Nhiều năm qua, Phú Yên là tỉnh “sạch” về dịch cúm gia cầm, nhờ có sự phối hợp chặt chẽ từ các ban, ngành đến người chăn nuôi, từ công tác kiểm soát dịch đến tiêm phòng… Tuy nhiên, để kết quả này tiếp tục được duy trì, các ngành chức năng cần quan tâm hơn nữa công tác kiểm soát giết mổ, mua bán động vật, sản phẩm động vật trong mùa “khan” vắc xin như hiện nay.
Cảnh giết mổ gia cầm tại chợ TP Tuy Hòa - Ảnh: T.HƯƠNG
Bà Đỗ Thị Đậu, Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y cho biết, vi rút H5N1 trên gà đã chuyển sang chủng mới, loại vắc xin tiêm phòng hiện nay không còn hiệu quả. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tạm thời đình chỉ việc bắt buộc tiêm phòng vắc xin cúm gia cầm cho gà, để đợi vắc xin mới phù hợp, hiệu quả hơn. Do đó, thời điểm này hầu hết đàn gia cầm đã hết miễn dịch với vi rút cúm gia cầm, các địa phương cần chú ý chăn nuôi gia cầm theo phương pháp an toàn sinh học để phòng dịch.
Ở khu hàng mua bán gia cầm tại chợ Tuy Hòa, hàng chục ô hàng bày la liệt gà, vịt sống trên lòng đường Ngô Quyền (phường 4, TP Tuy Hòa), ngay trong khu dân cư sinh sống. Chị chủ hàng tên Lan cho hay, số gà vịt này chị mua trực tiếp từ các cơ sở nuôi ở huyện Phú Hòa, sau đó chia nhỏ, vận chuyển bằng xe máy về TP Tuy Hòa. Có khi, chị a lô cho nhà lò (người chăn nuôi hoặc các tiểu thương mua gom từ các hộ nuôi nhỏ, lẻ) mang gà đến tận chợ. Cách vận chuyển thường gặp của những người buôn này là cho khoảng trăm con gà, vịt vào 2 giỏ buộc sau xe máy.
Chỉ cần một cuộc điện thoại, chừng vài phút trao đổi về loại gà, nguồn gốc, mà chủ yếu xoay quanh việc ngả giá, mặc cả cho thuận mua, vừa bán thì cuộc “hội thương” đã xong, trong khi đó, chẳng bên nào quan tâm đến gia cầm đã được kiểm soát, an toàn dịch bệnh hay chưa…
Không kém phần nhộn nhịp, dọc lối vào chợ Tân Hiệp (phường 2, TP Tuy Hòa), hơn chục hàng gia cầm sống được bày la liệt ngay dưới nền đất. Chị chủ hàng gà đang hì hục nhét cám vào miệng con gà nhằm tăng thêm trọng lượng cho chúng khi bán đến tay người mua. Tình trạng buôn bán gia cầm sống chưa qua kiểm soát không chỉ xảy ra ở các chợ TP Tuy Hòa mà tại các chợ quê như chợ Quy Hậu (Hòa Trị), Phong Niên (Hòa Thắng)… cũng diễn ra tương tự.
Khi chúng tôi vừa chọn mua xong một đôi vịt thì một người đàn ông ngồi trên ghế nhựa cạnh bên vồn vã tiến lại mời chào giết mổ tại chỗ với giá 8.000 đồng/con. Vừa đồng ý, người đàn ông đưa tay xách hai con vịt, dẫn tôi đi băng qua một lối đi tối, rộng chưa đầy 1m vào khu “trại” giết mổ gia cầm nằm cặp lưng một ngôi nhà. Ném phịch hai con vịt xuống nền xi măng nhầy nhụa nước thải hòa với lông, phân, tiết, lòng ruột… bảo: “Mổ cho chị này” rồi phăng phăng đi ra ngoài.
Gọi là “trại”, nhưng khu vực giết mổ này chỉ rộng hơn chục mét vuông, lợp tôn sơ sài, vì lâu ngày nên các vách tường, mái tôn đều trở nên đen đúa. Giữa khu trại có một giếng nước được dùng để phục vụ cho việc làm gà, vịt. Mọi công đoạn giết mổ đều diễn ra trên sàn xi măng nhớp nháp, bên cạnh 3 lò củi nấu nước nhúng gia cầm trước khi làm lông. Khu vực này bốc mùi hôi thối do mọi thứ chất thải đều được dồn xuống cống rãnh ngay cạnh... Theo một người trong nhóm chuyên giết mổ gia cầm tại đây, bình thường mỗi ngày nơi đây mổ khoảng 50-70 con gà, vịt, còn các ngày nghỉ, dịp lễ thì tăng lên gấp đôi và đặc biệt là tại điểm giết mổ này rất hiếm khi có cán bộ kiểm dịch “xuất hiện” để kiểm soát dịch bệnh. Ông Nguyễn Chí Xanh, Phó Ban Quản lý chợ Tuy Hòa cho biết, từ đầu năm đến nay đã có bốn đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra các mặt hàng được bày bán tại chợ. Tuy nhiên, khu vực giết mổ gia cầm thì hầu như bị bỏ ngỏ.
Chi cục Thú y Phú Yên cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh chỉ có hai điểm tập trung giết mổ gia cầm là khu giết mổ vịt đông lạnh ở huyện Đông Hòa và khu giết mổ của gần chục hộ dân ở xã Hòa An, huyện Phú Hòa. Mỗi ngày, cán bộ thú y đều đến các điểm này để kiểm dịch, còn công tác kiểm dịch tại các chợ trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn bởi việc giết mổ tại các địa điểm này không có thời gian cố định mà chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu của người tiêu dùng.
Hiện một số tỉnh vẫn xuất hiện dịch cúm gia cầm như Quảng Ngãi, Thái Bình, Quảng Trị... Phú Yên đang vào mùa mưa, độ ẩm cao là điều kiện thuận lợi, dễ gây nên một số bệnh trên đàn gia cầm, đặc biệt là cúm gia cầm. Với tình trạng mua bán, giết mổ gia cầm tràn lan ở nhiều địa phương như hiện nay, dịch bệnh dễ bùng phát và có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
THỦY TIÊN
