Từ cuối tháng 4/2012 đến nay ở Phú Yên đã có khoảng 45 tàu đánh bắt xa bờ lắp đặt hệ thống đèn cao áp để khai thác cá ngừ đại dương, mỗi tàu có khoảng 10-20 bóng, công suất 1.000W/bóng. Việc chuyển đổi hình thức khai thác cá ngừ khi chưa có quy định cụ thể, nên phải chờ hướng dẫn của các bộ, ngành để có giải pháp điều chỉnh phù hợp.
Tàu cá tỉnh Bình Định lắp đặt hệ thống đèn cao áp để đánh băt cá ngừ đại dương - Ảnh: T.MẠNH
LẮP ĐẶT ĐÈN CAO ÁP
Việc khai thác hải sản bằng đèn cao áp dẫn đến nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi thủy sản. Ông Phan Thuẫn, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường 6 (TP Tuy Hòa), kiến nghị: “Đa số ngư dân khai thác cá ngừ đại dương ở phường 6 bằng câu vàng không đồng tình với việc một số ngư dân dùng đèn cao áp để khai thác hải sản, vì ảnh hưởng đến ngư trường, thương lái lợi dụng việc chất lượng cá kém để ép giá đối với sản phẩm cá khai thác từ câu vàng. Các cấp, các ngành phải sớm có biện pháp ngăn chặn để tạo môi trường khai thác lành mạnh cho ngư dân, bảo vệ tài nguyên biển”.
Theo Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh (Sở NN-PTNT Phú Yên), thông tin từ ngư dân và các quan sát viên của Tổ chức WWF (Quỹ quốc tế Bảo vệ thiên nhiên) tại Việt Nam tham gia giám sát trên các tàu câu cá ngừ đại dương Phú Yên: Từ năm 2010 đến nay, có nhiều tàu nước ngoài khai thác thủy sản ở khu vực vùng biển từ 80-130N, 1100-1150E, chủ yếu chụp mực 4 tăng gông kết hợp ánh sáng đèn cao áp. Trong thời gian thắp sáng đèn, ngư dân trên các tàu này còn sử dụng câu tay để câu các loại cá tập trung theo ánh sáng, trong đó có cá ngừ đại dương. Mỗi tàu nước ngoài sử dụng khoảng 300 bóng đèn có công suất từ 1.000-1.500W/bóng. Việc khai thác thủy sản theo hình thức này của các tàu cá nước ngoài khiến nhiều ngư dân Phú Yên lo lắng, vì ngư trường bị thu hẹp, hiệu quả khai thác ngày càng thấp. Từ thực tế này, một số chủ tàu cá của Phú Yên đã sử dụng ánh sáng đèn cao áp để khai thác cá ngừ đại dương thay cho hình thức câu vàng. Ông Nguyễn Hữu Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh cho biết: “Vì sử dụng đèn cao áp kết hợp với câu tay để câu cá ngừ đại dương đạt hiệu quả cao hơn câu vàng, chi phí chuyến biển thấp, hạn chế rủi ro trong quá trình khai thác, nên một số chủ tàu cá ở Phú Yên cũng tiến hành lắp đặt đèn cao áp để khai thác cá ngừ đại dương. Từ cuối tháng 4/2012 đến nay, ở Phú Yên có khoảng 45 chủ tàu cá lắp đặt đèn cao áp, một số tàu đã tiến hành đánh bắt từ 80-130 N, 1100–1150E”.
TÌM GIẢI PHÁP ĐIỀU CHỈNH
Thông tư số 02 ngày 20/3/2006 của Bộ Thủy sản (nay là Bộ NN-PTNT) hướng dẫn thực hiện Nghị định số 59 ngày 4/5/2005 của Chính phủ quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh một số ngành nghề thủy sản, quy định phương tiện làm các nghề khai thác thủy sản kết hợp ánh sáng phải thực hiện quy định về việc sử dụng nguồn sáng trong khai thác thủy sản như sau: Tại tuyến bờ, tổng công suất các cụm chiếu sáng của mỗi đơn vị khai thác không được vượt quá 200W với nghề rớ (vó cất lưới bằng trục quay tay), 500W với nghề câu mực. Tại tuyến lộng, tổng công suất các cụm chiếu sáng của mỗi đơn vị khai thác làm các nghề lưới vây, vó, mành, câu mực, chụp mực, pha xúc không quá 5.000W; công suất của mỗi bóng đèn dùng trong nghề pha xúc không quá 2.000W và vị trí lắp đặt đèn pha cách mặt nước trên 1,2m. Tại tuyến khơi, chưa quy định hạn chế tổng công suất các cụm chiếu sáng và giới hạn công suất của mỗi bóng đèn…
Theo Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh, các cấp, các ngành chưa có giải pháp đánh giá tính hiệu quả, cũng như ảnh hưởng đến tài nguyên biển từ việc khai thác thủy sản bằng đèn cao áp.
Việc làm này tuy không vi phạm, nhưng nếu xử lý việc các chủ tàu hoạt động sai ngành nghề đăng ký như trong giấy phép khai thác thì sau khi xử phạt có cấp lại giấy phép khai thác cho nghề mới hay không, hoặc phải chuyển sang làm nghề như ban đầu cũng chưa được quy định. Giải quyết trước mắt là tiếp tục rà soát số tàu cá phát sinh trên địa bàn tỉnh sử dụng đèn cao áp để khai thác cá ngừ địa dương; nắm tình hình dư luận từ ngư dân để chủ động tham mưu cấp có thẩm quyền xử lý.
Ông Nguyễn Hữu Vinh cho biết: “Chi cục có kế hoạch phối hợp với Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, các xã, phường ven biển tăng cường tuyên truyền ngư dân về tác hại của việc dùng đèn cao áp để khai thác thủy sản, từ đó có sự lựa chọn hình thức khai thác phù hợp. Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh đã báo cáo tình trạng ngư dân Phú Yên sử dụng đèn cao áp câu cá ngừ đại dương để Cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Sở NN-PTNT Phú Yên biết và đề nghị Bộ NN-PTNT chỉ đạo cơ quan chức năng đánh giá tính hiệu quả, cũng như ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản, môi trường, an ninh kinh tế biển”.
TIẾN MẠNH
