Trong thời gian qua, để bình ổn thị trường tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước đã quy định trần lãi suất huy động vốn tối đa bằng đồng Việt Nam (VND) 14%, đồng thời nghiêm cấm các tổ chức tín dụng thực hiện khuyến mại trong huy động vốn bằng tiền, lãi suất và các hình thức khác. Tuy nhiên, những ngày gần đây, khi huy động vốn có dấu hiệu căng thẳng, có thông tin cho rằng ngân hàng đã “vượt rào” trong huy động vốn.
Khách hàng giao dịch tại một ngân hàng ở TP Tuy Hòa. - Ảnh: N.QUANG
Theo khảo sát của Báo Phú Yên ngày 19/5, tại các điểm huy động vốn của các tổ chức tín dụng trên địa bàn Phú Yên đều niêm yết công khai lãi suất huy động vốn bằng VND là 14%/năm. Đáng chú ý là lãi suất huy động kỳ hạn từ 1-12 tháng đều áp dụng ở mức 14%/năm, lãnh lãi cuối kỳ. Song trên thực tế, để giữ chân khách hàng cũ và lôi kéo khách hàng mới, các tổ chức tín dụng luôn có những cách huy động riêng và chỉ có người trong cuộc mới biết. Với không ít khách hàng, khi được hỏi về lãi suất tiền gửi đều cho rằng lãi suất ngân hàng đang quay lại thời kỳ “hoạt động bí mật”, treo biển 14% nhưng thực tế không phải vậy.
Theo lãnh đạo các ngân hàng, việc tăng ngầm lãi suất hiện nay là xuất phát từ lý do “đói” vốn, thanh khoản yếu. Nếu không có giải pháp giữ chân khách hàng thì nguồn vốn sẽ “chảy” sang ngân hàng khác, ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh. “Vừa rồi có khách hàng đến ngân hàng làm thủ tục rút 1 tỉ đồng tiền gửi tiết kiệm để kinh doanh. Tôi hỏi, vậy phương án kinh doanh của anh đâu có thể cho tôi xem để ngân hàng tôi xem xét cho vay thêm. Vị khách hàng này ấp úng nói: Thực ra rút tiền để gửi sang ngân hàng khác, với kỳ hạn gửi tương ứng và có thưởng lãi suất. Vậy mới biết có ngân hàng thỏa thuận ngầm lãi suất để “hút” khách hàng về mình”, giám đốc một ngân hàng ở phường 4 (TP Tuy Hòa) bức xúc nói.
Thực ra, nhìn vào bảng niêm yết lãi suất huy động của các ngân hàng thời điểm này sẽ thấy, nhiều ngân hàng đang trong giai đoạn khó khăn về khả năng thanh khoản, khi các ngân hàng đồng loạt niêm yết lãi suất huy động các kỳ hạn từ 1 tuần đến 12 tháng ở mức kịch trần 14%, còn kỳ hạn trên 12 tháng lại thấp hơn một chút.
Không những thế, nhằm đa dạng hóa sản phẩm, phục vụ nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, một số tổ chức tín dụng đã tung ra các sản phẩm tiện ích, trong đó có sản phẩm tiết kiệm VND bảo đảm bằng USD, thu hút sự quan tâm của nhiều người gửi tiền. Theo đó, vào ngày gửi tiền, toàn bộ số tiền tiết kiệm bằng VND của khách hàng sẽ được quy đổi sang USD theo tỉ giá của ngày gửi tiền. Đến khi đáo hạn, khách hàng được nhận lại bằng tiền VND từ số tiền gốc tương đương USD theo tỉ giá mua. Nếu tỉ giá mua vào của ngày đến hạn cao hơn tỉ giá mua vào ngày gửi tiền thì khách hàng được hưởng phần chênh lệch tăng thêm quy đổi VND. Ngược lại, trường hợp tỉ giá mua vào ngày đến hạn bằng hoặc thấp hơn tỉ giá mua vào ngày gửi, khách hàng được hưởng nguyên số tiền gốc VND ban đầu.
Theo phân tích của các chuyên gia tài chính, việc ngân hàng huy động VND bảo đảm bằng USD cũng là một cách lách quy định, để vượt qua trần lãi suất 14%/năm. Bởi nếu tỉ giá bằng hoặc thấp hơn ngày gửi tiền thì không có gì để nói, nhưng nếu tỉ giá tăng, đến kỳ đáo hạn, ngoài lãi suất 14%/năm, khách hàng còn được hưởng thêm phần “bù đắp” tỉ giá tăng đó, do vậy, lãi suất thực nhận sẽ cao hơn 14%/năm. Nếu để tình trạng này tiếp tục diễn ra sẽ làm méo mó thị trường tiền tệ, kéo theo đó là tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với nền kinh tế.
NGUYỄN QUANG
