Tận dụng lúa rơi vãi trên đồng, nuôi lúa chét (lúa tái sinh từ gốc rạ) để làm thức ăn cho vịt sau mùa thu hoạch, đồng nghĩa với việc lưu trữ vật ký chủ (nguồn thực phẩm để chuột và nhiều loại sâu bệnh tồn tại). Vì vậy, khi vào mùa sản xuất mới, đồng ruộng phải đối mặt với tình trạng chuột, sâu bệnh gây hại mùa màng.
Nông dân vất vả dùng mọi biện pháp để hạn chế chuột cắn phá lúa - Ảnh: T.TIÊN
Theo thống kê từ Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, từ đầu vụ sản xuất lúa đông xuân đến nay, toàn tỉnh có trên 200ha lúa bị chuột, rầy nâu, bọ trĩ… gây hại trong đó, diện tích đồng bị chuột cắn phá khoảng 100ha, tập trung ở các huyện Tây Hòa, Sơn Hòa, TP Tuy Hòa… Ông Nguyễn Đồng Minh, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Bình Kiến 2 (TP Tuy Hòa) cho biết: Trước khi vào vụ sản xuất, HTX đã vận động các xã viên tổng lực ra quân diệt chuột bằng nhiều biện pháp như bỏ bả, khuyến khích bà con bắt chuột bằng việc thu mua 1.000 đồng/1 đuôi chuột… Số lượng chuột mà các xã viên tiêu diệt được lên đến hàng nghìn con, nhưng từ khi gieo sạ cho đến nay diện tích lúa bị chuột cắn phá vẫn rất nhiều, tập trung ở các khu đồng gần đường. Bà Nguyễn Thị Cúc ở xã Bình Kiến (TP Tuy Hòa) cho biết: Mặc dù trước khi sạ ruộng, gia đình tôi đã dùng nhiều biện pháp để diệt chuột nhưng từ khi lúa bắt đầu lên lá non đến giờ vẫn liên tục bị cắn phá, có đám bị cắn trống thưa cả ruộng.
Theo bà con nông dân, ngoài lý do năm trước không có lũ lụt nên chuột không bị tiêu diệt bớt thì nguyên nhân chính khiến cho chuột tồn tại và sinh sản chính là thực trạng giữ đồng nuôi lúa chét để chăn thả vịt, từ đó chuột có nguồn thực phẩm để tồn tại và sinh sản. Bên cạnh đó, việc lưu trữ gốc rạ trên đồng tạo điều kiện cho nhiều loại sâu bệnh tồn tại cho đến vụ sau. Theo Trạm Bảo vệ thực vật TP Tuy Hòa, thông thường trên cây lúa luôn tồn tại một số loại sâu bệnh sinh sống như sâu đục thân 2 chấm, sâu đục thân 5 vạch, rầy lưng trắng… Vì vậy, sau mỗi vụ thu hoạch, ngành nông nghiệp luôn hướng dẫn, khuyến cáo bà con nông dân vệ sinh đồng ruộng, cày ải vùi gốc rạ… để hạn chế các loại sâu bệnh hại lúa. Tuy nhiên, hiện sau mỗi mùa thu hoạch, hầu hết diện tích đồng đều được các địa phương cho thuê để chăn vịt. Ông Võ Kim Quy, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ tổng hợp Hòa Kiến 1 cho biết: Mỗi khi kết thúc vụ thu hoạch, các địa phương đều tận dụng đồng để cho các chủ nuôi vịt thuê. Khi đã thuê đồng, các chủ nuôi này lưu trữ gốc rạ trên đồng để nuôi lúa chét làm thức ăn cho vịt. Tình trạng này diễn ra khá phổ biến tại các xứ đồng ở vùng trũng, có nguồn nước đọng, thuận lợi cho cây lúa chét phát triển… Không những thế, một khi đồng đã được cho các chủ vịt thuê cũng sẽ ảnh hưởng đến công tác vệ sinh đồng ruộng, cày ải. Trên địa bàn HTX quản lý đã từng xảy ra nhiều vụ tranh chấp giữa chủ ruộng và người thuê đồng chăn vịt. Ông Võ Kim Quy cho biết thêm: Theo chủ trương của ngành nông nghiệp, mỗi năm người nông dân chỉ canh tác 2 vụ lúa/năm, không nên tăng vụ để đồng ruộng có thời gian nghỉ ngơi, hồi sức sau vụ mùa. Nhưng với thực trạng trên, đồng không những không được nghỉ ngơi mà còn bị ép “cày” quá sức. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho sâu bệnh hại ngày một tăng cao, năng suất sản xuất không đạt. Bà Võ Thị Thoa ở xã Hòa Thắng (Phú Hòa) cho biết: Mỗi năm, ngoài 2 vụ canh tác lúa chính của bà con, đồng còn phải gánh thêm 2 vụ nuôi rạ, dưỡng lúa chét để chăn vịt. Chính vì đồng không có thời gian nghỉ ngơi, nên đất đai ngày một chai, khi vào vụ sản xuất mới, bà con phải tốn kém thêm nhiều chi phí để bón phân, bổ sung dinh dưỡng cho đất.
Bà Trần Huệ Hoa Huyền Huyền, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết: Việc lưu giữ gốc rạ, lúa chét đã tạo môi trường cho các loại dịch bệnh, đặc biệt bệnh do vi rút gây hại phát triển, đồng thời cây lúa chét chính là vật chủ để các loại dịch bệnh ký sinh tồn tại cho đến vụ sản xuất tiếp theo. Vì vậy việc giữ đồng, nuôi lúa chét chăn vịt vô tình tạo cầu nối cho mầm bệnh lưu trú và gây hại vụ mùa sau.
THỦY TIÊN
