Phú Yên hiện có 7.300 tàu cá, trong đó hơn 950 tàu đánh bắt xa bờ, chủ yếu hành nghề câu cá ngừ đại dương. Mặc dù gặp nhiều khó khăn do chi phí chuyến biển tăng cao, tình hình biển Đông diễn biến phức tạp, nhưng nhờ có chính sách hỗ trợ của Nhà nước, ngư dân Phú Yên yên tâm bám biển, nên năm 2012 sản lượng khai thác cá ngừ của tỉnh đạt 6.050 tấn, tăng 7,1% so năm trước, mang lại nguồn thu nhập cao cho nhiều gia đình.
Cá ngừ đại dương được thu mua tại cảng Vũng Rô - Ảnh: A.NGỌC
CÒN NHIỀU KHÓ KHĂN
Phú Yên là tỉnh đi đầu trong khai thác cá ngừ đại dương, thế nhưng trong những năm gần đây, hoạt động khai thác cá ngừ của ngư dân gặp nhiều khó khăn. Không chỉ đối mặt với những thử thách giữa biển khơi trong điều kiện thời tiết thất thường, chi phí chuyến biển tăng cao, trong khi sản lượng khai thác và giá bán sản phẩm không ổn định, khiến nhiều ngư dân lâm vào cảnh thua lỗ. Ngoài ra, tỉ lệ sản phẩm thất thoát từ khâu khai thác đến khâu tiêu thụ khoảng 25% cũng gây thiệt hại không nhỏ cho ngư dân. Thế nhưng hiện nay, việc liên kết theo chuỗi giá trị từ khai thác, bảo quản, thu mua, chế biến, xuất khẩu rất rời rạc, thiếu sự chia sẻ và cộng đồng trách nhiệm giữa các bên liên quan. Kết cấu hạ tầng như khu neo đậu tàu thuyền để tránh trú gió bão chưa được đầu tư đúng mức; các bến, cảng, chợ cá hiện có chưa đáp ứng yêu cầu dịch vụ hậu cần nghề cá của ngư dân… Theo ông Huỳnh Quyền, chủ tàu cá PY91243TS ở phường Phú Đông (TP Tuy Hòa), cửa biển Đà Rằng hiện nay là một trở ngại lớn đối với tàu thuyền khi ra vào, vì thường xuyên bị bồi lấp. Các cảng cá trên địa bàn tỉnh còn nhỏ, không đáp ứng đầy đủ dịch vụ hậu cần.
Trong khi đó, các ngư trường truyền thống thuộc chủ quyền Việt Nam, lâu nay ngư dân vẫn thường khai thác đã xảy ra tình trạng tàu cá nước ngoài xâm phạm để đánh bắt, gây thiệt hại cho ngư dân. Ông Nguyễn Văn Tiến, thuyền trưởng tàu cá PY92080TS ở phường 6, TP Tuy Hòa cho biết: “Mỗi chuyến ra khơi, nếu gặp tai nạn hoặc bị tàu nước ngoài bắt giữ thì nguy cơ thiệt hại đến tính mạng và tài sản là rất lớn”.
GIÚP NGƯ DÂN BÁM BIỂN
Trước những khó khăn, thách thức mà ngư dân đang đối mặt, Nhà nước đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ nhằm giúp ngư dân yên tâm bám biển. Cụ thể, từ các chương trình, dự án của Chính phủ, tỉnh Phú Yên đang hỗ trợ dầu, bảo hiểm, máy thông tin liên lạc tầm xa tích hợp vệ tinh cho ngư dân, lắp đặt thiết bị kết nối vệ tinh thuộc dự án Movimar do Chính phủ Pháp tài trợ.
Theo ông Phan Thuẩn, chủ tàu cá PY92197TS ở phường 6, TP Tuy Hòa, phần lớn ngư dân hành nghề theo kiểu cha truyền con nối, sống bám biển, bỏ biển lên bờ thì không biết làm nghề gì. Biển giả luôn tiềm ẩn rủi ro, nhưng bù lại biển cũng đem lại không ít vụ mùa bội thu. Trong năm 2012, tàu cá của gia đình ông Thuẩn đi được 9 chuyến biển, nhưng do đánh bắt không đạt hiệu quả, trong khi giá cá liên tục rớt, nên nhiều chuyến biển bị lỗ phí tổn. Nhưng gia đình ông Phan Thuẩn được hỗ trợ 4 chuyến biển khoảng 180 triệu đồng, nên ông không bị thua lỗ, có điều kiện tiếp tục bám biển. “Chúng tôi rất cảm ơn Đảng và Nhà nước có những chính sách hỗ trợ kịp thời, tạo động lực cho ngư dân tiếp tục vươn khơi”, ông Thuẩn nói.
Ngoài các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, việc xây dựng và củng cố các tổ tàu thuyền an toàn cũng đã góp phần giúp cho ngư dân trong tỉnh yên tâm bám biển. Thời gian qua, nhiều tổ tàu thuyền an toàn trong tỉnh do ngư dân thành lập đã giúp nhau trong cứu hộ, cứu nạn trên biển, đồng thời thông tin cho nhau về những luồng cá để cùng tham gia khai thác đạt hiệu quả cao. Hiện trên địa bàn tỉnh có 105 tổ tàu thuyền an toàn, với 787 tàu cá, 5.795 lao động tham gia. Trung tá Đặng Ngọc Tường, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Tuy Hòa cho biết: Ngoài việc giúp nhau cứu hộ, cứu nạn trên biển, các tổ tàu thuyền an toàn còn phát hiện, cung cấp thông tin kịp thời cho bộ đội biên phòng về những tàu nước ngoài xâm phạm vùng biển của Việt Nam. Trong năm qua, ngư dân thuộc các tổ tàu thuyền an toàn của TP Tuy Hòa còn tham gia cứu nạn nhiều ngư dân nước ngoài bị nạn trên biển, trong đó có 2 người Malaysia, 2 người Bangladesh, 3 người Indonesia và 6 người Philippines. Ngoài ra, các tổ tàu thuyền an toàn ở TP Tuy Hòa còn tham gia cứu hộ, lai dắt gần 30 phương tiện bị hỏng máy, phá nước, gãy láp… vào bờ an toàn.
ANH NGỌC
