Việc phát triển kinh tế tại các HTX ở Phú Yên hiện gặp nhiều khó khăn. Do đó việc học tập kinh nghiệm phát triển HTX tại quốc gia tiên tiến có vai trò quan trọng. Liên quan vấn đề này, Báo Phú Yên đã phỏng vấn ông Christian Albrecht, Giám đốc chương trình phát triển kinh tế HTX tại Việt Nam thuộc Liên đoàn HTX Cộng hòa Liên bang Đức.
* Các HTX ở Phú Yên còn những hạn chế nào cần phải khắc phục, thưa ông?
Ông Christian Albrecht, chuyên gia của liên đoàn HTX Cộng hòa Liên bang Đức - Ảnh: X.HUY
- Thời gian qua, các HTX Phú Yên có nhiều nỗ lực trong phát triển kinh tế, tập trung liên kết với các doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất, tạo nguồn thu, giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Tuy nhiên, hầu hết các HTX Phú Yên chỉ kinh doanh vài loại hình dịch vụ kiểu cũ như khuyến nông, cày đất, điện, tuốt lúa… chưa khai thác hết các dịch vụ tiềm năng trên địa bàn như: nước sạch, môi trường, mai táng, khai thác cát. Các HTX kinh doanh các dịch vụ có khả năng sinh lời cao như: xây dựng, thương mại, ngân hàng, bất động sản còn rất ít, thậm chí không có. Đây cũng là một sự lãng phí lớn, tạo lực cản cho HTX. Điều này có thể do một số chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế tập thể chậm triển khai, do nguồn vốn hạn hẹp trong khi việc xin giấy phép kinh doanh, quỹ đất gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, dù khó tìm được nguồn vốn mới, nhưng các HTX vẫn chậm khắc phục tình trạng nợ kéo dài. Trong khi đó với phương châm “phục vụ là chính” nên phí dịch vụ không cao, khó thu hút xã viên, đồng nghĩa với việc không có thêm vốn để sản xuất, kinh doanh.
Hiện chúng tôi đang triển khai đào tạo cho 20 HTX kiểm soát và lành mạnh hóa tài chính thông qua hoạt động kiểm toán nội bộ và tư vấn tín dụng nội bộ. Từ đó tiến tới việc xác lập phương án kinh doanh hiệu quả để xây dựng chiến lược phát triển mang tính bền vững. Hầu hết các HTX tham gia nhiệt tình, nhanh chóng nắm bắt những nội dung, yêu cầu đề ra, nhận thức được tầm quan trọng của việc tiếp thu kiến thức, kinh nghiệm trong quản lý kinh tế.
* Ông có thể chia sẻ một vài kinh nghiệm trong việc phát triển kinh tế tập thể?
- Tại Đức, HTX đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế với trên 6.500 HTX, thu hút trên 21 triệu xã viên hoạt động trong tất cả lĩnh vực: Quản lý chợ, vật liệu xây dựng, tài chính, tín dụng, ngân hàng, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ… Trong lĩnh vực tài chính, HTX chiếm khoảng 24% thị phần tiền gửi và 21% thị phần cho vay; về nông nghiệp, chiếm 33% thị phần thịt, rượu, 50% ngũ cốc và rau quả, 65% sữa với doanh thu hàng trăm tỉ euro/năm. Điều khác biệt lớn đối với các HTX Việt Nam là các HTX Đức hoạt động trên tất cả các lĩnh vực. Không chỉ tổ chức sản xuất tập trung, duy trì dịch vụ hỗ trợ, HTX nên chú trọng phát triển dịch vụ theo nhu cầu của xã viên, doanh nghiệp. Ví dụ như chăn nuôi, ngoài cho vay, HTX còn hỗ trợ xã viên trong việc thu mua, sấy khô, xây dựng kho dự trữ để bán khi được giá. Về vận tải, các HTX tạo mối liên kết chặt chẽ với xã viên thông qua quy định thành viên được hưởng các chế độ, dịch vụ gì, được chia thưởng, chia lãi cổ phần, được hưởng hỗ trợ vật chất khi ốm đau, bệnh tật. Không chỉ làm dịch vụ hỗ trợ, các HTX còn xây dựng tổ hợp xưởng sửa chữa, bảo dưỡng, trung tâm mua sắm, nghỉ ngơi, giải trí cho khách.
Mặt khác, việc tổ chức và hoạt động của HTX được xây dựng không khác gì mô hình doanh nghiệp với các chiến lược, kế hoạch trung, dài hạn tùy vào tình hình thực tế. Tất cả các hoạt động phải tuân theo quy trình khoa học, quy chế chặt chẽ, trong đó việc phân công nhiệm vụ gắn chặt với cơ chế “thưởng phạt nghiêm minh”. Để có được nguồn nhân lực giỏi, năng động, chúng tôi thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo từ cơ bản, chuyên ngành đến tập trung hay đào tạo trực tiếp theo nhu cầu của thành viên trong khoảng thời gian từ ba ngày đến ba năm. Trong các khóa học, tỉ lệ thực hành thường lên đến 70%.
* Liên đoàn HTX Cộng hòa Liên bang Đức có những hỗ trợ, giúp đỡ gì các HTX ở Phú yên, thưa ông?
-Hiện chúng tôi đang tập trung vào công tác đào tạo chuyên sâu về hoạt động kiểm toán nội bộ và tư vấn tín dụng nội bộ cho các HTX. Thời gian qua, một số HTX đã tiếp thu hiệu quả, lành mạnh hóa nguồn tài chính, tuân thủ các quy định về kinh doanh tiền tệ. Điều này sẽ giúp HTX có thêm cơ hội tiếp cận với nguồn vốn vay ngân hàng. Thực tế cho thấy các hoạt động trên bước đầu phát huy hiệu quả, hạn chế thất thoát nguồn quỹ, tái đầu tư sản xuất, kinh doanh. Việc tổ chức các buổi sinh hoạt tín dụng nội bộ được duy trì đều đặn, tạo điều kiện cho các HTX thường xuyên học tập, chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ lẫn nhau. Trong công tác đào tạo, chúng tôi chú trọng việc nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo trong công việc của họ. Về lâu dài, nếu các HTX có nhu cầu, chúng tôi sẽ phối hợp với các đơn vị chuyên trách hướng dẫn công tác mở rộng thị trường, quảng bá sản phẩm, phát triển dịch vụ mới… nhằm tạo hiệu quả sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu rủi ro cho đơn vị.
* Xin cảm ơn ông!
XUÂN HUY(thực hiện)
