Nguồn nguyên liệu phục vụ cho sản xuất chế biến giữ vai trò quan trọng và quyết định đến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp. Để chủ động được nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến và thị trường xuất khẩu, các doanh nghiệp tìm cho mình những giải pháp riêng nhằm đảm bảo sản xuất ổn định.
Chế biến thủy sản tại Công ty TNHH Nguyễn Hưng (TX Sông Cầu) - Ảnh: A.NGỌC
CHƯA CHỦ ĐỘNG NGUỒN NGUYÊN LIỆU
Tình trạng chung của các doanh nghiệp thu mua, chế biến thủy sản ở Phú Yên hiện nay, là khó khăn về nguồn nguyên liệu để chế biến hàng xuất khẩu. Ngư dân khai thác bán sản phẩm ngay trên biển, nên nguồn nguyên liệu thủy sản “chạy” sang các tỉnh bạn khá phổ biến. Sản xuất của ngành thủy sản còn mang tính mùa vụ, thời gian giáp vụ thường thiếu nguồn nguyên liệu, trong khi thời gian chính vụ thì xảy ra tình trạng thừa, đây là một thực trạng tồn tại đối với các doanh nghiệp chế biến thủy sản Phú Yên trong các năm qua.
Hơn nữa, ngư dân Phú Yên khai thác trên biển chia làm hai mùa rõ rệt. Vào mùa đánh bắt, các tàu tập trung khai thác vào một thời điểm dẫn đến tình trạng thu mua và sản xuất thủy sản vượt khả năng của các doanh nghiệp (cả về vốn thu mua, kho tàng, bến bãi, công nhân sản xuất, máy móc phục vụ). Vào mùa mưa bão, các tàu đánh bắt thủy sản lại không thể ra khơi nên việc thiếu nguyên liệu diễn ra khá phổ biến. Tình trạng này diễn ra như một quy luật tất yếu làm cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản bị lúng túng, không chủ động được nguồn nguyên liệu cho sản xuất. Điều này dẫn đến việc các nhà máy chế biến thủy sản sản xuất cầm chừng, công nhân chuyển sang công việc khác, làm ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp vào thời gian tiếp theo.
Ông Nguyễn Hưng Hòa, Giám đốc Công ty TNHH Nguyễn Hưng (TX Sông Cầu), cho biết: “Thị trường xuất khẩu sản phẩm thủy sản ngày càng trở nên khắt khe hơn bởi những rào cản kỹ thuật, đòi hỏi các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu phải quan tâm đến chất lượng sản phẩm. Công ty đang cung cấp cho hơn 30 khách hàng trong và ngoài nước, trong đó thị trường xuất khẩu chính là Hàn Quốc và A-rập Xê-út. Các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu trong tỉnh đang đứng trước một thực trạng khó khăn về nguồn nguyên liệu. Hiện nay, công ty phải nhập nguồn nguyên liệu từ các tỉnh khác mới đảm bảo sản xuất đúng thiết kế của nhà máy”.
TÌM HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHÙ HỢP
Việc ngư dân và thương lái sử dụng hóa chất bảo quản nguyên liệu thủy sản không đúng quy định đã làm sản phẩm hàng hóa không đảm bảo chất lượng xuất khẩu, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp và mất uy tín trên thương trường. Nguyên liệu trong nuôi trồng thủy sản bị dư lượng chất kháng sinh cao, do việc nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh phát triển một cách tự phát, nuôi thủy sản không tuân thủ mùa vụ, khi dịch bệnh xảy ra người nuôi phải sử dụng thuốc kháng sinh để khắc phục và điều trị cho vật nuôi. Hơn nữa, người nuôi thủy sản ít quan tâm đến chất lượng sản phẩm do mình làm ra. Bên cạnh đó, thiếu lao động có tay nghề cao cũng là một trăn trở đối với các doanh nghiệp chế biến thủy sản ở Phú Yên. Việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ các ngân hàng và việc giải ngân giúp các doanh nghiệp thực hiện thu mua nguyên liệu khi mùa vụ đến, cũng như đầu tư máy móc thiết bị, kho tàng để khắc phục khủng hoảng thừa nguyên liệu còn nhiều hạn chế.
Mỗi doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu đều có những giải pháp riêng và cụ thể nhằm khắc phục những khó khăn tồn tại. Theo ông Nguyễn Hưng Hòa, Giám đốc Công ty TNHH Nguyễn Hưng, vào mùa thiếu nguyên liệu, công ty tập trung cung ứng cho thị trường nội địa; nếu xuất khẩu thì cần tập trung cho các sản phẩm có giá trị lớn. Vào mùa chính vụ, công ty nâng cao năng lực thu mua, dự trữ nguyên liệu để bù đắp những lúc nguyên liệu khan hiếm, tạo điều kiện cho nhà máy hoạt động hiệu quả và công nhân có việc làm thường xuyên. Đồng thời, công ty cũng thu hút tuyển dụng và đào tạo đội ngũ lao động có tay nghề cao, có chính sách ưu đãi đối với đội ngũ công nhân có tay nghề, tạo điều kiện để họ gắn kết với doanh nghiệp.
Tại hội thảo chế biến, xuất khẩu thủy sản và những vấn đề đặt ra vừa được Sở Công thương tổ chức, nhiều đại biểu đã kiến nghị: Để các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Phú Yên chủ động được nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu, tỉnh cần tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng và công tác quản lý mua bán thủy sản ở các bến cảng. Cơ quan quản lý nhà nước cần quan tâm đến công tác quản lý chất lượng nguồn nguyên liệu trong khai thác, nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng và hóa chất trong bảo quản thủy sản đánh bắt. Các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh cần xét năng lực của các doanh nghiệp, có chính sách cho vay ưu đãi đối với từng doanh nghiệp, nhất là vốn vay để thu mua và dự trữ nguyên liệu vào mùa cao điểm. Ông Nguyễn Tri Phương, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên, cho biết: Để chủ động được nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu, nghề đánh bắt xa bờ phải phát triển một cách hợp lý, đảm bảo khai thác có hiệu quả kinh tế cao. Các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu cần đầu tư đổi mới công nghệ có định hướng, chiến lược phát triển phù hợp; xây dựng, quy hoạch vùng nuôi thủy sản tập trung gắn với nhà máy chế biến, có chính sách thu mua thủy sản hợp lý. Năng lực thú y thủy sản, quản lý, kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh đối với thủy sản nuôi, giám sát chất lượng nước và môi trường vùng nuôi cần được nâng cao. Các vùng nuôi trồng thủy sản bỏ hoang hoặc kém hiệu quả cần được phục hồi bằng cách phát triển đa dạng các mô hình nuôi, các đối tượng nuôi có giá trị.
ANH NGỌC – HƯƠNG XUÂN
