Hàng năm, từ tháng 1 đến tháng 3, ngư dân huyện Tuy An và TX Sông Cầu có được thu nhập cao từ việc khai thác tôm hùm giống. Có nhiều hình thức khai thác tôm, tuy nhiên, dù hình thức nào đi chăng nữa cũng cần phải quan tâm đến bảo tồn nguồn giống và môi trường sinh thái.
Thời gian gần đây, giá tôm hùm giống đang dao động ở mức 150.000-180.000 đồng/con, tùy loại, cá biệt có thời điểm giá tôm trên 200.000 đồng/ con. Mỗi đêm có hàng trăm thuyền với gần 500 lao động tham gia khai thác tôm hùm giống, cho thu nhập gần chục triệu đồng/thuyền, trong khi chi phí bỏ ra chỉ vài trăm ngàn đồng.
Ảnh minh họa: Internet
Có ba hình thức khai thác tôm hùm giống, mỗi hình thức phụ thuộc vào đặc điểm địa hình mà con giống phân bố. Ở những vùng cửa vịnh hoặc đầm, độ sâu khoảng 10 -15m, con giống bị tác động của dòng chảy, tôm có xu hướng bơi vào vịnh, đầm thì hình thức khai thác chính là lưới kéo. Còn trong đầm, vịnh, kín sóng gió, độ sâu khoảng 1-2m, tôm có thể bơi chủ động và tìm các vật bám để ẩn náu thì hình thức khai thác chủ yếu là bằng bẫy. Bẫy thường được làm bằng những lưới cũ quấn lại thành túi hoặc làm bằng các tảng đá san hô chết nặng 2-5kg có khoan các lỗ 2-2,5cm trên bề mặt, cách nhau 10-15cm, treo ở các độ sâu khác nhau. Bẫy còn được làm bằng những cây gỗ dài 3-4m và cũng được khoan những lỗ nhỏ trên thân cây, sau đó đóng chặt xuống nền đáy đầm, vịnh. Hình thức khai thác thứ ba là lặn bắt tôm hùm giống ở các vùng rạn nông gần bờ, độ sâu chỉ khoảng 0,5-3m.
Thực tế cho thấy hình thức khai thác bằng lưới kéo và bằng bẫy thường bắt được tôm hùm giống kích thước 7-10mm/con, trọng lượng 0,3-1g/con. Do con giống nhỏ, nên thời gian ương, nuôi dài và gặp nhiều khó khăn. Còn hình thức khai thác bằng lặn bắt thường bắt được tôm hùm giống có kích cỡ 12-15mm/ con, trọng lượng 7-9g/con, khỏe mạnh, bán được giá, thời gian ương và nuôi ngắn hơn, vì vậy nhiều người chọn hình thức khai thác này.
Phú Yên có phong trào nuôi tôm hùm phát triển mạnh vào bậc nhất cả nước, tuy nhiên nguồn giống tôm hùm vẫn còn phụ thuộc vào nguồn giống tự nhiên. Hiện ở Việt Nam vẫn chưa có nơi nào sinh sản nhân tạo được giống tôm hùm, vì vậy việc khai thác tôm hùm giống cần phải có quy định cụ thể về kích cỡ, trọng lượng. Cần nêu cao trách nhiệm cộng đồng của những người hưởng lợi từ nguồn lợi quý giá này và hình thành quỹ tái tạo nguồn lợi tôm hùm. Nghiêm cấm những hình thức khai thác hủy diệt hoặc làm hủy hoại môi trường sinh thái ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng của tôm hùm. Có như vậy mới có thể bảo đảm được việc khai thác, ương, nuôi tôm hùm một cách bền vững.
NGUYỄN KHẮC TÂN
