Những năm qua, kinh tế tập thể cả nước đã đạt được những kết quả tích cực, các mô hình hợp tác kiểu mới liên tục ra đời, mà nòng cốt là tổ hợp tác, hợp tác xã, làm thay đổi sự nhìn nhận của xã hội về kinh tế tập thể. Ông Đào Xuân Cần, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết:
Ông Đào Xuân Cần
Kinh tế tập thể với nhiều hình thức đa dạng, nòng cốt là HTX, dựa vào sở hữu tập thể, liên kết người lao động, các hộ sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thời gian qua, các loại hình tổ hợp tác mới được thành lập, đa dạng về hình thức tổ chức, quy mô và cách thức hoạt động, đã phát triển rộng trong các ngành, lĩnh vực và địa bàn khác nhau. Nhiều tổ hợp tác đã và đang có xu hướng phát triển thành các HTX. Các HTX cũ về cơ bản đã chuyển đổi xong, đang tiếp tục được củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Mặt khác, nhiều HTX mới được thành lập, đa dạng về đối tượng tham gia, lĩnh vực và địa bàn hoạt động. Số HTX hoạt động tốt, đem lại lợi ích cho xã viên và cộng đồng tăng lên. Có thể nói, năng lực của nhiều HTX được tăng cường, việc liên doanh, liên kết giữa các HTX tiếp tục được mở rộng dưới nhiều hình thức và phát huy hiệu quả…
* Bên cạnh những kết quả tích cực, kinh tế tập thể còn tồn tại những hạn chế, yếu kém nào?
- Trong quá trình phát triển, kinh tế tập thể đã gặp không ít khó khăn, thách thức. Nhiều nơi buông lỏng quản lý hoạt động của HTX, nơi khác thì can thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX. Vốn vẫn là vấn đề khó khăn nhất của HTX. Ngân hàng không cho vay vì sợ khó thu hồi khi nhiệm kỳ của các chủ nhiệm kết thúc. Một số HTX không có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả. Các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX quy mô còn nhỏ, tiềm lực kinh tế còn yếu, năng lực quản lý, trình độ cán bộ chưa cao...
Các cơ sở sản xuất kinh doanh trong khu vực kinh tế tập thể còn thiếu gắn bó với nhau; các hoạt động liên doanh, liên kết phát triển chậm, có xu hướng giảm. Công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn phát triển kinh tế tập thể đạt kết quả thấp; hoạt động tư vấn, hỗ trợ, dịch vụ của Liên minh HTX còn hạn hẹp, chưa đáp ứng nhu cầu...
* Trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, Liên minh HTX Việt Nam đã có những giải pháp gì để thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển, thưa ông?
- Liên minh HTX Việt Nam đã nỗ lực thực hiện tốt nhiều nhiệm vụ chính trị quan trọng như: tham mưu với Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách, hoàn thiện cơ chế đối với khu vực kinh tế tập thể nhằm thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển bền vững; đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động, phát triển HTX, xây dựng các mô hình tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX kiểu mới, nhân rộng những mô hình điển hình tiên tiến, phát triển kinh tế tập thể gắn với lợi ích cộng đồng. Liên minh HTX Việt Nam tăng cường các hoạt động tư vấn, hỗ trợ; Liên minh HTX các cấp gắn bó hơn, hỗ trợ tốt hơn, đáp ứng mọi nhu cầu đa dạng của các tổ chức thành viên.
* Ông đánh giá thế nào về vai trò, vị trí của kinh tế tập thể trong nền kinh tế?
- Kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân, là một trong những yếu tố bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường ở nước ta. Kinh tế tập thể là mô hình đặc biệt mang tính chất tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên. Bản chất của kinh tế tập thể là liên kết để phát triển.
Tuy nhiên, để kinh tế tập thể ngày càng phát triển cần được đầu tư vốn, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ vào sản xuất, kinh doanh, nhằm tạo ra những sản phẩm có tính cạnh tranh cao trên thị trường. Vì vậy, phát triển kinh tế tập thể không chỉ có ý nghĩa lớn đối với phát triển nền kinh tế quốc dân mà còn có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc.
* Ông cho biết vai trò của hệ thống Liên minh HTX các cấp trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung, phát triển kinh tế tập thể nói riêng?
- Trong bối cảnh mới, Liên minh HTX các tỉnh, thành phố giữ vai trò nòng cốt quan trọng để thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển. Các liên minh HTX tỉnh, thành phố cần phải luôn năng động, sáng tạo, chủ động hỗ trợ phát triển HTX, tham mưu với các cấp chính quyền để có những biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các HTX; đồng thời nghiên cứu, học tập kinh nghiệm thực tiễn để vận động thành lập và nhân rộng các mô hình HTX mới, bảo vệ quyền, lợi ích của các thành viên, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các HTX với nhau. Liên minh HTX các tỉnh, thành phố phải đi đầu trong việc xây dựng, phát triển kinh tế tập thể, khẳng định đường lối phát triển đúng đắn của kinh tế tập thể trong thực tiễn cuộc sống, thể hiện vai trò HTX trong nền kinh tế thị trường.
Liên minh HTX cần phải thay đổi phương thức hoạt động theo tính chất hội đặc thù, phát huy vai trò chỉ đạo, huy động mọi nguồn lực phát triển kinh tế tập thể. Liên minh HTX Việt Nam sẽ kiện toàn bộ máy, củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nâng cao hiệu quả mọi mặt hoạt động, nhằm góp phần thúc đẩy kinh tế tập thể ngày càng phát triển bền vững.
* Mục tiêu, định hướng và các giải pháp phát triển kinh tế tập thể trong thời kỳ mới như thế nào, thưa ông?
- Đối với khu vực kinh tế tập thể, cần củng cố và phát triển các tổ hợp tác đa dạng trong các lĩnh vực, ở mọi địa bàn có điều kiện. Các HTX có vốn và tài sản chung, có điều lệ, quy chế, hoạt động theo Luật Hợp tác xã. Cần tập trung rà soát, đánh giá, có giải pháp tổ chức lại, đổi mới, củng cố các HTX yếu kém. Các HTX phải tăng cường cơ sở vật chất, nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động, cung cấp các dịch vụ phục vụ sản xuất và đời sống của các thành viên và cộng đồng dân cư ở địa phương, mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh. Mặt khác, cần tăng cường tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, tạo điều kiện cho việc thành lập các HTX mới ở mọi ngành, lĩnh vực, địa bàn đồng thời khuyến khích phát triển HTX ở các lĩnh vực mới, như HTX nhà ở, HTX y tế, HTX môi trường, HTX cung cấp các dịch vụ xã hội…
Trong bối cảnh mới, cần xác định rõ HTX là những tổ chức kinh tế nòng cốt, mang tính xã hội cao. Tính kinh tế được thể hiện qua quá trình góp vốn kinh doanh như loại hình doanh nghiệp đặc thù. HTX cần hoạt động có hiệu quả, có lợi nhuận, thực hiện các nghĩa vụ với Nhà nước, có tích lũy để phát triển bền vững. Bản chất xã hội của HTX chính là việc tập hợp, liên kết, hỗ trợ lẫn nhau giữa những người thiếu vốn, thiếu năng lực, cùng nhau xây dựng HTX để quản lý, bình đẳng, tự chủ và phát triển.
* Xin cảm ơn ông!
LÊ THUẬN - (KTHTVN)
