chính phủ tạm quyền tại Ukraine về triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của của Liên Hợp Quốc. Ông nhấn mạnh thời điểm hiện nay không thích hợp và động thái này cần nhận được sự chấp thuận của các thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Thông báo từ Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Putin đã đề nghị Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế lên án việc Kiev sử dụng vũ lực tại miền đông Ukraine. Cùng ngày, theo tin từ Ba Lan, Canada và quốc gia Đông Âu này sẽ thông báo gói viện trợ dành cho Ukraine trong chuyến công du đến Warsaw của Ngoại trưởng Canada John Baird tuần tới.

Trong khi đó, theo Itar-tass, một loạt cơ quan chính quyền của Mỹ như Cục Điều tra Liên bang (FBI), Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao đã phái chuyên gia tới Ukraine giúp phối hợp hoạt động của các cơ quan nhà nước Ukraine về vấn đề an ninh, hoạt động của cảnh sát, các vấn đề nội vụ và quan hệ quốc tế. Itar-tass dẫn một nguồn tin trong chính quyền Ukraine cho biết do các lực lượng an ninh Ukraine không có khả năng thu thập thông tin tại khu vực đông nam nên hiện nay hoạt động này do Phòng tùy viên quân sự Mỹ tại Ukraine thực hiện dựa vào quyền miễn trừ ngoại giao của mình. Do năng lực chiến đấu của quân đội thường trực Ukraine thấp và không đáng tin cậy, các chuyên gia Mỹ đã khuyên lãnh đạo Ukraine trong cái gọi là "chiến dịch chống khủng bố" sử dụng các đơn vị quân đội chỉ để bao vây vòng ngoài các điểm dân cư ở miền đông nam.

Trong diễn biến liên quan, các phần tử của tổ chức "Cánh hữu" từng đóng vai trò chính trong hoạt động bạo lực lật đổ Tổng thống Viktor Yanucovych và các nhóm dân tộc cực đoan khác mặc trang phục quân đội tiến hành càn quét trong các thành phố và làng mạc. Thông tin phía Nga đưa ra sau khi Thư ký báo chí Nhà Trắng Jay Carney cũng xác nhận Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) John Brennan đã tới Kiev. Mục đích chuyến thăm không được tiết lộ. Tuy nhiên, sau cuộc gặp với ông Brennan, Tổng thống tạm quyền Ukraine đã quyết định tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở miền đông.

Đánh giá về động thái, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Duma quốc gia (Hạ viện) Nga Alexei Puskov cho rằng chính quyền hiện nay ở Ukraine không độc lập mà mọi chuyện đều thống nhất với Washington cũng như chính Mỹ đã tiến hành thay đổi chế độ ở Ukraine và dựng lên một chế độ có lợi cho mình. Đây cũng là lý do nhiều người dân Ukraine không thừa nhận chính quyền mới.

Trong diễn biến khác, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jay Carney ngày 15/4 cho biết êkíp an ninh quốc gia của chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama hiện đang cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga do các hành động của Moscow ở Ukraine.Theo người phát ngôn này, các biện pháp trừng phạt mới sẽ không được công bố trước cuộc gặp ngày 17/4 tại Geneva (Thụy Sĩ) giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và các ngoại trưởng Liên minh châu Âu để tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng có chiều hướng leo thang nguy hiểm tại Ukraine.

Trong khi đó, theo nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki, Mỹ cũng đang phối hợp với các đồng minh châu Âu về “những bước đi bổ sung” để áp đặt thêm trừng phạt đối với Nga do cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Theo bà Jen Psaki, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã điện đàm với những người đồng cấp Pháp, Đức và Anh để bàn về vấn đề này ngày 15/4.

H.TRỌNG (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)