Để giúp hợp tác xã (HTX) lành mạnh hóa tài chính, thời gian qua, các ngành, địa phương ở Phú Yên đã triển khai nhiều hoạt động thu hồi nợ tồn đọng. Tuy nhiên, cho đến nay hiệu quả đem lại rất thấp.
Xã viên HTX Tân Hòa Bình (Tây Hòa) đang làm việc - Ảnh: X.HUY
Theo thống kê sơ bộ của Liên minh HTX Phú Yên, hiện tổng số nợ tại các HTX trước và sau chuyển đổi lên đến hàng chục tỉ đồng, chiếm khoảng 35% tổng số vốn và 50% vốn lưu động của các HTX. Hầu hết các khoản nợ này là nợ mua phân bón, giống, thuốc trừ sâu, dịch vụ thủy lợi phí… nên rất khó đòi. Qua 2 năm triển khai thu hồi nợ đọng, đến nay các HTX chỉ mới thu được hơn 3,2 tỉ đồng và 235 tấn lúa.
Theo HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Đông Hòa An (Phú Hòa), kể từ sau chuyển đổi (sau năm 1996), có đến 457 hộ xã viên nợ tiền dịch vụ của HTX với hơn 360 triệu đồng. Bằng nhiều biện pháp khác nhau, HTX đã thu hồi khoảng 200 triệu đồng của hơn 400 hộ xã viên. Cho đến nay vẫn còn nhiều hộ xã viên không chịu trả nợ. Ông Hồ Quang Nam, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đông Hòa An cho biết: Tiền thu hồi nợ, HTX sử dụng vào việc mua trang thiết bị, vật tư nông nghiệp để phục vụ sản xuất... Riêng số nợ chưa thu, mặc dù Ban quản lý HTX thường xuyên tuyên truyền, vận động xã viên trả, nhưng hiệu quả mang lại không cao. Còn Lê Xuân Đức, Chủ nhiệm HTX Long Hà (Đồng Xuân) cho biết: “Về số nợ trước chuyển đổi, Ban quản lý đã trình phương án xóa nợ nhưng vẫn chưa được đại hội xã viên thông qua. Điều khó khăn hiện nay là nhiều hộ còn nợ HTX đã chuyển sang tỉnh khác sinh sống, không thể liên lạc được; một số xã viên đã chết, người thừa kế không chịu gánh nợ.
Có một thực tế hiện nay là hầu hết các HTX chưa tiếp cận được bất cứ nguồn vốn vay ưu đãi từ phía ngân hàng để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh do không có tài sản thế chấp, phương án kinh doanh khả thi. Do đó những khoản nợ hàng trăm triệu đồng được xem là nguồn lực quan trọng để vực dậy HTX. Tuy nhiên, để thực hiện điều này không hề đơn giản, do một số HTX chỉ còn giữ lại danh sách kê biên các khoản nợ của xã viên.
Ông Phạm Hồng Thái, Phó phòng Kế hoạch - Tài chính huyện Tây Hòa cho biết: “Thu hồi nợ đọng là công việc thường xuyên, lâu dài, đóng vai trò quan trọng trong việc lành mạnh hóa tài chính của HTX. Do đó để thu hồi nợ đọng đạt hiệu quả, các cấp, ngành cần xem xét kỹ tình hình thực tế của mỗi địa phương để có biện pháp thu hồi nợ thích hợp. Bên cạnh việc nâng cao nhận thức xã viên, chính quyền địa phương và HTX cần tạo điều kiện để xã viên ổn định cuộc sống, nâng cao thu nhập để có điều kiện trả nợ”.
Tuy nhiên, cách làm trên không phải lúc nào cũng hiệu quả bởi ngoài những hộ xã viên thực sự gặp khó khăn về tài chính, vẫn còn những hộ đủ khả năng trả nợ nhưng lại cố tình chây ì không chịu trả bởi tư tưởng “để càng lâu càng dễ được xóa nợ”. Theo ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX Phú Yên, điều quan trọng hiện nay là phải nâng cao hơn nữa vai trò của các địa phương và HTX trong quá trình thu hồi nợ đọng. Thời gian qua, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Liên minh HTX tỉnh đã đôn đốc, theo dõi, nắm bắt tình hình triển khai thực hiện công tác thu hồi nợ đọng tại các địa phương. Kết quả cho thấy lãnh đạo các huyện Tây Hòa, Phú Hòa, Đồng Xuân, Sơn Hòa và TX Sông Cầu đã quan tâm chỉ đạo chặt chẽ, có kiểm tra đôn đốc, thực hiện theo đúng yêu cầu đề ra về công tác thu hồi nợ đọng. Tuy nhiên, tại các huyện như Đông Hòa, Tuy An, Sông Hinh và TP Tuy Hòa mặc dù đã triển khai, chỉ đạo thực hiện nhưng do chưa được thường xuyên đôn đốc, kiểm tra nhưng kết quả đạt được không cao.
Theo Chỉ thị 06 của UBND tỉnh về tăng cường công tác thu hồi nợ tại các HTX, việc xử lý các khoản nợ tồn đọng được thực hiện theo hướng: xóa nợ đối với các khoản nợ của các chủ nợ đã chết, mất tích (đã được tòa tuyên bố theo quy định của pháp luật) nhưng không có người thừa kế; trình đại hội xã viên thảo luận, xem xét, quyết định việc khoanh nợ, giãn nợ hoặc xóa nợ đối với khoản nợ của các gia đình thuộc diện chính sách, hộ nghèo... Đối với những hộ có số nợ lớn, có khả năng trả nợ, HTX đã vận động nhiều lần nhưng vẫn cố tình chây ì thì HTX cương quyết thu thập đầy đủ hồ sơ, khởi kiện ra tòa để xử lý theo quy định của pháp luật.
XUÂN HUY
