Đam mê các môn thể thao truyền thống, chị Ngô Thị Mười quê ở xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa) đã đoạt nhiều huy chương tại các giải bắn nỏ, đẩy gậy của huyện và tỉnh. Với người cán bộ Khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản, Trung tâm Y tế huyện Sơn Hòa này, luyện tập và thi đấu các môn thể thao truyền thống là cách để giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc.
Bộ sưu tập huy chương
Trong ngôi nhà nhỏ ở xã Suối Bạc (huyện Sơn Hòa), chị Ngô Thị Mười ưu ái dành hẳn một góc tường để treo huy chương, cờ, bằng khen và giấy chứng nhận từng đạt được qua các giải, kỳ đại hội TDTT. Lấy những hình ảnh chụp từ thời còn là học sinh tham dự các kỳ Hội khỏe Phù Đổng tỉnh, chị Mười bộc bạch: “Tôi sinh ra và lớn lên ở xã Sơn Định. Dân “ba xã” quen làm rẫy, đi rừng nên sức khỏe rất tốt. Những năm học phổ thông, tôi từng lội bộ đường rừng hơn 30 cây số để đến trường. Mặc dù là con gái, nhưng tôi đam mê thể thao và rất có khiếu. Chỉ cần quan sát mọi người chơi một môn thể thao nào đó vài lần, tôi có thể thực hành được. Từ bóng chuyền, bóng đá, điền kinh đến đẩy gậy, bắn nỏ…, môn nào tôi cũng chơi sõi”.
Từng tham gia và đạt thành tích tại nhiều giải thể thao học đường của huyện, tỉnh nhưng chị Mười nhớ nhất là Hội khỏe Phù Đổng tỉnh lần thứ VII năm học 1996-1997. Khi ấy, chị đang học lớp 10 Trường cấp 2-3 Sơn Hòa (nay là Trường THPT Phan Bội Châu), được chọn vào đội tuyển bóng đá của trường tham dự Hội khỏe Phù Đổng tỉnh. Không chỉ cùng đội bóng thi đấu xuất sắc giành HCB, chị còn giành HCV đồng đội và HCB cá nhân môn bắn nỏ. “Lúc quan sát tôi thi đấu môn bắn nỏ, phong thái bình tĩnh, tự tin, giành được kết quả cao, mọi người cứ tưởng tôi là con nhà nghề, tập luyện chăm chỉ lắm. Thật ra, tôi chỉ biết đến môn thể thao dân gian này trước khi Hội khỏe Phù Đổng tỉnh diễn ra vài ngày. Trong lúc quan sát các VĐV khác tập luyện, thấy hứng thú nên tôi mượn nỏ ngắm bắn thử, không ngờ mũi tên lao trúng đích. Thấy vậy thầy giáo đã đăng ký cho tôi thi bắn nỏ. Ngay lần đầu giương nỏ, tôi đã được điểm tuyệt đối”, chị Mười nhớ lại.
Những năm theo học tại Trường trung cấp Y tế Phú Yên (nay là Trường cao đẳng Y tế Phú Yên), chị Mười tiếp tục làm dày thêm bảng thành tích của mình bằng việc tham gia và đoạt giải cao tại các giải thể thao ngành, đoàn thể. Trong vai trò Bí thư chi đoàn, Ủy viên BCH Đoàn trường, chị xông xáo đi đầu trong các hoạt động tình nguyện, văn nghệ và TDTT. Năm 2006, chị về công tác tại Trung tâm Y tế dự phòng huyện Sơn Hòa (nay là Trung tâm Y tế huyện Sơn Hòa). Bản tính năng động, nhiệt tình, lại “máu lửa” với các hoạt động TDTT nên nhiều lần, chị được triệu tập tham gia thi bóng chuyền, bắn nỏ và đẩy gậy tại các giải thể thao của ngành Y tế, huyện và tỉnh. Chị Mười chia sẻ: “Bất kể giải thể thao lớn hay nhỏ, mỗi khi được triệu tập, tôi đều không ngần ngại tham gia. Nhờ nỗ lực tập luyện và quyết tâm thi đấu nên lần nào ra sân, tôi cũng hoàn thành nhiệm vụ, mang giải về cho đơn vị”.
Gắn bó với các môn thể thao truyền thống, thành tích nổi bật của chị Mười là HCV đồng đội môn bắn nỏ tại Đại hội TDTT tỉnh năm 2010, giải nhất môn đẩy gậy huyện Sơn Hòa năm 2013, HCB môn bắn nỏ và HCB môn đẩy gậy tại Đại hội TDTT tỉnh năm 2014. Mới đây nhất, chị giành giải ba môn đẩy gậy hạng cân dưới 55kg tại Hội thao Thanh niên lần thứ VIII năm 2016 do Tỉnh đoàn tổ chức, giải nhất môn bắn nỏ nội dung quỳ bắn năm 2016 của huyện Sơn Hòa.
Bí quyết thành công
Theo chị Mười, để đạt kết quả cao trong môn bắn nỏ, người bắn phải sở hữu cây nỏ có chất lượng, mũi tên được lấy từ cây mò o trong rừng về, vót đều. “Yếu tố quan trọng nữa không thể bỏ qua, đó là nỏ thủ phải luyện... cách thở, bởi hơi thở quyết định đường đi của mũi tên. Nghe có vẻ đơn giản, nhưng cách luyện thở trong bắn nỏ rất khó. Thông thường, các nỏ thủ phải hít thở thật sâu trong lúc ngắm bắn thì mũi tên bắn ra mới trúng đích. Ngoài ra, VĐV phải có đôi tay khỏe, đôi mắt tinh, tâm lý vững vàng”, chị Mười thổ lộ.
Còn với môn đẩy gậy, chị Mười cho rằng: Mặc dù là môn cần nhiều sức mạnh, nhưng để thắng được đối thủ, người chơi cũng cần có kỹ chiến thuật, sự khéo léo, dẻo dai và tâm lý ổn định. Không ít lần, chị Mười “nhỏ con ngon độ” đẩy thắng các đối thủ to cao hơn mình. Chia sẻ bí quyết, chị nói: “Khi thi đấu, một tay tôi luôn nắm chặt đầu gậy để trong lòng bàn tay thuận, tay kia thẳng nắm chặt thân gậy, trọng tâm dồn vào hai chân, lực toàn thân dồn vào đầu gậy, mắt quan sát đối phương để tìm điểm yếu. Tôi luôn cố gắng dùng sức để ghìm đầu gậy bên phần mình xuống và đẩy đầu gậy của đối thủ lên cao để tạo đà cho mình có cơ hội thắng”.
Đam mê các môn thể thao truyền thống, chị Mười không “tầm sư học đạo” mà tự tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tích lũy kinh nghiệm từ những lần thi đấu của bản thân và từ việc quan sát, học hỏi các VĐV trong các giải đấu. VĐV sinh năm 1982 này bộc bạch: “Các môn thể thao truyền thống luôn có sức hút đặc biệt với tôi. Tôi hy vọng các môn này sẽ được đưa vào tập luyện và thi đấu nhiều hơn để góp phần giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc và xây dựng được đội ngũ kế thừa ngày càng đông”.
Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Sơn Hòa Nguyễn Thiện Tình nhận xét: “Bất kỳ ai khi lần đầu tiếp xúc với chị Ngô Thị Mười cũng sẽ thấy chị là người năng động, nhiệt tình, thân thiện và cởi mở. Mặc dù là cán bộ y tế huyện, nhưng chị rất đa năng, đa tài. Không chỉ hát hay, chị còn có thể chơi được nhiều môn thể thao, trong đó giỏi nhất là bắn nỏ và đẩy gậy. Mỗi khi có giải, chị đều xông xáo tham gia và giành thành tích cao cho huyện, đơn vị. Chị là một trong những nhân tố tiêu biểu trong phong trào thể thao quần chúng của huyện, có nhiều đóng góp đưa phong trào TDTT của địa phương đi lên”.
KHÁNH HÀ - THIÊN LÝ
