Dư nợ tín dụng ngân hàng tăng mạnh do nhu cầu vốn đầu tư để mở rộng sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Đó là điều kiện thuận lợi để cho các ngân hàng thương mại (NHTM) tăng trưởng dư nợ, nhưng cũng gây không ít áp lực lên hoạt động ngân hàng; tiềm ẩn những rủi ro tín dụng, đòi hỏi các NHTM phải có những giải pháp hữu hiệu giảm thiểu tình trạng này.
Rủi ro tín dụng phổ biến nhất hiện nay là những khoản vay cho doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, năng lực tài chính yếu, vốn kinh doanh chủ yếu được tài trợ bằng vốn vay. Đáng lo ngại, tín dụng có xu hướng tập trung vào các dự án lớn, phát huy hiệu quả chậm khiến lãi suất đẩy lên cao. Điều này dễ thấy nhất ở khối doanh nghiệp quốc doanh với nhiều doanh nghiệp khi thực hiện cổ phần hoá đã để lại nhiều khoản nợ ngân hàng quá hạn hàng trăm tỷ đồng, trong khi đó không ít doanh nghiệp vừa và nhỏ làm ăn hiệu quả lại khó khăn trong vay vốn.
Theo số liệu thống kê tại Ngân hàng Nhà nước Phú Yên, hiện tổng dự nợ tín dụng của các ngân hàng trong tỉnh đạt trên 2.600 tỷ đồng. Đáng chú ý hiện nay là các NHTM tăng sử dụng vốn huy động ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn. Tỷ trọng cho vay trung, dài hạn so với tổng dư nợ tín dụng hiện chiếm tới 57%. Nguyên nhân chủ yếu là nhu cầu tín dụng trung, dài hạn của nền kinh tế tăng mạnh, đặc biệt tín dụng trung, dài hạn tạo thu nhập ngay cho NHTM do khoản vay phải trả lãi ngay nhưng chưa phải trả gốc, mặc dù dự án có thể chưa đi vào hoạt động hoặc hoạt động chưa có lãi.
Điều này tiềm ẩn rủi ro tín dụng, rủi ro thanh toán, đồng thời gây ra rủi ro lãi suất đối với NHTM do lãi suất cho vay trung, dài hạn cố định ở mức thấp trong suốt thời hạn cho vay; trong khi đó lãi suất huy động vốn tăng theo từng đợt huy động (lãi suất huy động tiền gửi tiết kiệm hiện nay gần tương đương với lãi suất cho vay của những tháng đầu năm) làm giảm thu nhập của các NHTM.
Theo đánh giá của các chuyên gia ngân hàng, hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng phụ thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vay vốn và thường chịu tác động tùy theo diễn biến của tỉnh cũng như năng lực kinh doanh của doanh nghiệp.
Hoạt động tín dụng đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của NHTM, điều này đòi hỏi các ngân hàng phải thực hiện phân tích, đánh giá kỹ lưỡng lĩnh vực kinh doanh và xây dựng cơ cấu tín dụng hợp lý giữa cho vay ngắn hạn với cho vay trung, dài hạn; giữa cho vay thành phần kinh tế nhà nước và thành phần kinh tế khác; giữa cấp tín dụng và các hoạt động đầu tư, bảo lãnh; giữa tín dụng sản xuất với tín dụng tiêu dùng… đồng thời cần đa dạng hoá dịch vụ tín dụng và đầu tư như cho vay, chiết khấu, giấy tờ có giá trị, bảo lãnh, cho thuê tài chính, tạm ứng… trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn tín dụng như cho vay một khách hàng không vượt quá 10% vốn tự có, cấp tín dụng trung, dài hạn dựa hoàn toàn trên nguồn vốn huy động trung, dài hạn và vốn tự có…
Hiện nay, các NHTM Phú Yên đang thực hiện Quyết định 493 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về nâng cao chất lượng tín dụng, trích lập quỹ dự phòng rủi ro, đồng thời nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư, tránh việc cho vay theo phong trào, hạn chế cho vay đầu tư bất động sản…thực hiện quyền tự chủ trong hoạt động tín dụng để tiếp tục mở rộng hoạt động tín dụng trên cơ sở năng lực cấp tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng của các tổ chức tín dụng.
Không thực hiện bao cấp tín dụng, từng bước thu hẹp đối tượng vay vốn ưu đãi, tách bạch hoàn toàn tín dụng chính sách và tín dụng thương mại; hạn chế sự can thiệp hành chính vào hoạt động kinh doanh, chỉ định cấp tín dụng… Với những biện pháp này, ngành ngân hàng hy vọng sẽ hạn chế mức thấp nhất rủi ro tín dụng xảy ra vào dịp cuối năm.
ĐĂNG NGUYÊN
