TX Sông Cầu là địa phương duy nhất ở Phú Yên có nghề làm muối. Muối ở đây được bán đi nhiều tỉnh, nhất là các tỉnh miền Trung. Tuy nhiên nghề này đang gặp nhiều bấp bênh khiến đời sống diêm dân còn nhiều khó khăn.
Diêm dân TX Sông Cầu làm đất để chuẩn bị cho vụ sản xuất muối năm 2012 - Ảnh: A.NGỌC
Thông thường sau Tết Nguyên đán, các cánh đồng muối ở Xuân Phương (nay thuộc phường Xuân Yên), Xuân Bình bắt đầu vào vụ mới, nhưng năm nay thời tiết không thuận lợi nên diêm dân chưa thể tập trung vào sản xuất. Ông Võ Ngọc Tuân ở thôn Tuyết Diêm (xã Xuân Bình), cho biết: “Vào thời điểm này của các năm trước, diêm dân ở đây đã đầu tư cải tạo xong ruộng muối và bắt đầu thu hoạch những lứa muối đầu tiên. Nhưng năm nay do ảnh hưởng không khí lạnh kéo dài, đến nay áp thấp nhiệt đới vẫn còn xảy ra nên bà con làm nghề muối gặp nhiều khó khăn. Thời tiết là yếu tố quyết định cho vụ sản xuất muối thành công hay thất bại, nếu đang sản xuất mà gặp mưa hoặc năm đó mưa nhiều thì diêm dân sẽ thất thu”.
Hiện nay ở TX Sông Cầu, diêm dân vẫn sản xuất muối theo cách truyền thống nên chi phí đầu tư vào vụ mới rất lớn. Sau mỗi mùa mưa lũ, các ruộng muối, các tuyến bờ bị xói lở, hư hỏng, diêm dân phải đầu tư số vốn khá lớn để gia cố, chuẩn bị cho vụ sản xuất muối mới. Ông Hà Văn Hòa (63 tuổi) ở xã Xuân Phương, cho biết: “Gia đình tôi có 5.000m2 đất làm muối, với tiền thuê một nhân công hiện nay là 100.000 đồng/người/ngày, riêng khâu làm đất vụ này chi phí gần 10 triệu đồng, chưa tính bốn lao động của gia đình”. Ông Hà Văn Hòa cho biết thêm, chi phí đầu tư ban đầu tương đối lớn nhưng muối làm ra có giá thấp nên thu nhập của diêm dân không cao. Các năm trước, nếu giá muối xuống thấp thì gia đình trữ lại, đợi giá lên cao thì bán. Nhưng vì không có kho chứa nên lượng muối trữ không nhiều. Hiện nay giá muối đã lên đến 62.000 đồng/1 bao 50kg nhưng không còn muối để bán.
Hiện việc sản xuất muối gặp rất nhiều bấp bênh, để có được những hạt muối trắng, diêm dân phải một nắng hai sương. Thế nhưng từ bao đời nay, những diêm dân này chưa bao giờ dám mơ đến chuyện làm giàu từ ruộng muối, họ chỉ mong sao đủ trang trải cuộc sống hàng ngày. Nghề làm muối ở đây được truyền từ đời này sang đời khác, nhiều thế hệ trong gia đình vẫn luôn giữ nghề theo cách làm truyền thống. Vụ mùa bắt đầu từ tháng Giêng đến tháng 7 âm lịch là kết thúc, thời gian còn lại người làm muối phải đi làm thuê để kiếm sống. Ông Lê Văn Bình ở thôn Tuyết Diêm, xã Xuân Bình, cho biết: “Tôi sống và làm nghề muối đã hơn 20 năm nay. Hiện gia đình tôi có bốn người, nhưng diện tích đất làm muối lâu nay cấp cho một người là 750m2, nên từ khi số người tăng lên, ngoài làm muối thì gia đình còn phải tìm công việc khác để làm thêm mới đủ sống”.
Để ổn định và phát triển nghề muối ở TX Sông Cầu vẫn đang là bài toán khó của địa phương. Ông Nguyễn Hồng Hà, Chủ nhiệm HTX Sản xuất muối Tuyết Diêm (xã Xuân Bình), cho biết: “Hiện hợp tác xã có khoảng 850 hộ xã viên với 134ha đất sản xuất muối. Để ổn định giá muối cho bà con, Nhà nước nên có chủ trương khi giá muối xuống thấp thì tổ chức thu mua, dự trữ và bán ra thị trường khi lượng muối khan hiếm. Ngoài ra, tỉnh và thị xã nên sớm đầu tư xây dựng một cơ sở thu mua, chế biến muối tại thị xã nhằm tiêu thụ hết lượng muối của bà con và tạo công ăn việc làm cho con em diêm dân”. Còn ông Lương Công Tuấn, Phó chủ tịch UBND TX Sông Cầu nói: “TX Sông Cầu là một trong những địa phương có vùng sản xuất muối chất lượng tốt nhất ở khu vực miền Trung với 177ha thuộc các xã Xuân Phương, Xuân Bình và phường Xuân Phú. Vùng canh tác muối tương đối tập trung, tổng sản lượng bình quân hàng năm khoảng 18.000 tấn, với hơn 1.000 hộ xã viên tham gia sản xuất. Trước đây, tỉnh có ban hành quy hoạch sản xuất chế biến và lưu thông muối tỉnh Phú Yên giai đoạn 2012-2010, nhưng đến nay quy hoạch này vẫn chưa được triển khai. Vì vậy, cơ sở hạ tầng vùng muối ngày càng xuống cấp, hàng năm sau mùa mưa bão, diêm dân phải tự đầu tư hàng trăm triệu đồng để tu bổ, sửa chữa. Ngoài ra, giá muối trên thị trường không ổn định cũng đã ảnh hưởng nhiều đến thu nhập của diêm dân”.
Để ổn định và phát triển nghề muối ở TX Sông Cầu, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đình Cự chỉ đạo UBND thị xã lập quy hoạch sản xuất, chế biến và lưu thông muối tỉnh Phú Yên đến năm 2020 và lập dự án đầu tư vùng muối Tuyết Diêm ở xã Xuân Bình nhằm đảm bảo cung cấp muối cho thị trường. Nếu quy hoạch này sớm được triển khai, diêm dân sẽ sống được với nghề.
ANH NGỌC
