Dự án thuỷ lợi hồ chứa nước La Bách nằm trên địa bàn thị trấn Hai Riêng (Sông Hinh) được khởi công xây dựng từ tháng 6- 2005 nhưng đến nay vẫn chưa bàn giao mặt bằng thi công. Những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng đã khiến nhà thầu thi công hạng mục đập đất phải ngừng thi công hoàn toàn vào tháng 8 vừa qua.
Cụm đầu mối (cống lấy nước) đã cơ bản hoàn thành – Ảnh: N.T
Theo quan điểm thống nhất giữa huyện và tỉnh, sau khi công trình hoàn thành sẽ san ủi đồng ruộng khoảng 100 ha để trả lại đất cho dân, do vậy đối với diện tích bị thu hồi để xây dựng công trình chỉ đền bù cây cối, hoa màu, vật kiến trúc và hỗ trợ 10 triệu đồng/ha. Gần một năm sau khi hồ chứa nước La Bách được khởi công xây dựng, vào tháng 4- 2006, UBND huyện Sông Hinh mới có quyết định phê duyệt phương án đền bù giải phóng mặt bằng giai đoạn một đối với cây cối, hoa màu, vật kiến trúc với giá trị gần 90 triệu đồng. Tuy nhiên, khi tiến hành chi trả tiền đền bù cho dân thì phát hiện còn nhiều diện tích bị bỏ sót. Đầu tháng 8 vừa qua, Ban đền bù giải phóng mặt bằng huyện mới thống kê đầy đủ các trường hợp thiếu sót với số tiền đền bù tăng thêm 32,5 triệu đồng. Song phương án đền bù bổ sung đó chưa được UBND huyện Sông Hinh phê duyệt nên chủ đầu tư chưa có cơ sở đề nghị UBND tỉnh chi trả cho dân. Hơn nữa, phương án đền bù giai đoạn 2 là hỗ trợ 10 triệu đồng/ha đối với những diện tích đất bị thu hồi vĩnh viễn cũng chưa có do việc đo đạc lập bản đồ giải thửa quy chủ thuê tư vấn thực hiện chưa xong. Thêm vào đó, trong quá trình triển khai thi công, các nhà thầu dẫm đạp lên hoa màu của dân làm họ bức xúc. Từ tháng 6- 2006, nhiều lần người dân kéo nhau ra cản trở nhà thầu thi công, cá biệt có người quá khích đã đập phá phương tiện, thiết bị thi công. Mỗi lần như vậy, huyện Sông Hinh phải đứng ra dàn xếp để các nhà thầu tiếp tục thi công trở lại. Tuy nhiên trước sự ngăn cản quyết liệt của người dân địa phương xảy ra vào ngày 4- 8, nhà thầu buộc phải ngừng hẳn việc thi công trên toàn bộ công trình.
Theo quyết định phê duyệt của UBND tỉnh, dự án thuỷ lợi hồ chứa nước La Bách do Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn Phú Yên làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí hơn 19 tỷ đồng, chủ yếu từ nguồn vốn tín dụng của JIBIC, trong đó địa phương có vốn đối ứng để chi trả cho công tác đền bù giải phóng mặt bằng. Tháng 3- 2005, dự án được phê duyệt, tháng 4- 2005, UBND huyện Sông Hinh ra quyết định thành lập Ban đền bù giải phóng mặt bằng và đến tháng 6- 2005, UBND huyện có thêm quyết định thành lập tổ chuyên viên đền bù giải phóng mặt bằng.
Chủ tịch UBND huyện Y Thông cho biết, công trình này sử dụng vốn kết dư của JIBIC yêu cầu thi công nhanh nên vừa thi công vừa giải phóng mặt bằng theo hình thức cuốn chiếu. Khi triển khai công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn có những tồn tại do sự phức tạp, biến động về đất đai của vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa được quy chủ rõ ràng, đầy đủ. Một số bà con muốn đền bù đất đai sòng phẳng như công trình thuỷ điện Sông Ba Hạ mà chưa hiểu rằng công trình này sẽ trực tiếp phục vụ sản xuất của bà con. Sau khi hồ chứa nước hoàn thành, dự án sẽ tiếp tục san ủi, xây dựng kênh mương nội đồng tạo đồng ruộng khoảng 100 ha để cấp lại cho bà con sản xuất lúa 2 vụ.
Theo Ban quản lý dự án thuỷ lợi (Sở Nông nghiệp-PTNT), đến thời điểm này, công tác bàn giao mặt bằng (khoảng 85 ha) cho đơn vị thi công vẫn chưa thực hiện được. Việc sử dụng mặt bằng trên công trường chủ yếu là do thoả thuận với người dân, nên việc tổ chức thi công của các nhà thầu luôn bị động, trở ngại. Vì vậy công trình đã bị chậm tiến độ nghiêm trọng, đặc biệt là hạng mục đập đất. Theo kế hoạch, trước ngày 31- 8- 2006, đập đất phải đắp 150.000 m3 (tương đương với cao trình vượt lũ 202,2m), nhưng đến nay vẫn chưa triển khai thực hiện được. Trong tổng giá trị đấu thầu xây lắp các hạng mục của công trình hơn 15,5 tỷ đồng, các nhà thầu mới thực hiện được khối lượng trị giá gần 6 tỷ đồng và đã được giải ngân 4,96 tỷ đồng. Trong khi đó, vốn phân bổ cho dự án là 6 tỷ đồng và mới đây JIBIC có thông báo phân bổ thêm 13,8 tỷ đồng. Như vậy năm nay dự án này sẽ không thể nào “tiêu” hết vốn. Theo quy định của JIBIC, dự án nào không sử dụng hết vốn theo kế hoạch sẽ bị thu hồi.
Để giải quyết những tồn tại đó, trước mắt UBND huyện Sông Hinh cần phê duyệt phương án đền bù bổ sung của giai đoạn một để có cơ sở trình cấp trên giải ngân thanh toán cho dân. Ban quản lý dự án thuỷ lợi cần thúc đẩy tư vấn khẩn trương hoàn thành đo đạc lập bản đồ giải thửa giao lại cho địa phương làm cơ sở thực hiện đền bù giai đoạn hai. Để tránh sai sót như lần trước, khi lập bản đồ quy chủ đất đai nên công bố công khai và giải thích cho người dân thấy rõ lợi ích của công trình mang lại nhằm tạo sự đồng thuận trước khi lập phương án đền bù hỗ trợ. Để giải quyết nhanh những tồn tại trên, chủ đầu tư và chính quyền địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa, đặc biệt làm cho bà con được hưởng lợi từ dự án này đồng thuận với quan điểm của tỉnh trong đền bù giải phóng mặt bằng. Mùa mưa đang đến nên công trình cũng không thể thi công trở lại trong nay mai. Trong thời gian này, cần phải giải quyết dứt điểm những vướng mắc trong công tác đền bù, để khi mùa mưa chấm dứt, các nhà thầu có thể tiếp nhận bàn giao mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ thi công bù lại thời gian đã mất nhằm hoàn thành công trình theo thời gian quy định (tháng 6- 2007).
NGUYÊN TRƯỜNG
