Những năm gần đây, ngày càng có nhiều hợp tác xã (HTX) tham gia hoạt động sản xuất lúa giống cung ứng cho xã viên và các đơn vị khác trong và ngoài tỉnh. Việc làm này mang lại hiệu quả cao, rủi ro lại thấp.
Sản xuất lúa giống tại huyện Phú Hòa
HIỆU QUẢ BAN ĐẦU
Từ năm 2008, nhờ áp dụng hiệu quả chương trình bảo tồn và ứng dụng đa dạng sinh học châu Á (Bucap), dự án “Tiểu hợp phần sản xuất giống nông hộ” do Đan Mạch tài trợ, các HTX nông nghiệp trong tỉnh có điều kiện tiếp xúc với các chuyên gia đầu ngành, được học hỏi, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật nên đã mạnh dạn đầu tư, thuê đất để sản xuất lúa giống. Từ đó cán bộ, xã viên các HTX đã tìm ra và nhân rộng nhiều giống lúa mới có khả năng kháng sâu bệnh, cho năng suất, chất lượng cao như giống lúa ML48, DDV108, TH6...
Nhờ nguồn giống tự sản xuất, năng suất lúa bình quân của các HTX tăng từ 55-60 tạ/ha lên 70-71 tạ/ha. Năm 2012, HTX NN KDDV Đông Hòa An (huyện Phú Hòa) đầu tư thêm 3,5ha đất nông nghiệp thuộc khu vực thôn Ân Niên, xã Hòa An, nâng tổng diện tích sản xuất lúa giống lên khoảng 10ha. Ông Hồ Quang Nam, Chủ nhiệm HTX NN KDDV Đông Hòa An cho
biết: “Việc HTX sản xuất lúa giống có vai trò rất quan trọng bởi ngoài phát hiện, nhân rộng giống lúa mới, cách làm này còn giúp đơn vị chủ động nguồn giống. Khi xã viên có nhu cầu, HTX sẽ bán lại cho xã viên với giá thấp hơn thị trường từ 3.000-4.000 đồng/kg”. Còn HTX NN KDDV Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa) lâu nay chưa từng sản xuất lúa giống mà giao cho hộ xã viên thực hiện. Năm 2012, HTX có kế hoạch đầu tư 70 triệu đồng từ quỹ khuyến nông để thuê 3.000m2 đất sản xuất lúa giống từ UBND xã tại khu vực thôn Phú Thuận và đầu tư một cửa hàng vật tư nông nghiệp nhằm hỗ trợ bà con chi phí mua và vận chuyển lúa giống. Ông Lê Văn Bảo, Chủ nhiệm HTX NN KDDV Hòa Mỹ Đông cho biết: “Nhờ ngành nông nghiệp phối hợp với các nhà khoa học thường xuyên tổ chức mở lớp tập huấn, hội thảo đầu bờ, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về sản xuất lúa giống nên HTX quyết định thử nghiệm sản xuất lúa giống”.
Trong hoạt động sản xuất lúa giống vụ đông xuân 2010-2011, hai HTX NN KDTH An Ninh Tây và HTX NN Nam An Nghiệp (huyện Tuy An) đã nhận sản xuất lúa giống cho Công ty TNHH TBT Quảng Ngãi và Công ty giống cây trồng Bình Định trên diện tích hơn 40ha. Hai công ty trên cam kết thu mua lúa giống của HTX cao hơn giá thị trường từ 800-1.000 đồng/kg, góp phần tạo thêm thu nhập cho hàng chục hộ xã viên.
Xã viên HTX NN KDDV Đông Hòa An đang kiểm tra chất lượng lúa giống - Ảnh: X.HUY
HẠN CHẾ RỦI RO
Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động sản xuất lúa giống hiện còn gặp nhiều khó khăn do yêu cầu thực hiện quy trình sản xuất khá nghiêm ngặt từ chăm sóc đến thu hoạch, phải thường xuyên khử lẫn và đảm bảo độ khô của hạt lúa để lưu trữ lâu dài. Trong khi đó, nông dân thường sử dụng lúa thịt để làm giống gây ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất lúa. Ngoài ra công tác hướng dẫn, tạo điều kiện hỗ trợ, bảo quản giống của các cấp ngành vẫn chưa thực hiện hiệu quả. Các đơn vị sản xuất lúa giống cũng gặp nhiều rủi ro do thiếu thông tin thị trường, không nắm bắt nhu cầu của mùa vụ. Ông Trần Văn Cang, Chủ nhiệm HTX NN KDTH Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) cho biết: “Những loại giống không được khuyến khích sản xuất nhưng nhiều nông dân vẫn cứ trồng và sử dụng, trong khi những loại giống thích hợp hơn thì ít được nhân giống. Tình trạng thiếu quỹ đất sản xuất theo quy chuẩn cũng tác động không nhỏ đến chất lượng sản phẩm. Nhiều bờ thửa chia cắt nhỏ lẻ, manh mún nên lúa giống dễ bị lẫn tạp dẫn đến chất lượng suy giảm”. Ngoài ra, tại nhiều địa phương, việc xếp lịch thời vụ chưa hợp lý nên các loại giống mới chưa phát huy được chất lượng như mong muốn. Một số HTX chuyên sản xuất lúa giống nhưng chưa chuẩn bị tốt cơ sở vật chất như nhà kho, sân phơi và thiếu chú trọng đến bao bì, nhãn hiệu hàng hóa. Do đó, sản phẩm làm ra dù đạt chất lượng tốt nhưng lại ít có cơ hội giới thiệu ra thị trường nên gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với các cơ sở sản xuất khác.
Ông Lê Luân, Chủ tịch HTX Phú Yên đánh giá: “Việc sản xuất lúa giống chất lượng cao là cách làm hay bởi phù hợp với điều kiện, khả năng của từng HTX. Hiện nay việc sản xuất lúa giống đang từng bước được xã hội hóa. Do vậy, các HTX cần tập trung khắc phục những hạn chế nhằm tạo ra nhiều giống lúa chất lượng. Liên minh HTX Phú Yên sẽ hỗ trợ, tạo điều kiện để quảng bá rộng rãi các sản phẩm lúa giống chất lượng cao của HTX”.
HOÀNG XUÂN
