Công trình đập dâng Suối Cối thuộc xã Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân) có tổng vốn đầu tư gần 800 triệu đồng, đưa vào sử dụng từ năm 2001. Công trình này có hai phần: gồm đập chính dài 39,3m và hệ thống kênh mương có tổng chiều dài 2.715m theo thiết kế sẽ đảm bảo đủ nước tưới cho 60ha cây trồng khi được san ủi, cải tạo đồng ruộng. Mục đích của công trình nhằm giúp đồng bào dân tộc thiểu số phát triển diện tích lúa nước hai vụ.

 

Hệ thống kênh Suối Cối đã xuống cấp và bị bỏ hoang trong thời gian dài - Ảnh: N.L

Thế nhưng, đến nay công trình vẫn không phát huy tác dụng như mục đích đề ra. Đập bị xuống cấp, rò rỉ nước ra ngoài, chỉ tích nước tưới cho khoảng 7ha lúa trong vụ đông xuân của 21 hộ dân ở rộc Bà Nhàn. Hệ thống kênh lại kém chất lượng, hàng loạt đoạn kênh vừa xây xong bị sụt mái, hư hỏng nặng, bồi lấp, cống hộp chứa nước đã đổ sụp hoàn toàn và biến thành đường đi, có đoạn kênh cấp nước đã biến thành kênh thoát nước. Điều trớ trêu là hiện nay do công trình kênh bỏ lãng phí nên bà con đã đào lấp rất nhiều đoạn kênh để… trồng sắn!.

 

Theo ông So Minh Tá, Trưởng thôn Suối Cối 2, nguyên nhân của sự lãng phí trên là trong lúc triển khai thực hiện dự án, chủ đầu tư là UBND huyện Đồng Xuân đã không nghiên cứu kỹ địa hình và tính toán phương án khả thi của dự án. Qua xem xét hồ sơ xây dựng, phần lớn công trình không có biên bản nghiệm thu mẫu vật liệu, thi công sai so với thiết kế được duyệt, nhưng vẫn quyết toán đầy đủ như dự toán ban đầu. Tình trạng thiếu khối lượng bê tông lót đáy kênh, thiếu khối lượng đá xây và tự ý thay đổi vật liệu đã khiến công trình không đảm bảo độ kết dính ở phần mặt bằng các tuyến kênh mương, chỉ cần bằng mắt thường cũng phát hiện ra.         

 

Trong quá trình thi công, người dân ở xã Xuân Quang 1 đã theo dõi và rất bất bình trước việc làm cẩu thả của đơn vị thi công, cũng như sự buông lỏng quản lý của chủ đầu tư. Khi triển khai dự án làm đập dâng và kiên cố hóa kênh mương, người dân ở xã Xuân Quang 1 không được trực tiếp phổ biến, không được tham gia bàn bạc cách quản lý, sử dụng công trình hợp lý. UBND xã Xuân Quang 1 nhận bàn giao công trình, nhưng cũng thiếu quản lý, khai thác có hiệu quả công trình.

 

Chủ tịch UBND xã Xuân Quang 1 Tạ Đức Kính  thừa nhận việc đầu tư xây dựng công trình đập dâng Suối Cối là không hiệu quả, bỏ lãng phí trong thời gian dài. Ông Kính nói: “Thực tế, công trình này chỉ mới xây dựng phần đập và kênh chính, chứ chưa có vốn để đầu tư san ủi mặt bằng sản xuất đồng ruộng. Do nguồn ngân sách xã eo hẹp nên không thể đầu tư vốn để san ủi, nạo vét và tu bổ lại các tuyến kênh mương để giúp người dân có nước tưới. Trong thời gian tới, xã sẽ tăng cường công tác quản lý; đồng thời lập tờ trình đề nghị huyện Đồng Xuân đầu tư thêm 100 triệu đồng từ vốn chương trình 134 để san ủi thêm một số diện tích ruộng lúa và khắc phục tình trạng xuống cấp của công trình để đảm bảo đủ nước tưới cho sản xuất 2 vụ lúa đông xuân và hè thu”.

 

Nguyên Lưu - Văn Tài