Người dân thôn Tân An, xã Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân) đang bức xúc trước việc Nhà nước chậm hỗ trợ tiền đất sản xuất ở khu vực mộ đất nung phát hiện từ đợt mưa lũ năm 2009. Không đất sản xuất, không tiền hỗ trợ, cuộc sống của họ gặp nhiều khó khăn.
Nhiều mộ bị hư hỏng nằm trên đất sản xuất bỏ hoang - Ảnh: P.NAM
KHU ĐẤT “2 TRONG 1”
Xã Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân) có 870ha đất sản xuất, trong đó thôn Tân An có 15ha và Tân Phú gần 30ha chuyên trồng lúa, sắn và mía (người dân gọi là xứ đồng Tân Lập). Ông Nguyễn Văn Thân, cán bộ địa chính xã Xuân Sơn Nam cho biết, toàn bộ diện tích trên được Nhà nước giao quyền cho người dân sử dụng 20 năm. Trong đợt mưa lũ năm 2009, đã bồi lấp hơn 5,3/15ha đất sản xuất tại thôn Tân An với độ dày 0,3-0,7m và một số diện tích ven sông Kỳ Lộ bị xói lở, trong đó gần 1ha thuộc khu mộ đất nung. Số diện tích bị bồi lấp nhẹ, người dân tự cải tạo để trồng sắn và mía, còn lại là trồng cỏ để chăn nuôi bò và chờ được hỗ trợ, đền bù của Nhà nước.
Cơn lũ lịch sử năm 2009 đã bào mòn một lớp đất mặt của xứ đồng Tân Lập và để lộ ra khu mộ đất nung. Để bảo vệ khu mộ, phục vụ cho việc khai quật, nghiên cứu, ngay sau khi phát hiện khu mộ này, các ngành chức năng và chính quyền địa phương đã vận động nhân dân có đất sản xuất tại đây ngừng canh tác. Hơn hai năm qua, chín hộ dân có đất sản xuất tại khu vực này từng ngày chờ Nhà nước hỗ trợ, đền bù vốn để ổn định cuộc sống. Ông Lê Mến Thương, Phó chủ tịch UBND xã Xuân Sơn Nam cho biết, thu nhập chủ yếu của người dân ở đây chủ yếu dựa vào cây mía, sắn trồng trên diện tích đất ở khu mộ. Nhưng đã qua hai mùa mưa lũ mà chưa ai được nhận tiền đền bù, hỗ trợ nên cuộc sống của họ gặp rất nhiều khó khăn.
Thôn Tân An có 120 hộ, trong đó có 54 hộ nghèo. Do có nhu cầu về đất sản xuất, người dân đã tự cải tạo 4,3ha để canh tác các loại cây hoa màu, còn gần 1ha của năm hộ phải bỏ hoang. Ông Trương Phước Thân, trưởng thôn Tân An cho biét, trong năm hộ trên có hộ ông Bùi Văn Thân thuộc diện hộ nghèo, mỗi hộ canh tác trên diện tích từ 850-2.000m2, còn lại khoảng 4.000m2 trồng cỏ do bị bồi lấp nặng. Ông Huỳnh Trọng Hà ở thôn Tân An than phiền, cha tôi có hơn gần 1.400m2 đất tại khu mộ này, hai năm nay Nhà nước không cho trồng sắn, mía nên thu nhập chỉ biết trông chờ vào mấy trăm nghìn đồng tiền chế độ chính sách, hiện cuộc sống đang gặp rất nhiều khó khăn.
MỘ HOANG TÀN, ĐẤT BỎ HOANG
Từ khi phát hiện khu mộ đất nung trên địa bàn, các ngành chức năng và chính quyền địa phương vận động người dân không sản xuất trên diện tích đất của khu mộ và chung tay bảo vệ thì bà con vui vẻ chấp hành nghiêm túc. Tuy nhiên, từ đó đến nay, khu mộ càng bị xâm hại nặng nề, nhiều mộ đã bị vỡ hoặc bị cát san bằng. Do sợ mất đất sản xuất, nhiều hộ tự ý trồng chuối bên trong, lâu ngày rễ, củ chuối ăn sâu, bám vào thành mộ, gây hư hỏng. Ông Trương Phước Thân, trưởng thôn Tân An than phiền: “Việc bảo vệ là vô cùng khó khăn vì khu mộ nằm gần mép nước sông Cái, chịu sự xâm thực và tác động xấu của con người, nhất là trẻ em chăn bò. Tuy địa phương đã nỗ lực cử người thường xuyên thăm nom và vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ, nhưng xem ra khó có thể giữ nguyên hiện trạng.
Trong khi khu mộ gần như bị lãng quên, còn người dân thì không có đất để sản xuất, nhiều người tỏ ra bức xúc vì phải sống trong tình cảnh… chờ đợi sự hỗ trợ của Nhà nước. Ông Huỳnh Trọng Hà bức xúc: “Chúng tôi đã phải chờ đợi quá lâu mà không thấy ngành chức năng trả lời có tiếp tục hay không trong việc nghiên cứu, kết luận về khu mộ để sớm có chính sách hỗ trợ, đền bù. Nếu quá chậm trễ, chúng tôi sẽ tái sản xuất trên khu đất này nhằm giải quyết cái ăn tại chỗ.
Bà Huỳnh Thị Hưng, Phó chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân cho biết, do nhu cầu cấp thiết về đất sản xuất của người dân, huyện đang đề nghị Sở VH-TT-DL sớm trả lời vấn đề này để người dân sớm ổn định cuộc sống và có ý thức bảo vệ khu mộ.
PHƯƠNG NAM
