Đối với nước ta nói chung, Phú Yên nói riêng, nông dân, nông nghiệp, nông thôn có vị trí và vai trò chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở để phát triển kinh tế - xã hội trong tiến trình CNH, HĐH đất nước. Thế nhưng khu vực nông nghiệp, nông thôn đang chịu nhiều thiệt thòi so với khu vực đô thị. Một trong những nguyên nhân là chưa được đầu tư đúng mức, thiếu những dự án lớn để có thể tạo đòn bẩy làm bật dậy tiềm năng, thế mạnh của kinh tế nông nghiệp, nông thôn.
Vực dậy khu vực này không chỉ xóa dần khoảng cách với thành thị mà còn bảo đảm an sinh xã hội, tạo thế vững chắc đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Do vậy, phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM) ra đời từ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân và nông thôn đang kỳ vọng đem lại một nông thôn giàu đẹp cho hàng triệu hộ nông dân.
Ngày 8/6, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chính thức phát động phong trào xây dựng NTM trên phạm vi của cả nước. Còn tại tỉnh ta, ngày 27/10, UBND tỉnh cũng đã phát động phong trào thi đua “Chung sức, chung lòng xây dựng nông thôn mới” với mục tiêu đến năm 2015 có 23 xã (25% số xã của tỉnh) đạt chuẩn NTM và đến năm 2020, con số này là 55 xã, chiếm 60% số xã của tỉnh.
Trước mắt, có 20 xã được chọn làm điểm đi tiên phong xây dựng NTM của tỉnh (mỗi huyện, thị có 2 xã, TP Tuy Hòa có 4 xã). Đây là những xã mà thời gian qua có sự phát triển mạnh về nhiều mặt và bước đầu đã đạt được một số tiêu chí nhất định về NTM, tiêu biểu cho bộ mặt nông thôn của các huyện, thị, thành phố trong tỉnh.
Tuy nhiên, trước yêu cầu xây dựng NTM theo 19 tiêu chí do Trung ương quy định thì trước tiên các xã phải lập đồ án quy hoạch. Theo sổ tay hướng dẫn xây dựng NTM của Bộ NN&PTNT, quy hoạch gồm 3 nội dung chủ yếu: một là quy hoạch xây dựng mạng lưới điểm dân cư nông thôn và phân vùng sản xuất nông nghiệp (gọi chung là quy hoạch chung nông thôn mới); hai là quy hoạch chi tiết xây dựng trung tâm cụm xã, điểm dân cư nông thôn tập trung, ba là quy hoạch chi tiết hệ thống thủy lợi và giao thông nội đồng. Các đồ án quy hoạch xây dựng NTM cấp xã phải thể hiện được các nội dung: quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất hàng hóa; quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội - môi trường; quy hoạch phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có theo hướng văn minh, bảo tồn bản sắc văn hóa, phù hợp với không gian, yêu cầu kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và sản xuất của từng vùng kinh tế, sinh thái và dân tộc; trong đó quy hoạch hạ tầng kinh tế - xã hội phải gắn kết với quy hoạch vùng, huyện, tỉnh và ngành.
Dù quy hoạch thế nào cũng phải hướng đến cái đích cuối cùng là nâng cao thu nhập để người dân có cuộc sống tốt hơn, có môi trường nông thôn lành mạnh cả về văn hóa, tinh thần.
Thực tế ở những xã được triển khai xây dựng NTM của các tỉnh, thành trong nước cho thấy, nguồn vốn đầu tư hầu như tập trung cho xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật mà chưa quan tâm đầu tư đúng mức cho những dự án phát triển kinh tế. Khi sản xuất chưa phát triển, lao động thiếu việc làm, lợi nhuận trên một đơn vị diện tích thấp, năng suất lao động kém, người nông dân chưa có thu nhập cao, bữa ăn hằng ngày chưa được cải thiện đáng kể thì không thể nói đã đạt mục tiêu xây dựng NTM.
Xây dựng NTM là sự nghiệp của toàn Ðảng, toàn dân mà cư dân nông thôn là chủ thể. Ðầu tư xây dựng NTM không nên và không chỉ nặng về xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng mà cần tập trung cho sản xuất nông nghiệp và phát triển ngành nghề, đào tạo nghề phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp và hiện đại hóa nông thôn. Khi năng suất lao động tăng cao, giá trị hàng nông sản tăng, nông dân giàu lên, các ngành nghề phát triển thì sẽ tạo ra các điều kiện tốt cho xây dựng NTM.
Cần nhận thức rằng, đây là một sự nghiệp lâu dài, một cuộc cách mạng, đổi mới toàn diện, liên tục đối với nông nghiệp, nông thôn, nông dân đòi hỏi sự nỗ lực và liên kết của nhiều ngành, nhiều cấp, đặc biệt là sự đóng góp của các nhà khoa học để giúp các địa phương sớm hoàn thành công tác quy hoạch, nhất là quy hoạch về phát triển sản xuất. Hy vọng những bài học kinh nghiệm đó sẽ giúp cho quá trình xây dựng NTM của tỉnh ta đúng hướng, đưa nông thôn tiến nhanh, vững chắc.
NGUYÊN TRƯỜNG
