Trung bình mỗi ngày một sõng một ngư dân thả bống có thể đánh bắt được 50kg cá giò, cá dìa, thu nhập hơn 350.000 đồng.
Anh Võ Văn Sang và chiếc sõng “trúng” cá giò về bến. Những chiếc bống nhỏ trên sõng đã mang về thu nhập khá cho ngư dân Phước Đồng (An Hải, Tuy An) - Ảnh: K.DUY
Ngư dân ở làng biển Phước Đồng (xã An Hải, huyện Tuy An) mới “làm quen” với nghề thả bống cá giò, cá dìa trong năm 2006 này. Ông Ngô Văn Yêm, Phó Chủ tịch UBND xã An Hải, người rất rành về thôn Phước Đồng, cho biết: “Kể từ khi Công ty TNHH liên doanh An Hải nuôi cá ở vùng biển gần Lao Mái Nhà, những nhân viên của công ty phát hiện cá giò, cá dìa thường tập trung rất nhiều trong khu vực này để ăn thức ăn rơi vãi từ các lồng cá bớp, cá hồng Mỹ. Anh em thả bống thử và bắt được cá giò, cá dìa rất khá. Tin đó lan ra, bây giờ cả thôn Phước Đồng này có khoảng 40 người tham gia thả bống trên biển”.
Bống là một loại bẫy cá có chức năng tương tự như lờ thả cá ở đồng ruộng. Theo ông Yêm, bống thả trên biển trước đây của dân An Hải thường rất lớn, một thuyền chỉ chở được một cái mà thôi. Nhưng bống đánh cá giò, cá dìa thì nhỏ hơn rất nhiều, có hình gần giống trái tim, được bện bằng cật mò o. Bên hông bống có một cái toi – ngõ duy nhất để cá chui vào. Người ta dùng một thứ mồi tổng hợp gồm cá tạp xay nhỏ, trộn với bột mì và cám, trát một vốc nhỏ vào toi bống để nhử cá đến ăn. Trong lòng bống bỏ một viên gạch ống để có thể làm chìm bống xuống biển. Trên mặt bống nối một đoạn dây cước dài khoảng 13-15 sải tay, bên trên nối với một phao xốp lớn bằng cổ chân.
Một người với một sõng nhỏ cùng lúc có thể thả một xâu bống 10-15 cái hoặc nhiều hơn nữa. Anh Võ Văn Sang, một ngư dân thả bống ở làng biển Phước Đồng cho biết: “Thả bống cá giò, cá dìa nói chung rất nhàn. Cứ bơi sõng ra khoảng 500m đến 1 cây số là có thể thả bống được. Thả gần bờ thì cũng có nhưng sản lượng không nhiều bằng. Bống thả xong thì tụi tôi ngồi... tán gẫu, cứ khoảng 2 giờ là có thể “thu hoạch” một lần”. Theo các ngư dân thả bống đánh cá giò, một sõng với khoảng 12-15 bống ngày trúng mánh đạt tới cả 100kg cá, còn không thì cũng có 30-40kg. Nếu cá nhiều, sõng sẽ vào bờ ngày hai lần, còn ít thì các ngư dân mang theo cơm ăn luôn trên biển, cứ khoảng 7 giờ sáng ra biển, khoảng 3-4 giờ chiều “về bến”, không lo hiểm nguy như những nghề đánh bắt khác trên biển.
Điều đáng kể hơn cả là thu nhập của ngư dân đánh bắt cá giò, cá dìa bằng thả bống rất khá. Theo bà Nguyễn Thị Hai, một trong những đại lý thu mua cá giò, cá dìa ở thôn Phước Đồng, thì mỗi ngày riêng đại lý của bà thu mua trung bình khoảng 1 tấn cá. Mức giá thu mua có linh động, tùy theo cỡ cá nhỏ lớn mà được phân loại mua từ 7.500 – 14.000 đồng/kg. Nếu cứ tính bình quân mỗi sõng một ngày thả bống kiếm được 50kg cá giò loại “bét” nhất thì thu nhập cũng đã trên 350.000 đồng, mỗi tháng nếu trời yên biển lặng thì thu cả chục triệu bạc! Đáng nói hơn nữa là chi phí cho một “chuyến biển” bằng bống không đáng kể. Không cần thuyền máy dầu, chỉ cần sõng bơi là ngư dân đến được nơi thả bống. Mỗi chiếc bống giá chỉ 10.000 đồng, hơn một tháng phải thay mới một lần (vì khi bống đã đóng hàu, mò o cũ thì cá “kỵ” không vô nữa), thức ăn thì mỗi kg khoảng 3.000 đồng, một bống ngày cá ăn nhiều nhất thì cũng chỉ tốn chừng 3kg mồi.
Cá giò Phú Yên không chỉ bán ở các nhà hàng trong tỉnh, mà còn được các đại lý ướp đá chở lên tận Gia Lai, Đắk Lắk... với mức giá bán cao hơn. Theo các ngư dân, cá giò nếu đem nướng thì rất... bắt rượu, hoặc nấu canh chua thì ngon không thua cá bớp, cá lạt là bao.
Thu nhập khá, nhàn hạ thế nhưng đa số ngư dân thả bống đánh cá giò trên biển ở Phước Đồng cho biết họ sắp... nghỉ nghề này. Lý do? Kể từ tháng 10 âm lịch kéo dài đến tháng 2, tháng ba năm sau họ chuyển sang chong mành tôm hùm. Nghề này còn... nhàn hơn và thu nhập “đã đời” hơn. Ông Phạm Ngọc Thơm, cựu trưởng thôn Phước Đồng, cho biết: “Chong tôm hùm mà trúng thì không làm nghề gì giàu bằng. Trung bình mỗi thuyền sau một vụ chong mành thì kiếm cũng trên dưới 100 triệu đồng”.
NGUYỄN QUỐC KHƯƠNG
