Hiện sản lượng đánh bắt thủy sản giảm, chất lượng cá không đạt, thương lái thu mua với giá thấp; trong khi đó, phí tổn cho chuyến biển ngày một tăng khiến ngư dân gặp khó trong việc trả nợ vay. Ngân hàng Nhà nước đang xem xét kiến nghị Chính phủ có cơ chế hỗ trợ lãi suất để tạo điều kiện cho ngư dân vươn khơi, bám biển.
Ngư dân cần vốn để đóng mới, cải hoán tàu cá - Ảnh: L.HẢO
NHIỀU RỦI RO
Theo Sở NN-PTNT, hơn 90% trong tổng số gần 40.000 tàu cá của Phú Yên là tàu công suất nhỏ, đánh bắt gần bờ. Vì vậy, ngư dân rất cần vốn để cải hoán, đóng mới tàu công suất lớn để chuyển sang đánh bắt xa bờ. Thế nhưng, hiện việc vay vốn của ngư dân gặp nhiều khó khăn. Ông Phan Thuẫn, Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá phường 6 (TP Tuy Hòa) cho biết: Thời điểm này, ngân hàng ngại cho ngư dân vay vốn vì nợ quá nhiều. Trong Nghiệp đoàn Nghề cá phường 6, có trường hợp vay vốn ngân hàng để đóng tàu vào năm 2012; từ đó đến nay, ngư dân này mới cho tàu ra khơi được 2, 3 chuyến biển nhưng không đủ tổn, không có tiền trả lãi cho ngân hàng. Chưa kể, hiện sản lượng đánh bắt giảm, chất lượng cá ngừ không đạt, thương lái thu mua với giá thấp; trong khi đó, giá dầu, nhiên vật liệu đều tăng. Theo ông Phan Thuẫn, hiện ngư dân có nhu cầu vay để phát triển nghề, cải hoán tàu thuyền, nâng công suất tàu để hoạt động trên ngư trường khơi. Vì vậy, nguyện vọng lớn nhất hiện nay của ngư dân là mong Nhà nước cho vay với lãi suất ưu đãi và dài hạn hơn để có điều kiện vươn khơi bám biển.
Ông Trần Minh Mẫn, Giám đốc Agribank Phú Yên cho biết: Từ trước đến nay, ngân hàng đã giải ngân vốn cho hàng trăm ngư dân vay để cải hoán, đóng mới tàu cá. Năm 2012, Agribank Phú Yên đã cho 155 ngư dân trên địa bàn tỉnh vay gần 20 tỉ đồng để đóng mới và nâng cấp tàu cá. Tính đến nay, tổng dư nợ của đối tượng này hơn 51,7 tỉ đồng với 828 hộ vay, tăng 17,5% so với đầu năm 2013; trong đó, nợ quá hạn chiếm gần 9,7% tổng dư nợ. Agribank Phú Yên đang tạo điều kiện cho ngư dân dùng chính con tàu của mình để thế chấp vay vốn đến 70% giá trị tàu. Theo ông Mẫn, cùng với nhiệm vụ cho vay phát triển sản xuất, ngân hàng phải thu hồi nợ và bảo tồn được vốn vì vốn ngân hàng chủ yếu huy động từ dân cư. Thế nhưng, việc cho ngư dân vay vốn đóng mới, cải hoán tàu cá gặp không ít rủi ro. Hiện giá cả nhiên liệu, phí tổn đi biển thường xuyên biến động theo chiều hướng tăng, giá bán cá thì không ổn định nên ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngân hàng. Ngư dân ra biển chỉ dựa vào kinh nghiệm chứ chưa sử dụng thành thạo các thiết bị hỗ trợ cho việc thăm dò đánh bắt thủy sản nên sản lượng không cao. Thêm vào đó, ngư dân muốn nâng cấp tàu thuyền công suất lớn nhưng vốn tự có thấp hoặc không có; một số ngư dân phải vay “nóng” bên ngoài để làm vốn tự có nhằm bảo đảm điều kiện vay ngân hàng nên khả năng trả nợ suy giảm. Ngoài ra, đối với những tàu thuyền làm ăn kém hiệu quả khi bán tài sản thì giá trị thấp nên khả năng xử lý tài sản để thu hồi nợ không đảm bảo dẫn đến khả năng mất vốn…
CẦN CƠ CHẾ HỖ TRỢ, CHO VAY ĐẶC THÙ
Theo ông Trần Minh Mẫn, trong thời điểm khó khăn, Nhà nước cần tiếp tục hỗ trợ giá nhiên liệu, tiền mua bảo hiểm vật chất thân tàu và các bảo hiểm rủi ro con người cho ngư dân khi ra khơi đánh bắt. Các hội, đoàn thể và cơ quan ban ngành liên quan cần động viên ngư dân thành lập tổ, hội nghề cá để hỗ trợ nhau trong việc đánh bắt cũng như giải quyết các rủi ro gặp phải trong lúc hành nghề. Địa phương cũng cần có chính sách bao tiêu sản phẩm đánh bắt thủy sản cho ngư dân, tránh trường hợp các thương lái ép giá. “Chúng tôi cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước cho phép Agribank có cơ chế riêng đối với lĩnh vực cho vay này, vì lĩnh vực này gặp rất nhiều rủi ro khách quan như mất mùa, thương lái ép giá, yếu tố thời tiết…”, ông Mẫn nói.
Tại hội nghị triển khai các giải pháp tiền tệ ngân hàng nhằm thúc đẩy, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội Phú Yên, UBND tỉnh đã kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ ngư dân vay vốn trung, dài hạn để cải hoán, đóng mới tàu thuyền để đánh bắt xa bờ vì đây là ngành kinh tế chủ lực của tỉnh. Nếu ngân hàng chỉ cho ngư dân vay ngắn hạn thì không đảm bảo thời gian thu hồi vốn. Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình, hiện các ngân hàng thương mại là đối tượng cho ngư dân vay đóng mới, cải hoán tàu cá, những đơn vị này phải chịu trách nhiệm thẩm định, quản lý vốn chặt chẽ. Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét, kiến nghị Chính phủ có cơ chế hỗ trợ lãi suất để tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân vay vốn.
LÊ HẢO
