Lãi suất tiền đồng (VND) ở mức 18-23%/tháng, trong khi lãi suất USD dưới 10%, khiến nhu cầu vay USD của các thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh tăng mạnh trong thời gian qua. Cơ quan quản lý lo ngại, tín dụng ngoại tệ tăng trưởng “nóng” sẽ gây áp lực lên tỉ giá và tính thanh khoản khi các món vay đến kỳ đáo hạn.
Khách hàng làm thủ tục vay vốn tại một ngân hàng ở TP Tuy Hòa - Ảnh: N.QUANG
Thống kê của Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Phú Yên cho thấy, tăng trưởng tín dụng ngoại tệ trên địa bàn tỉnh (chủ yếu USD) đạt trên 1.000 tỉ đồng, tăng khoảng 160% so với đầu năm, trong khi tăng trưởng tín dụng nội tệ (VND) chỉ 9%. Nguyên nhân là do lãi suất cho vay VND tại các ngân hàng hiện trên 18%/năm, trong khi lãi suất cho vay USD chỉ 6-8%/năm, nên nhiều doanh nghiệp chọn vay USD để giảm chi phí đầu vào trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Trao đổi với Báo Phú Yên, nhiều doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn tỉnh cho biết, lợi nhuận trên tổng vốn đầu tư cao lắm cũng chỉ ở mức 23%/năm, trong khi lãi suất vay VND ở mức cao, nên doanh nghiệp chọn giải pháp “gõ cửa” ngân hàng vay USD. Giám đốc một doanh nghiệp chế biến thủy sản ở TP Tuy Hòa (xin giấu tên) tiết lộ: Chênh lệch giá giữa mua vào và bán ra 1USD tại các ngân hàng chỉ vài trăm đồng, cộng với lãi suất chỉ khoảng 8%/năm, nên tôi tìm mọi cách vay bằng được USD, sau đó bán lại cho ngân hàng để lấy VND phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Sau khi xuất hàng cho đối tác nước ngoài và thu về USD, tôi sẽ hoàn trả vốn cho ngân hàng bằng USD. Với cách làm này đã giảm được một khoản chi phí đáng kể.
Các chuyên gia ngân hàng phân tích: Có ba dạng doanh nghiệp vay USD: Thứ nhất là doanh nghiệp xuất nhập khẩu có nhu cầu vay ngoại tệ thật sự và có nguồn thu để trả nợ; thứ hai là doanh nghiệp không hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu nhưng cũng vay USD vì lãi suất thấp và thứ ba là doanh nghiệp được “gợi ý” vay ngoại tệ khi ngân hàng thắt chặt cho vay tiền đồng mà không đang “khát” vốn cho nhu cầu sản xuất, kinh doanh.
Trong khi tín dụng ngoại tệ tăng cao, thì huy động ngoại tệ và vàng tại các ngân hàng lại giảm. Báo cáo của Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Phú Yên cho biết, hiện huy động ngoại tệ và vàng của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh quy đổi ra VND đạt gần 1.000 tỉ đồng, giảm 10 tỉ đồng so với đầu năm. Điều này chứng tỏ, chênh lệch lãi suất huy động VND và USD đã làm cho việc huy động USD của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh trở nên khó khăn. Ông Trần Kim Hiếu, Phó giám đốc Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương (Vietinbank) tại Phú Yên thừa nhận, việc huy động USD từ dân cư đang rất khó, vì lãi suất trần theo quy định của Ngân hàng Nhà nước tối đa 2%/năm, trong khi lãi suất huy động VND trên 10%/năm. Không riêng gì Vietinbank, nhiều ngân hàng thương mại trên địa bàn Phú Yên cũng lâm vào tình cảnh khó huy động vốn bằng ngoại tệ. Đại diện Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương (Vietcombank) tại Phú Yên cho biết, huy động USD giảm so với cuối năm 2010, do ngân hàng không thể “vượt rào” trần lãi suất. Để đáp ứng nhu cầu vay vốn của các thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh, Vietcombank Việt Nam phải điều chuyển vốn cho chi nhánh.
Huy động khó, nhu cầu vay lại cao, dẫn đến những lo ngại về thanh khoản USD trong tương lai và gây áp lực lên tỉ giá, là điều mà nhiều ngân hàng đang lo lắng. Mặc dù các ngân hàng có thể trông cậy vào khả năng điều phối nguồn ngoại tệ của hệ thống ngân hàng mình khi cần thiết, nhưng các ngân hàng khẳng định, những tháng còn lại của năm 2011 sẽ dè dặt hơn trước các nhu cầu vay USD của các thành phần kinh tế.
Theo Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tại Phú Yên, tín dụng ngoại tệ trên địa bàn tỉnh tăng chủ yếu là do nhu cầu nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… của các doanh nghiệp. Khi nguồn vốn này được hướng đến sản xuất thì không phải lo lắng. Tuy nhiên, khi tăng trưởng tín dụng ngoại tệ mạnh sẽ nảy sinh căng thẳng ở những thời điểm áp lực trả nợ lên cao. Do đó, từ nay đến cuối năm, Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi hoạt động ngoại hối trên địa bàn một cách chặt chẽ, yêu cầu các ngân hàng khi giải quyết nhu cầu vay ngoại tệ cần làm đúng các quy định về đối tượng vay, nguồn trả nợ.
NGUYỄN QUANG
