Năm nay, dịch bệnh trên tôm hùm xảy ra ở nhiều vùng nuôi của tỉnh làm người nuôi điêu đứng. Đó là hậu quả của việc tăng nhanh số lượng lồng nuôi nhưng không theo quy hoạch, thả nuôi với mật độ dày.
Thu mua tôm hùm ở phường Xuân Thành, TX Sông Cầu - Ảnh: N.CHUNG
NUÔI DÀY, Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Theo thống kê của Sở NN-PTNT, toàn tỉnh có 25.132 lồng tôm hùm với 3.860 hộ nuôi thuộc các huyện Đông Hòa, Tuy An, TX Sông Cầu. Tuy nhiên, tình trạng tôm hùm chết hàng loạt do bệnh sữa, đen mang, đỏ thân xảy ra từ đầu năm đến nay vẫn còn tiếp tục gây thiệt hại cho người dân. Đáng chú ý là dịch bệnh hầu như chỉ xảy ra trên tôm hùm nuôi thương phẩm, trong 4 tháng đầu năm 2012 đã có hơn 500.000 con bị chết. Hiện thương lái mua tôm chết với giá 30.000 đồng/kg (loại 0,6 kg/con) trong khi tôm còn sống nhưng bị nhiễm bệnh giá bán ít nhất 270.000 đồng/kg, (tôm đạt trọng lượng 1 kg/con không bệnh giá lên đến 2,2 triệu đồng). Ông Trần Văn Phước, một người nuôi tôm ở xã An Ninh Đông (Tuy An), than thở: “Tôm bệnh nên phải bán đổ bán tháo, người nuôi lỗ nặng”.
Thời gian qua, TX Sông Cầu có 22.000 lồng tôm hùm bị bệnh, trong đó xã Xuân Thịnh có hơn 7.000 lồng nuôi bị bệnh với tỉ lệ tôm chết từ 50% đến 70% với số lượng lên đến 350.000 con.
Tại vùng nuôi ở thôn Vũng Rô, xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa có 500 lồng nuôi với tổng số 100.000 con bị bệnh, chiếm hơn 20% số lồng nuôi trong vùng.
Theo Sở NN-PTNT, mặc dù các vùng nuôi trồng thủy sản đều nằm trong quy hoạch nhưng chưa có quy hoạch chi tiết, trong khi đó sự phát triển tự phát theo nhu cầu của thị trường lại không được các cơ quan chức năng kiểm soát. Do đó, tôm bị bệnh là do thả nuôi quá nhiều gấp 2 đến 3 lần so quy định; lượng thức ăn thừa trong quá trình nuôi tích tụ làm ô nhiễm môi trường nuôi; năm nay thời tiết cũng không thuận lợi làm cho mầm bệnh phát triển gây nên dịch bệnh.
Theo quy hoạch vùng nuôi tôm hùm lồng tại TX Sông Cầu đến năm 2020 là 17.960 lồng nhưng hiện tại đã có hơn 22.000 lồng; huyện Tuy An quy hoạch vùng nuôi ở khu vực Lao Mái Nhà chỉ 140 lồng nhưng hiện tại là 1.176 lồng và tại huyện Đông Hòa mặc dù không quy hoạch nhưng hiện tại có 460 hộ nuôi với 2.000 lồng tại Vũng Rô. Ngoài ra, theo tiêu chuẩn một lồng tôm hùm thương phẩm thể tích 27m3 chỉ được nuôi 27 con nhưng thực tế mật độ nuôi trong lồng từ 50 đến 70 con, thậm chí có hộ nuôi đến 100 con. Nếu tính mỗi ngày, một lồng nuôi tôm hùm thương phẩm sử dụng ít nhất 15kg thức ăn tươi (cá, cua, ghẹ, ốc, sò…), nhưng lượng thức ăn thừa chiếm tỉ lệ khoảng 15%. Ngoài ra còn có thức ăn dư thừa của các loài thủy sản khác. Như vậy, hàng ngày tại mỗi vùng nuôi tập trung có vài tấn thức ăn dư thừa bị lắng tụ dưới đáy nhưng không được xử lý dẫn đến môi trường nước bị ô nhiễm nặng.
Nuôi tôm hùm ở Vũng Rô (xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa) - Ảnh: H.VĨNH
TẬP TRUNG QUY HOẠCH CHI TIẾT VÙNG NUÔI
Để giảm bớt thiệt hại cho người nuôi tôm hùm, vừa qua ngoài việc hướng dẫn kỹ thuật xử lý môi trường và tạm thời đưa ra phác đồ phòng trị một số bệnh trên tôm hùm, Trung tâm khuyến nông - khuyến ngư Phú Yên đã mở 9 lớp tập huấn kỹ thuật nuôi và phòng trị bệnh tôm hùm cho người dân tại các vùng nuôi. Trung tâm giống và kỹ thuật thủy sản Phú Yên cũng liên tục thu mẫu nước các vùng nuôi để phân tích và đưa ra những cảnh báo môi trường nuôi. Tuy nhiên, về lâu dài cần sớm quy hoạch chi tiết vùng nuôi và tiến hành giao mặt nước cho người dân hoặc tổ chức, đơn vị và kiên quyết thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường vùng nuôi. Theo ông Lương Công Tuấn, Phó chủ tịch UBND TX Sông Cầu, bước đầu địa phương này đã quy hoạch chi tiết 150ha mặt nước ở hai thôn Phú Dương và Vịnh Hòa thuộc xã Xuân Thịnh và ra quyết định giao mặt nước cho 40 tổ quản lý cộng đồng. TX Sông Cầu đang khảo sát tiếp 628ha mặt nước ở xã Xuân Cảnh để đưa vào quy hoạch nuôi trồng thủy sản.
Huyện Tuy An cũng đã quy hoạch tạm thời vùng nuôi tôm hùm ven biển với diện tích 30ha, trong đó 20ha tại Hòn Chùa thuộc xã An Chấn và 10ha tại khu vực Lao Mái Nhà thuộc xã An Hải. Khu vực Vũng Rô thuộc huyện Đông Hòa, không đưa vào quy hoạch nuôi trồng thủy sản để phục vụ cho dự án Nhà máy lọc dầu Vũng Rô và phát triển cảng biển Vũng Rô.
Sở NN-PTNT Phú Yên cũng đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các huyện, thị xã cùng với việc thực hiện quy hoạch chi tiết các vùng nuôi trồng thủy sản, phải kiểm tra và kiên quyết xử lý vi phạm hành chính đối với các trường hợp nuôi không có phép, không theo quy hoạch. UBND các xã tổ chức cho người dân thành lập các tổ quản lý cộng đồng theo mô hình tổ tự quản để trên cơ sở đó kiểm soát việc thả nuôi theo đúng quy định, đảm bảo kiểm soát tối đa việc quá dư thừa lượng thức ăn để tránh ô nhiễm môi trường, thống nhất khoảng cách giữa các lồng nuôi theo quy định để đảm bảo an toàn môi trường cũng như đảm bảo an ninh trong vùng nuôi.
MẠNH HOÀI NAM
