Từ năm 2005 đến nay, trên địa bàn Phú Yên có 8 cụm công nghiệp được chủ trương đầu tư, nhưng thực tế chỉ có 3 cụm công nghiệp đầu tư tương đối bài bản và đang hoạt động, số còn lại rơi vào tình trạng... “ngủ đông”.
Một doanh nghiệp tái chế biến sắt phế liệu tại cụm công nghiệp Hòa An (huyện Phú Hòa) - Ảnh: T.QUỚI
Theo quy hoạch phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn Phú Yên đến năm 2010, mỗi huyện, thành phố có một cụm công nghiệp được đầu tư hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng. Trong quy hoạch phát triển cụm công nghiệp đến năm 2010, đã có 8 cụm công nghiệp được UBND tỉnh cho phép đầu tư cơ sở hạ tầng gồm: Hòa An (Phú Hòa), Tam Giang (Tuy An), thị trấn Sông Cầu (nay là TX Sông Cầu), thị trấn La Hai (Đồng Xuân), thị trấn Hai Riêng (Sông Hinh), Ba Bản (Sơn Hòa), Hòa Mỹ Đông (Tây Hòa) và cụm công nghiệp tại TP Tuy Hòa. Mỗi cụm công nghiệp rộng từ 5-7ha, được quy hoạch chủ yếu ở địa bàn nông thôn nhằm phát triển công nghiệp ở khu vực nông thôn nên quy hoạch trên diện tích đất nông nghiệp là chính.
Trong số các cụm công nghiệp đã được tỉnh cho phép triển khai đầu tư cơ sở hạ tầng, có 2 cụm công nghiệp đã đầu tư cơ sở hạ tầng là Hòa An và Tam Giang. Riêng cụm công nghiệp Hòa An (quy mô 6,8ha), cơ bản đầu tư kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh, có 12 dự án đầu tư, thu hút khoảng 350 lao động của huyện Phú Hòa, trong đó giải quyết việc làm cho 152 lao động của xã Hòa An (xã có diện tích đất bị thu hồi để xây dựng cụm công nghiệp). Cụm công nghiệp Hòa An thu hút đầu tư khá nhanh và sớm lấp đầy diện tích vì nằm ở vùng ven TP Tuy Hòa, có nhiều điều kiện thuận lợi. Cụm công nghiệp Tam Giang (rộng 6,4ha) đã có hệ thống lưới điện, nước và đường giao thông nội bộ, nhưng chỉ có 2 dự án đầu tư. Ông Nguyễn Phụng Ngoạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An cho biết: “Thời gian qua, huyện dành 4ha đất và khuyến khích các cơ sở sản xuất nhỏ của huyện vào đầu tư nhưng họ chưa mặn mà”.
Hai cụm công nghiệp ở miền núi là Hai Riêng, Ba Bản tuy đã triển khai đầu tư, nhưng do kinh phí ngân sách cấp không đủ, chỉ 3 tỉ đồng/cụm, địa phương không huy động được vốn đầu tư kết cấu hạ tầng nên đa số các cụm công nghiệp lựa chọn hình thức đầu tư cuốn chiếu theo yêu cầu và tiến độ thực hiện dự án của nhà đầu tư. Mặt khác, do địa thế không thuận lợi, thiếu nhân lực nên không hấp dẫn các nhà đầu tư. Cụm công nghiệp Ba Bản thu hút được 3 dự án đầu tư, còn cụm công nghiệp Hai Riêng thì chưa thu hút được dự án nào.
Theo ông Lê Kim Chung, Trưởng phòng Kế hoạch (Sở Công Thương Phú Yên), có nhiều nguyên nhân làm cho tình hình thu hút đầu tư ở các cụm công nghiệp chưa đạt kết quả như mong muốn, trong đó có việc thực hiện cơ chế “một cửa” chỉ mới áp dụng chủ yếu trong khâu chấp thuận chủ trương đầu tư, còn các khâu khác như thẩm định, giao đất, giải phóng mặt bằng vẫn còn phiền hà. Mặt khác, cơ sở hạ tầng, nhân lực ở các cụm công nghiệp còn thiếu và yếu cũng khiến nhà đầu tư e ngại.
Hiện nay, ở một số địa phương đang có nhu cầu thu hút đầu tư phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp nông thôn nhưng lại đang bí về mặt bằng. Hoặc một số địa phương đã có quy hoạch cụm công nghiệp nhưng không thể triển khai đầu tư hạ tầng do vướng mặt bằng. Cụm công nghiệp Hòa Mỹ Đông hoãn khởi công xây dựng cơ sở hạ tầng vì theo quy hoạch trước đây vùng đất này là đất lúa hai vụ. Cụm công nghiệp TP Tuy Hòa không thể triển khai vì quỹ đất không phù hợp. Cụm công nghiệp thị trấn La Hai không thể đầu tư hạ tầng vì đã có quyết định giao đất cho Nhà máy Đường KCP mở rộng nâng công suất…
Hơn nữa, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ năm 2009 về Quy chế quản lý cụm công nghiệp thì quy hoạch cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay đã lạc hậu, không còn phù hợp. Ông Hoàng Trọng Trọng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Phú Yên, cho biết: “Theo Quy chế của Chính phủ, quản lý cụm công nghiệp đã có một số điểm mới như: quy định về quy mô cụm công nghiệp diện tích không quá 50 ha, trường hợp mở rộng có thể lên đến 75 ha, về quản lý không thành lập Ban quản lý như trước đây mà theo mô hình Trung tâm phát triển cụm công nghiệp trực thuộc UBND huyện… Đối chiếu quy chế này với quy hoạch cụm công nghiệp hiện có của tỉnh đã không còn phù hợp. Hiện Sở Công Thương đã có tờ trình trình UBND tỉnh xin chủ trương điều chỉnh, bổ sung quy hoạch các cụm công nghiệp đến năm 2020”.
THẾ NHƠN
