Mới đây, UBND tỉnh đã thành lập Tổ công tác liên ngành kiểm tra, đánh giá lại toàn bộ Dự án Sửa chữa, nâng cấp công trình cấp nước xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh. Qua đó, tổ phát hiện nhiều thiếu sót và đề xuất các giải pháp khắc phục.

Sửa chữa, khắc phục đường ống công trình cấp nước xã Ea Lâm - Ảnh: P.NAM

 

SỬA CHỮA, NÂNG CẤP NHIỀU LẦN VẪN KHÔNG HIỆU QUẢ

Năm 1999 hệ thống cấp nước sinh hoạt xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh có công suất 75m3/ngày đêm, cấp nước sinh hoạt cho 1.500 người dân được đưa vào sử dụng. Đến giai đoạn 2005-2006 công trình được nâng cấp và mở rộng bằng trạm bơm có công suất từ 86-108m3/ngày đêm, tổng mức đầu tư hơn 1,2 tỉ đồng, phục vụ cấp nước cho từ 1.660-2.000 người. Tuy nhiên, do công trình không đảm bảo chất lượng và hiệu quả mang lại, nên năm 2008 UBND tỉnh đã cho phép chủ đầu tư lập thủ tục đầu tư dự án với tên gọi: Xử lý nước sinh hoạt nông thôn xã Ea Lâm. Trên cơ sở được UBND tỉnh phê duyệt công trình cấp nước xã Ea Lâm, được nâng cấp với quy mô đạt công suất 200m3/ngày đêm, đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho 427 hộ dân trong xã (2.400 người) tại thời điểm và khoảng 3.000 người vào năm 2023. Đến năm 2010, công trình tiếp tục khắc phục sửa chữa và đầu tư mở rộng mạng, với giá trị thực hiện hơn 755 triệu đồng.

Tuy nhiên, sau nhiều lần đầu tư nâng cấp, sửa chữa, công trình vẫn không mang lại hiệu quả như mong muốn. Theo Sở NN-PTNT, việc lắp đặt hố van, trụ vòi, đồng hồ cho 527 hộ dân vẫn chưa thực hiện, mà chỉ được lắp tạm trụ vòi để cấp nước. Hiện nay đã đấu nối cấp nước cho 438 hộ/527 hộ, nhưng phần lớn người dân không sử dụng nguồn nước này để ăn uống, mà chỉ để tắm giặt. Đó là chưa nói đến một số khu vực không có nước, hay lượng nước thất thoát lớn. Kết quả kiểm tra của Tổ kiểm tra liên ngành mới đây cho thấy, khi mở toàn hệ thống mạng (không điều tiết), công trình không đảm bảo cung cấp nước cho tất cả các buôn. Điển hình như các hộ dân nằm bên trái đường đi buôn Bưng B và 40 hộ ở buôn Bai không có nước, một số hộ nằm cuối buôn Bưng B có nước nhưng quá yếu. Các trụ vòi cấp nước chưa được gia cố ổn định, vị trí lắp đặt chưa hợp lý, không ít vòi bị gãy, hầu hết các van trụ vòi bị hỏng, hoặc không còn tồn tại.

Theo phản ánh của người dân địa phương, họ hoàn toàn không biết thời gian cấp nước để sử dụng, một số hộ ở buôn Bưng B 2-3 ngày mới được cấp nước một lần. Hiện vẫn còn tình trạng nguồn nước cuối tuyến bị đục và chỉ trong lại khi xả trong thời gian dài.

NHIỀU TỒN TẠI, SAI XÓT

Tại kết quả kiểm tra, đánh giá toàn bộ Dự án Sửa chữa, nâng cấp công trình cấp nước xã Ea Lâm của Tổ công tác liên ngành thuộc UBND tỉnh do ông Lê Chí Trọng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT làm tổ trưởng cho thấy, ngoài những thiếu sót trong quá trình nâng cấp, sửa chữa, chủ đầu tư còn không tuân thủ quy trình vận hành theo hồ sơ thiết kế được duyệt; không sử dụng hệ thống máy bơm và tủ biến tần để tăng khả năng cấp nước, mà xả từ đài nước để cấp trực tiếp; không vận hành hệ thống và máy bơm từ 15-20giờ/ngày đêm theo thiết kế, mà chỉ hoạt động 12giờ/ngày đêm, dẫn đến thiếu nước. Mặt khác, trong quá trình sửa chữa, nâng cấp công trình giai đoạn 2008-2009, đã đầu tư các hạng mục tại hồ Ea Lâm 2 để bổ sung nguồn nước, nhưng không mang lại kết quả. UBND huyện Sông Hinh thiếu kiểm tra, đôn đốc các ngành liên quan và xã Ea Lâm trong việc làm sạch, nạo vét hồ Ea Lâm 1. Bên cạnh đó, trong khi nhà thầu không thực hiện đầy đủ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, nhưng chủ đầu tư vẫn tiến hành nghiệm thu, thanh toán. Hậu quả công trình không đảm bảo cấp nước, dẫn đến phải tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng và khắc phục sửa chữa vào năm 2010. Việc đơn vị tư vấn tính toán công suất cấp nước của hệ thống đến năm 2023 với định mức 60lít/người/ngày đêm là không phù hợp với TCVN 33-2006 được Bộ Xây dựng ban hành. Vì theo tiêu chuẩn đến năm 2020, định mức cấp nước cho mỗi người dân là 100lít/người/ngày đêm. Chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu thiết bị không đúng với hình thức lựa chọn nhà thầu đã được UBND tỉnh phê duyệt; điều chỉnh và thanh toán cho nhà thầu chi phí lập Báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng công trình tăng gần 2,5 triệu đồng là không đúng quy định; chưa tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng theo sự chỉ đạo của UBND tỉnh, mà đã xác định phần khối lượng cần sửa chữa, thay thế, hay chỉ phê duyệt phạm vi khảo sát, đánh giá hiện trạng, khắc phục sửa chữa đối với các tuyến ống đã được đầu tư từ năm 2006 trở về trước, mà không khảo sát, đánh giá hiện trạng toàn bộ hệ thống là không đúng trình tự và nội dung của đề cương; không kiểm tra, đánh giá năng lực, kinh nghiệm nhà thầu theo quy định, dẫn đến nhà thầu được chỉ định là Công ty TNHH Tư vấn đầu tư và Xây dựng Tiến Phát không đủ năng lực thực hiện, phải liên doanh với Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư và Xây dựng 579; trong quá trình khảo sát, đánh giá hiện trạng, khắc phục sửa chữa theo chỉ đạo của UBND tỉnh vào tháng 3/2010, đã tự ý đầu tư hơn 1.000m ống cấp nước… Do vậy, hồ sơ khảo sát, đánh giá hiện trạng, khắc phục sửa chữa công trình chưa đủ điều kiện để cập nhật vào Báo cáo kinh tế kỹ thuật điều chỉnh, trình cấp có thẩm quyền thẩm định phê duyệt.

Một số hộ ở cuối nguồn không có nước để sử dụng - Ảnh: P.NAM

 

GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC

Qua kiểm tra, đánh giá chất lượng, hiệu quả công trình, Tổ công tác đã đưa ra nhiều giải pháp đề xuất khắc phục như, cho phép chủ đầu tư thuê đơn vị tư vấn có đủ năng lực để tính toán, kiểm tra lại áp lực cấp nước trên toàn hệ thống mạng, cho phép lắp đặt đồng hồ tổng tại các vị trí nhánh rẽ cấp nước cho các buôn. Vấn đề này đã được chủ đầu tư và các đơn vị liên quan ký cam kết, chịu trách nhiệm trước pháp luật, UBND tỉnh, Sở NN - PTNT về khối lượng, chất lượng khắc phục sửa chữa, mở rộng mạng cấp nước mà nhà thầu đã thực hiện; chịu trách nhiệm thay thế, sửa chữa các tuyến ống thi công mới cho đến cuối năm 2012. Vì vậy, kiến nghị UBND tỉnh cho phép chủ đầu tư cập nhật phần khối lượng khắc phục sửa chữa, cũng như đầu tư mở rộng mạng cấp nước vào hồ sơ Báo cáo kinh tế kỹ thuật điều chỉnh để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với chủ đầu tư, cần tổ chức kiểm điểm các cá nhân có liên quan trong đầu tư sửa chữa nâng cấp công trình năm 2009, khảo sát đánh giá hiện trạng và khắc phục sửa chữa năm 2010; về công tác quản lý, khai thác, vận hành và khắc phục hư hỏng, điều tiết cấp nước cho người dân; vì sao chưa thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh; thu hồi nộp ngân sách gần 2,5 triệu đồng chi phí lập Báo cáo kinh tế kỹ thuật; phối hợp với UBND huyện Sông Hinh và xã Ea Lâm khắc phục các sự cố công trình, tuyên truyền, vận động nhân dân bảo vệ, gìn giữ công trình và sử dụng nước hợp lý…

Về phía huyện Sông Hinh, sớm hoàn thành công tác vệ sinh môi trường, nạo vét hồ Ea Lâm 1; có kế hoạch tiếp nhận, quản lý, vận hành công trình; đầu tư hoàn thiện việc lắp đặt hố van, trụ vòi, đồng hồ sau khi bàn giao; chỉ đạo UBND xã Ea Lâm khôi phục đường xuống hồ Ea Lâm 1, đồng thời khẩn trương hoàn tất các thủ tục để triển khai đầu tư mở rộng hệ thống, lấy nguồn nước từ hồ thủy điện Sông Ba Hạ cung cấp nước cho khoảng 1.000 hộ dân.

PHƯƠNG NAM