Xác định trục ven biển là con đường chiến lược trong liên kết vùng duyên hải miền Trung, động lực phát triển kinh tế biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo, các địa phương đang tích cực huy động mọi nguồn lực đầu tư hoàn thiện tuyến giao thông quan trọng này.
Sức sống mới ở các khu dân cư ven biển huyện Tuy An - Ảnh: P.NAM
MANG TÍNH ĐỘT PHÁ
Vượt hàng chục cây số từ xã An Phú (TP Tuy Hòa) qua huyện Tuy An, đến vùng giáp ranh TX Sông Cầu, chúng tôi thật sự vui mừng vì hai bên đường là những khu dân cư đông đúc, nhà cửa khang trang, ruộng vườn trù phú; nhiều khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng đã và đang hình thành, hứa hẹn điểm đến lý tưởng, hấp dẫn đối với du khách thập phương. Từ khi quốc lộ 1D hay còn gọi là tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu nối liền Bình Ðịnh với Phú Yên được đưa vào sử dụng đã mở ra vận hội mới cho người dân thuộc các xã, phường ven biển giáp ranh hai tỉnh. Tuyến đường này được bắt đầu từ cầu Sông Ngang, cửa ngõ vào TP Quy Nhơn và kết thúc tại xã Xuân Hải, TX Sông Cầu có tổng chiều dài hơn 33km, trong đó 19km nằm trên đất tỉnh Bình Ðịnh, đoạn còn lại thuộc về Phú Yên. Trên tuyến có cầu Bình Phú bắc qua đầm Cù Mông. Việc xây dựng con đường này không chỉ nhằm mục đích tránh đèo Cù Mông mà còn phá vỡ thế độc đạo ra vào TP Quy Nhơn, rút ngắn khoảng 15km đoạn đường từ Sông Cầu đi Quy Nhơn và thực sự trở thành đòn bẩy phát triển kinh tế, xã hội của các vùng đất giáp ranh hai tỉnh Bình Ðịnh và Phú Yên.
Gặp gỡ nhiều người dân, chúng tôi được nghe những câu chuyện về một thời khốn khó của nhiều vùng đất khác nhau. Nay thay vào đó là những khu dân cư trù phú với cơ sở hạ tầng hiện đại mang vóc dáng nông thôn, đô thị mới. “Khi đường được mở, nhiều người dân các làng biển mới bắt đầu tập đi xe đạp và mô tô. Giờ đây vùng đất này đã đổi thay hoàn toàn, người dân thật sự trở thành “người phố thị” đúng nghĩa”, một người dân ở xã Xuân Hải, TX Sông Cầu chia sẻ. Bà Nguyễn Thị Gái ở thôn 2, xã Xuân Hải, TX Sông Cầu từng thuộc diện hộ nghèo, quanh năm mưu sinh bằng nghề buôn thúng bán bưng. Từ khi có tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu, gia đình bà Gái chuyển ra mặt đường làm ăn, buôn bán và trở thành “đại gia” kinh doanh các mặt hàng hải sản đông lạnh. Hiện bà Gái có nhà cửa khang trang, dàn ô tô “xịn” có giá bạc tỉ.
Khi chưa có tuyến đường 1D, xã Xuân Hải, TX Sông Cầu gần như nằm trong sa mạc cát, quanh năm hứng nắng và gió. Thời điểm đó xã Xuân Hải có trên 50% hộ nghèo, nhưng hiện tỉ lệ hộ nghèo chỉ còn 8,93% trên tổng số 2.282 hộ, bộ mặt nông thôn mới đang dần hé mở. Ông Trần Thêm, Phó chủ tịch UBND TX Sông Cầu cho biết, trước năm 1999 khi chưa có tuyến đường 1D nối Quy Nhơn với Sông Cầu, các xã bán đảo Xuân Hải, Xuân Hòa gần như bị cô lập bởi cảnh đò ngang cách trở. Từ khi đường được mở, bộ mặt nông thôn các địa phương này thay đổi hẳn; giao thông đi lại thuận lợi, nhất là tuyến từ Sông Cầu đi TP Tuy Hòa và TP Quy Nhơn (Bình Định); tạo động lực để địa phương phát triển, mở rộng các tuyến đường giao thông liên thôn, xã; tạo đòn bẩy thúc đẩy chiến lược phát triển kinh tế. Trong đó, không gian du lịch được mở rộng, thu hút nhiều nhà đầu tư vào khai thác các đầm, bãi, vũng, vịnh như bãi Nồm, bãi Rạng, bãi Dài…, góp phần nâng cao dân trí, giao lưu văn hóa giữa các vùng. Đặc biệt, khi các dự án giao thông ven biển mở ra, cũng là lúc tiềm năng du lịch ven biển với các đầm, vịnh, bãi biển hoang sơ vốn có của khu vực miền Trung, trong đó có Phú Yên bắt đầu được đánh thức.
Tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu mở ra đã thu hút được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư phát triển đa lĩnh vực, ngành nghề ven biển, đặc biệt là du lịch. Hiện nay, dọc tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu dài hơn 20km đã hình thành nhiều điểm du lịch xanh lý tưởng, thu hút đông đảo khách thập phương như khu du lịch sinh thái bãi Bàng, bãi Xép, bãi Rạng, bãi Bàu... bước đầu hướng đến không gian mở, thoáng đãng về du lịch, phục vụ chiến lược phát triển kinh tế biển của tỉnh đến năm 2020.
Đường ven biển không những mở ra hướng phát triển mới về du lịch, mà còn tạo điều kiện cho ngư dân đánh bắt, vận chuyển thủy hải sản - Ảnh: P.NAM
HUY ĐỘNG MỌI NGUỒN LỰC
Xác định tuyến giao thông ven biển có tầm quan trọng đặc biệt trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, những năm gần đây, các tỉnh duyên hải miền Trung đã tranh thủ các nguồn vốn, huy động nhiều nguồn lực khẩn trương đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Năm 2011, các tỉnh Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa được phê duyệt đề án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ động lực ven biển xuyên 3 tỉnh. Đến năm 2020, Phú Yên sẽ đầu tư nâng cấp, cải tạo, mở rộng và làm mới tuyến đường ven biển có tổng chiều dài 132,5km, nối với đoạn đi qua tỉnh Khánh Hòa dài gần 170km và qua tỉnh Bình Định có chiều dài 112km. Do đường ven biển được quy hoạch trùng khá nhiều với quốc lộ 1, vì vậy từ nay đến năm 2020, các tỉnh này sẽ triển khai cụ thể từng dự án, trong đó có một số đoạn, tuyến sử dụng quốc lộ 1. Nguồn vốn đầu tư cho các dự án này hơn 10.000 tỉ đồng; trong đó Khánh Hòa 971,5 tỉ đồng, Phú Yên 2.382 tỉ đồng và Bình Định 7.805 tỉ đồng. Riêng Phú Yên đã hình thành trục đường ven biển dài hơn 70km với hệ thống cầu đường khá hiện đại.
Tuyến đường bộ ven biển được hình thành trên cơ sở tận dụng tối đa các tuyến đường hiện có, kết hợp xây dựng mới được đánh giá là tuyến kết nối, tích hợp thuận lợi với mạng lưới giao thông của từng địa phương, phù hợp với các quy hoạch khác trong vùng và khu vực. Tuy không phải là trục dọc quốc gia, nhưng tuyến đường bộ ven biển được xây dựng phù hợp với điều kiện phát triển thủy sản, hải văn, đồng thời đặc biệt lưu ý tới ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Ngoài ra, tuyến đường bộ ven biển còn có thể kết hợp với các hệ thống đê biển và đường phòng thủ ven biển, tạo thuận lợi trong xử lý các tình huống ứng phó với thiên tai và tăng cường quốc phòng, an ninh trong khu vực. Từ nay đến năm 2020 sẽ tập trung xây dựng các đoạn, tuyến tại các vùng kinh tế trọng điểm và 15 khu kinh tế ven biển đã được xác định trong Đề án Quy hoạch phát triển các khu kinh tế ven biển Việt Nam đến năm 2020; trong đó có các khu kinh tế Nhơn Hội (Bình Định), Nam Phú Yên và Vân Phong (Khánh Hòa).
Tại Phú Yên, hiện UBND tỉnh đang chỉ đạo Sở GT-VT đôn đốc các nhà thầu tập trung phương tiện, nhân lực thi công, đẩy nhanh tiến độ, cơ bản hoàn thành tiểu dự án 2 và 3 thuộc dự án hạ tầng đô thị Nam TP Tuy Hòa - Vũng Rô. Ban quản lý các dự án giao thông tỉnh cũng đã bổ sung thêm 6 nhà thầu, nâng tổng số nhà thầu đang thi công trên tuyến lên 11 đơn vị. Nhờ vậy 6 tháng qua, hai tiểu dự án thi công đạt gần 85% giá trị khối lượng nền đường dài hơn 15km, mặt đường rộng từ 26m đến 42m và hệ thống thoát nước. Hai tiểu dự án đã hoàn thành đóng cọc kè gia cố đoạn ven biển, hiện đang tập trung đổ móng cấp phối đá dăm và bê tông nhựa mặt đường. Phấn đấu đến cuối năm 2013 đưa vào khai thác tiểu dự án 2 dài gần 8,2km; đồng thời thông tuyến tiểu dự án 3 dài gần 7km, thảm bê tông nhựa 1/2 mặt đường có chiều rộng 42m. Tiểu dự án 2 và 3 là những dự án giao thông ven biển vô cùng quan trọng, nối trung tâm TP Tuy Hòa với Khu kinh tế Nam Phú Yên thuộc Vùng nam Phú Yên - bắc Khánh Hòa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch xây dựng đến năm 2025.
Đối với Khánh Hòa, ngoài trục đường ven biển khá hiện đại, thông suốt với chiều dài nối gần 55km, tỉnh còn có một con đường có ý nghĩa phát triển kinh tế, xã hội rất lớn là tuyến đường ven biển từ chân đèo Cổ Mã đến Đầm Môn dài gần 19km, nối quốc lộ 1 với Khu kinh tế Vân Phong, một trong ba vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Khánh Hòa, nơi đang triển khai hàng loạt dự án kinh tế lớn. Thời gian gần đây, tỉnh Bình Định cũng đã tập trung đầu tư nhiều dự án giao thông quan trọng, trong đó có tuyến đường Quy Nhơn - Sông Cầu, đường ven biển Nhơn Hội - Tam Quan. Hiện tuyến đường Quy Nhơn - Nhơn Hội nối với tuyến đường ven biển Nhơn Hội - Tam Quan đã thiết lập một trục giao thông bắc - nam huyết mạch thứ hai đối với tỉnh sau quốc lộ 1. UBND tỉnh Bình Định đã sắp xếp thứ tự ưu tiên và chủ động cân đối từ ngân sách địa phương, huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư xây dựng hoàn chỉnh tuyến đường.
Những con đường ven biển được mở ra không những mang tính chiến lược trong liên kết vùng duyên hải miền Trung, mà còn tích hợp với các tuyến đường ngang kết nối với trục giao thông phía tây nối ba tỉnh Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa, bảo đảm giao thông thông suốt giữa miền núi và đồng bằng ven biển; mở ra hướng phát triển mới toàn diện về kinh tế - xã hội, củng cố vững chắc quốc phòng - an ninh trong khu vực.
PHƯƠNG NAM - ANH KIỆT
