Thời gian gần đây, khi có nhiều du khách đến tham quan gành Đá Đĩa (An Ninh Đông, Tuy An) thì cũng xuất hiện khá nhiều người làm dịch vụ bán đồ lưu niệm tự phát. Họ thường là người già, phụ nữ và trẻ em ở địa phương. Gọi là “dịch vụ đồ lưu niệm” nhưng khá đơn giản, chỉ là một cái sàng (trẹt) hay một tấm xốp được bày trên đó vài vỏ sò, ốc biển, những hòn đá cuội tròn nhẵn nhặt từ dưới bãi... Có người chịu khó đi bẻ trái dứa dại quanh vùng để bán cho khách về sắc nước uống vì theo họ vị thuốc nam này có thể trị được chứng đau lưng.
Có dịch vụ này làm cho điểm đến gành Đá Đĩa còn hoang sơ trở nên nhộn nhịp hơn. Du khách cũng đỡ buồn khi đến đây chỉ việc nhìn ngắm cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, trữ tình, hùng vĩ và để chụp ảnh lưu niệm.
Vậy nhưng, quanh chuyện bán đồ lưu niệm này cũng có nhiều điều mà cơ quan quản lý về du lịch, địa phương cần lưu tâm.
Đầu tiên là chuyện mời mọc của các em nhỏ bán hàng. Đây là công việc làm thêm rất mới mẻ, nên các em khá thụ động và có phần ngại ngùng. Các em gần như không mời mọc gì cả mà chỉ nhìn một cách tội nghiệp, nhưng cũng có những em lại tỏ ra láu lỉnh, sành sỏi, mặc cả mỗi khi khách đến... chụp hình. Tôi và nhóm du khách thấy các em nhỏ bán hàng cũng tò mò. Tôi muốn chụp một tấm ảnh để làm tư liệu. Thấy tôi đưa máy ảnh lên, cậu bé nhanh nhảu: “Mua ốc đi chú!”. Tôi bảo: “Có các chị mua rồi, chú chỉ chụp ảnh làm tư liệu thôi!”. Cậu bé mặc cả: “Nếu không mua thì chú chụp hình phải trả tiền cho con!”. Vừa lúc đó có một chị người địa phương từ dưới gành lên nghe đòi hỏi của cậu bé bán hàng, nói xen vào: “Bình thường con chụp hình phải trả tiền, bữa nay được chụp hình miễn phí mà còn đòi tiền là sao?”...
Đến chuyện giá cả mua, bán. Các em thách giá rất cao hoặc một câu buông hờ đại ý “muốn cho bao nhiêu thì cho” khiến du khách khó chịu và áy náy, khó xử. Dẫu biết chuyện mua bán, nhất là mua bán ở điểm du lịch, thì giá cả chênh lệch, có thách giá, trả giá, thuận mua vừa bán theo quy luật, nhưng cái xa hơn, lâu dài hơn đó là văn hóa bán hàng.
Và một hình ảnh gây phản cảm rất nhiều đối với du khách, đó là trong các món đồ lưu niệm có cả san hô tươi. Không ít người tự hỏi tại sao trong khi mọi người đang ra sức bảo vệ những rạng san hô thì lại có người bẻ san hô để bán cho khách ở một điểm du lịch là danh thắng cấp quốc gia như Gành Đá Đĩa? Chị Khánh Trang, Giám đốc Công ty Du lịch Viettrip (Nha Trang) trong chuyến Famtrip mới đây bức xúc cho biết như vậy.
Không nhiều người nhận ra điều này, nhưng nếu không kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh sẽ là những hành động, thái độ không đẹp trong mắt du khách. Điều này có thể người dân chưa nhận thức đầy đủ, nên ở góc độ quản lý nhà nước, những người làm du lịch cần có sự hướng dẫn, tuyên truyền, nhắc nhở. Người Phú Yên được tiếng là chất phác, hiền hòa, thân thiện, dễ mến. Đây cũng có thể coi là một “tài nguyên” du lịch, vì vậy chính mỗi người dân cần ý thức “vốn quý” của mình để mỗi du khách khi nhắc đến Phú Yên họ sẽ nhớ đến con người Phú Yên.
QUỲNH MAI
