Nhiều hợp tác xã khai thác thủy sản trên địa bàn Phú Yên đang gặp nhiều khó khăn, do làm ăn không hiệu quả. Để các hợp tác xã phát triển bền vững, rất cần sự “trợ sức” từ các ngành, cấp.
Xã viên một HTX nghề cá ở TP Tuy Hòa đang khai thác cá ngừ. - Ảnh: H.DUY
Trước đây, Phú Yên có hàng chục Hợp tác xã (HTX) chuyên nghề đóng tàu, khai thác thủy hải sản với số lượng từ 2-3 tàu, nhiều HTX có từ 5-7 tàu, làm ăn tương đối hiệu quả, có mối quan hệ sâu rộng với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Tuy nhiên, từ năm 2008 đến nay, nhiều HTX làm ăn không hiệu quả, khả năng hoạch toán yếu kém dẫn đến làm ăn thua lỗ kéo dài. Ngoài ra, do ảnh hưởng cuộc khủng hoảng kinh tế khiến nhiều đơn đặt hàng bị đối tác đơn phương hủy bỏ nên khiến nhiều HTX khai thác thủy sản không có nguồn thu trả lãi ngân hàng. Kể từ lúc đó, các HTX lần lượt ngừng hoạt động, buộc phải giải thể hoặc tồn tại trên danh nghĩa. Một số HTX còn hoạt động thì chuyển từ khai thác xa bờ sang làm dịch vụ chế biến thủy sản, hoạt động cầm chừng theo mùa vụ. Có thể nói, việc nhiều HTX thủy sản giải thể là một thực tế đáng buồn đối với khu vực kinh tế tập thể bởi từ lâu, các HTX khai thác thủy sản tập hợp được một lực lượng đông đảo xã viên là ngư dân có kinh nghiệm, trong nghề biển, biết được những ngư trường dồi dào thủy sản.
Hiện tại việc khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn do thời tiết diễn biến bất thường, nguồn lợi thủy sản giảm, một số ngư dân bị tàu nước ngoài bắt giữ, phải trả tiền phạt, bị tịch thu phương tiện hành nghề trị giá hàng trăm triệu đồng nên dẫn đến khánh kiệt, không còn nguồn vốn tái đầu tư. Một số người rao bán tàu, bỏ biển lên bờ làm nghề khác. Trong khi đó, các tổ, đội sản xuất trên biển chỉ mới phát huy hiệu quả, mối liên kết còn tương đối lỏng lẻo. Do vậy, để nghề cá phát triển bền vững, ngư dân yên tâm bám biển cần tập hợp ngư dân đơn lẻ lại để thành lập HTX khai thác thủy sản tại những khu vực có điều kiện về bến bãi, có ngư trường lớn.
Để HTX thủy sản phát triển bền vững, bên cạnh việc phát triển lượng tàu thuyền đánh bắt, HTX cần chú trọng đầu tư mua sắm trang thiết bị tiên tiến như thiết bị hàng hải, ngư lưới cụ, máy thông tin liên lạc sóng tầm xa có tích hợp thiết bị định vị vệ tinh... Các HTX cần thường xuyên điều tra nguồn lợi thủy sản tại các ngư trường, tổ chức khai thác thủy sản thành một chuỗi khép kín từ khai thác, vận chuyển, chế biến đến việc tìm thị trường xuất khẩu. Đồng thời, liên kết với các doanh nghiệp thủy sản hỗ trợ các đội tàu thuộc HTX về thu mua, chế biến hải sản ngay trên biển, cung cấp thức ăn, nước uống bằng hoặc cao hơn một chút so với giá bán trong đất liền... Ngoài ra, các HTX cần liên kết với nhau trong việc hỗ trợ, chia sẻ trang thiết bị, trao đổi kinh nghiệm đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, thông tin giá cả thị trường.
Cùng với đó, Nhà nước cần quan tâm hỗ trợ các đội tàu khai thác thủy sản xa bờ của HTX tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi để đóng tàu lớn, mua bảo hiểm tàu, bảo hiểm tai nạn để ngư dân có thể yên tâm đánh bắt lâu ngày trên biển. Bên cạnh việc phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, cần lập quỹ hỗ trợ nuôi trồng thủy sản, hỗ trợ gia cảnh, hỗ trợ vốn để tàu của ngư dân bị nước ngoài bắt, giam giữ, tịch thu phương tiện được mua mới phương tiện đánh bắt nếu tàu đó không vi phạm các quy định pháp luật về thủy sản của nước ta lẫn nước bạn. Ngoài ra, cần phải đưa các tàu của HTX khai thác thủy sản vào diện được hỗ trợ dầu để HTX có thêm nguồn vốn tái đầu tư. Ngoài ra, thông qua Liên minh HTX tỉnh, các cấp, ngành cần đẩy mạnh việc thực hiện chính sách khuyến công, khuyến ngư, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ chủ chốt các HTX khai thác thủy sản phát triển dịch vụ theo thị trường, công tác kiểm toán cũng như động viên tinh thần xã viên để họ an tâm bám biển, khai thác hiệu quả nhằm khẳng định chủ quyền biển của nước ta.
TRẦN QUỐC VỸ
