Chiều tối 7/11, Việt Nam đã chính thức được kết nạp vào Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), trở thành thành viên thứ 150. Để có được sự kiện trọng đại trên, Việt Nam đã trải qua một quá trình đàm phán kéo dài nhiều năm liền đầy cam go và có những lúc tưởng chừng bế tắc. Điều mà nhiều người quan tâm là chúng ta đã ký những cam kết cơ bản nào để “thông suốt” chuyến tàu WTO? Dưới đây là tóm tắt những cam kết cơ bản đó.

CÁC THÀNH VIÊN WTO KHÔNG ĐƯỢC ÁP DỤNG HẠN NGẠCH DỆT MAY VỚI VN

Các cam kết chính trong vấn đề đa phương là: VN chấp nhận bị coi là nền kinh tế phi thị trường trong 12 năm tức là không muộn hơn 31/12/2008. Tuy nhiên, trước thời điểm trên, nếu ta chứng minh được với đối tác nào là kinh tế VN hoàn toàn hoạt động theo cơ chế thị trường thì đối tác đó ngừng áp dụng chế độ “phi thị trường” đối với VN. Chế độ “phi thị trường” chỉ có ý nghĩa trong các vụ kiện chống bán phá giá.

Các thành viên WTO sẽ không còn áp dụng hạn ngạch dệt may đối với Việt Nam - Ảnh: Nguyễn Trưởng

Tuy nhiên, các thành viên WTO sẽ không được áp dụng hạn ngạch dệt may đối với VN khi vào WTO (riêng trường hợp VN vi phạm quy định WTO về trợ cấp bị cấm đối với hàng dệt may thì một số nước có thể có biện pháp trả đũa nhất định).

BẢO LƯU ƯU ĐÃI ĐẦU TƯ DÀNH CHO HÀNG XUẤT KHẨU

VN đồng ý bãi bỏ hoàn toàn các loại trợ cấp bị cấm theo quy định WTO như trợ cấp xuất khẩu và trợ cấp nội địa hóa. Tuy nhiên, với các ưu đãi đầu tư dành cho hàng xuất khẩu đã cấp trước ngày gia nhập WTO, ta được bảo lưu thời gian quá độ là 5 năm (trừ ngành dệt may).

VN đồng ý cho doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài được quyền xuất nhập khẩu hàng hóa như người VN kể từ khi gia nhập, trừ các mặt hàng thuộc danh mục thương mại Nhà nước (như xăng dầu, thuốc lá điếu, xì gà, băng đĩa hình, báo chí) và một số mặt hàng nhạy cảm khác mà ta chỉ cho phép sau một thời gian chuyển đổi (như gạo và dược phẩm). Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, DN và cá nhân nước ngoài sẽ không được tự động tham gia vào hệ thống phân phối trong nước.

CHỈ CÓ MỘT DN ĐƯỢC QUYỀN NHẬP KHẨU THUỐC LÁ ĐIẾU VÀ XÌ GÀ

Với thuốc lá điếu và xì gà, ta đồng ý bỏ biện pháp cấm nhập khẩu từ thời điểm gia nhập. Tuy nhiên, sẽ chỉ có một DN Nhà nước được quyền nhập khẩu toàn bộ thuốc lá điếu và xì gà. Với ô tô cũ, ta cho phép nhập khẩu các loại xe đã qua sử dụng không quá 5 năm. VN đồng ý cho nhập khẩu xe máy phân khối lớn không muộn hơn ngày 31/5/2007.

CẮT GIẢM HƠN 1/3 DÒNG THUẾ

Sẽ có hơn 1/3 số dòng của biểu thuế sẽ phải cắt giảm, chủ yếu là các dòng có thuế suất trên 20%. Các mặt hàng trọng yếu, nhạy cảm đối với nền kinh tế như nông sản, xi măng, sắt thép, vật liệu xây dựng, ô tô - xe máy... vẫn duy trì được mức bảo hộ nhất định.

PHẢI CÓ 20% CÁN BỘ QUẢN LÝ LÀ NGƯỜI VN

Cam kết chung cho các ngành dịch vụ: Công ty nước ngoài không được hiện diện tại VN dưới hình thức chi nhánh, trừ phi điều đó được VN cho phép trong từng ngành cụ thể. Ngoài ra, công ty nước ngoài tuy được phép đưa cán bộ quản lý vào làm việc tại VN nhưng ít nhất 20% cán bộ quản lý của công ty phải là người VN.

VIỄN THÔNG NHÂN NHƯỢNG HƠN SO VỚI BTA

Cho phép thành lập liên doanh đa số vốn nước ngoài để cung cấp dịch vụ viễn thông không gắn với hạ tầng mạng (phải thuê mạng do doanh nghiệp VN nắm quyền kiểm soát) và nới lỏng một chút về việc cung cấp dịch vụ qua biên giới để đổi lấy giữ lại hạn chế áp dụng cho viễn thông có gắn với hạ tầng mạng (chỉ các doanh nghiệp Nhà nước nắm đa số vốn mới đầu tư hạ tầng mạng, nước ngoài chỉ được góp vốn đến 49% và cũng chỉ được liên doanh với đối tác VN đã được cấp phép).

BTV